India schrapt ineens 500 en 1.000 rupee-biljetten

Indiase premier Narendra Modi heeft van de een op de andere dag aangekondigd dat de 500 en 1.000 rupee bankbiljetten uit het financieel systeem gaan. De verrassende aankondiging dinsdagavond, is onderdeel van een campagne tegen corruptie en illegale kasmiddelen. Het biljet van 500 rupee vertegenwoordigt een waarde van US$ 7,60.

De banken zijn vandaag gesloten en geldautomaten zullen vandaag niet werken. De economie van India is voornamelijk gebaseerd op een cash-economie. Er zullen nieuwe coupures van 500 en 2.000 rupee worden uitgegeven om die uit de omloop worden gehaald, te vervangen.

"Zwart geld en corruptie zijn de grootste obstakels bij het uitroeien van de armoede," zegt Modi. In de komende 50 dagen kunnen de oude coupures worden omgeruild voor nieuwe bij de banken. Ze gelden echter niet langer als wettig betaalmiddel. De aankondiging heeft gemaakt dat mensen in het hele land zich haasten naar geldautomaten die biljetten van 100 rupees geven, in een poging om in de komende dagen niet zonder contant geld te zitten. De actie is ook bedoeld om zwart geld – verkregen uit corruptieve handelingen of die zijn onthouden van de belastingdienst- te blokkeren. De secretaris van Financiën, Shaktikant Das, heeft mensen met grote sommen verborgen geld gewaarschuwd. Hij zegt dat de banken de uitwisseling van oude biljetten voor nieuwe nauw zullen volgen.

De 500 en 1.000 rupee biljetten zijn de hoogste coupures in het land en zijn zeer gebruikelijk in India. Luchthavens, treinstations en ziekenhuizen accepteren ze alleen tot 11 november. Tussen 10 november en 30 december kunnen de mensen hun ‘oud’ geld wisselen bij de banken.

Modi’s regerende Bharatiya Janata Partij is in 2014 aan de macht gekomen na beloften om de miljarden dollars van de zwarte markt in het financieel systeem van het land te brengen. Modi zijn regering zit halverwege zijn ambtstermijn.

De aankondiging komt net een maand nadat de regering haar inkomen met bijna US$ 10 miljard heeft verhoogd door een fiscale amnestie voor Indiërs die hun verborgen inkomens en bezittingen aangeven. Zwart geld is een groot probleem in India en de actie van Modi is een expliciete demonstratie dat hij het serieus neemt.

Het idee is om onverklaarbaar geld te blokkeren en het toegankelijk te maken voor belastingdoeleinden. Banken zullen blij zijn om een paar duizend rupees te verwisselen, maar zullen vragen stellen aan mensen die komen opdagen met honderdduizenden of miljoenen aan geld.

Hoewel er geen exacte cijfers zijn, zeggen experts dat de actie van de regering een “zeer krachtige maatregel” kan zijn om zwart geld te beteugelen. In het algemeen zal het een deflatoir effect hebben en in het bijzonder op de prijzen voor onroerend goed, wat woningen betaalbaar zal maken. In elk geval brengt de actie op korte termijn veel onzekerheden over de Indiase economie met zich mee.