Nederland: Verkiezingen test voor populisten

In Nederland gaan de kiezers vandaag naar de stembus. Het is de eerste van drie cruciale verkiezingen in de eurozone dit jaar. De hoofdrol in de Nederlandse verkiezingen is weggelegd voor minister-president Mark Rutte’s centrum rechtse partij, VVD en die van Geert Wilders, de PVV, die gestoeld is op een anti-immigratie en anti-Islam platform.

Rutte (50) zegt dat de verkiezingen een kans zijn voor de kiezers om “te winnen van het verkeerde soort populisme.” Wilders (53) heeft toegezegd om Nederland uit de Europese Unie te halen, alle moskeeën te sluiten en een verbod op de Koran te leggen. Zijn PVV had in de peilingen het voortouw genomen, maar is sindsdien uitgegleden.

Frankrijk gaat volgende maand naar de stembus om een nieuwe president te kiezen, terwijl Duitsland in september zijn algemene verkiezingen houdt. De verkiezingen in Nederland komen te midden van een diplomatieke rel tussen Den Haag en Turkije.
"Ongeacht de uitkomst van de verkiezingen van vandaag, de geest wil niet terug in de fles en deze patriottische revolutie - of het nu vandaag of morgen is- zal plaatsvinden," heeft Wilders verklaard nadat hij zijn stem had uitgebracht in Den Haag.

Terwijl een populistische schommeling in de Nederlandse stemming nog steeds mogelijk is, is de verwachting dat een groot aantal andere partijen het ook goed kunnen doen. Als dat gebeurd zal de Nederlandse politiek worden gefragmenteerd.

De parlementaire zetels worden in de juiste verhouding toegewezen aan het aandeel dat partijen bij de stemming behalen. En er zijn geen grote partij die met Wilders in de coalitie wil. Ofschoon hij goed presteert is er volgens analisten weinig kans dat hij groots wint. Langdurige coalitie gesprekken zijn de waarschijnlijke uitkomst.

Na het uitbrengen van zijn stem, heeft Rutte zijn medeburgers gevraagd zich voor te stellen hoe de wereld zal reageren als de PVV aan de macht komt. "Ik denk dat de rest van de wereld dan zal zien dat na Brexit, na de Amerikaanse verkiezingen, opnieuw het verkeerde soort populisme vandaag is bekroond,” zei hij.

In televisiedebatten zijn Rutte en Wilders steeds gebotst over de vraag hoe verder te gaan met de immigratie. Rutte heeft Wilders zijn plan om grenzen en moskeeën te sluiten en om de Koran te verbieden als "onechte oplossingen" afgewezen. Wilders heeft Rutte ervan beschuldigd dat hij betere gezondheidszorg biedt aan immigranten dan aan Nederlanders zelf. Lodewijk Asscher van de PvdA, de kleine partij in de coalitie Rutte, heeft Wilders een man van "10.000 boze tweets en geen oplossingen" genoemd

Zo’n dertien miljoen kiesgerechtigden zullen stemmen op 28 partijen die deelnemen aan de verkiezingen. Een aantal kleinere partijleiders wordt gezien als potentiële winnaars. Zeven van de 28 partijen zouden meer dan tien zetels van de 150 zetels in het parlement kunnen winnen, suggereren peilingen. Christen-Democraat Sybrand Buma (CDA) en de liberale Alexander Pechtold zouden in de coalitie kunnen gaan als Rutte wint. Maar ook andere partijen zouden kunnen eindigen als winnaars, zoals Groen-Links van Jesse Klaver en de socialistische partij. Geen van hen zal waarschijnlijk deelnemen aan een coalitie met Geert Wilders.

Met de zesde grootste economie in de EU, is Nederland in het hart van de eurozone en de besluitvorming in de unie. Zijn reputatie als baken voor liberale waarden en tolerantie in Europa staat onder druk met de opkomst van de PVV. Analisten zeggen dat een sterke aanwezigheid van Wilders een voorbode kunnen zijn op de presidentsverkiezingen volgende maand in Frankrijk, waar de extreemrechtse, anti-EU mededinger Marine Le Pen grote steun geniet. In Duitsland, zal een andere rechtse partij, Alternatief voor Duitsland, naar verwachting voor de eerste keer zetels winnen in september.