Zuid-Afrika: ANC staat op kruispunt

Het Afrikaans Nationaal Congres (ANC) dat aan de macht is in Zuid-Afrika heeft een vroege voorsprong genomen in de regionale verkiezingen. Echter ziet de partij zich geconfronteerd met het gevaar dat zij de controle over de macht kwijtraakt in de belangrijkste steden. De verkiezingen worden gezien als een test voor president Jacob Zuma en zijn regerende ANC.

De partij, die de apartheid in het land heeft uitgebannen, na de eerste democratische verkiezingen in 1994, neemt de uitdaging in de stroefste verkiezingen tegen de achtergrond van hoge werkloosheid, een stagnerende economie en controverses rond president Zuma. Met 5% van de stemmen geteld, heeft het ANC tot zover een voorsprong 54% tegenover 33% voor de Democratische Alliantie (DA) en 5% voor de Economic Freedom Fighters, die voor de tweede keer deelneemt aan de verkiezingen. In de laatste gemeenteraadsverkiezingen in 2011 had het ANC met 62% gewonnen en had de DA 24% van de stemmen behaald.

De verwachting is dat de resultaten vandaag druppelsgewijs binnenkomen en dat de uiteindelijke nationale resultaten vrijdag bekend zijn. Een aanzienlijk verlies van de steun van Nelson Mandela’s ANC, die een decennialange strijd heeft gevoerd tegen de blanke apartheid in Zuid-Afrika, zal een zware klap zijn voor de nationale verkiezingen die in 2019 worden gehouden.

Bezorgdheid
Opiniepeilingen zien een bijzonder nauwe race in de hoofdstad Pretoria en het economische centrum van het land, Johannesburg, en de symbolische Nelson Mandela Bay gemeente die vernoemd is naar de anti-apartheid icoon. De verwachting is dat de DA de controle in Kaapstad behoudt. Het is de enige grote stad die niet wordt geleid door het ANC. De DA is een historisch wit gedomineerde beweging die hoopt haar steun uit te breiden met haar nieuwe zwarte leider Mmusi Maimane.

Veel Zuid-Afrikanen zijn bezorgd om de prestaties van Zuma en de toestand van de meest geïndustrialiseerde economie van Afrika, waar een op de vier van de beroepsbevolking werkloos is. Zuma heeft een afzettingsstemming in april overleefd, nadat het Grondwettelijk Hof had beslist dat hij een deel van de US$ 16 miljoen aan staatsfondsen die hij had uitgegeven om zijn privéwoning te renoveren, moest terugbetalen. In december zag hij kans om in één week twee ministers van Financiën de laan uit te sturen en de nationale munt naar de afgrond te helpen. De munt is inmiddels hersteld, maar de woede stijgt in het land dat op de rand van een recessie staat.

De economie is een van de belangrijkste kwesties bij de stem van de mensen. Voor dit jaar wordt er een 0% groei verwacht en een werkloosheid van 27%. Ook zijn er protesten geweest voor betere huisvesting en voorzieningen. Er zijn 26,3 kiesgerechtigden, maar het betekent niet dat een groot deel gaat stemmen. Bij de lokale verkiezingen in 2011 waren er 23 miljoen kiesgerechtigden, maar slechts 11 miljoen hebben van dat recht gebruik gemaakt.