'Wet Constitutioneel Hof voorkomt geen machtsmisbruik'

De voordracht van leden voor het Constitutionele Hof (CH), door De Nationale Assemblee (DNA) met een gewone meerderheid, is in strijd met de geest van de Grondwet, zegt Assembleelid Krishna Mathoera (VHP). “Dit zal leiden tot versterking van de machtspositie van de uitvoerende en wetgevende macht.”

De conceptwet biedt onvoldoende garanties, die misbruik van macht voorkomen van een toevallige meerderheid in het parlement. Verder mist Mathoera dat er voldoende waarborgen zijn ingebouwd voor de onafhankelijkheid van het orgaan, terwijl dit expliciet is genoemd in artikel 144 van de Grondwet. “Hierdoor bestaat het gevaar dat in gewichtige constitutionele vragen, coalitiebelangen (lees regeringsbelangen) de voorkeur kunnen krijgen, boven de rechtsbescherming van groepen burgers.” Het parlement neemt wetten met een gewone meerderheid (in veel gevallen door de coalitie) aan. “Als nu de leden voor het CH ook door een gewone meerderheid (coalitie) worden voorgedragen, dan kan de indruk ontstaan, dat CH een verlengstuk is van de coalitie.”

Geen objectieve toetsing
Het Assembleelid vindt dat bij een omstreden wet, die met meerderheid wordt aangenomen, geen sprake van objectieve toetsing zal zijn. Dit, omdat de coalitie haar eigen wet kan laten toetsen door haar eigen samengesteld orgaan. “Dit kan nooit de bedoeling zijn van een constitutionele toetsing. De burger moet juist beschermd worden tegen de wetgever en de overheid.” Zij benadrukt dat de toetsing door een onafhankelijk CH juist een extra controle, een extra check is.
De voordracht met een gewone meerderheid is ook in strijd met het argument van de rechtstaat, waarbij de scheiding van de drie machten (wetgevende, uitvoerende en rechterlijke) bedoeld is om een evenwichtige balans tussen de machten in stand te houden.

De ene macht moet de andere macht kunnen controleren en alle machten zijn gebonden aan regels. “Er moeten voldoende 'checks en balances' zijn, om goed bestuur te bewerkstelligen.” Verder is de verbreding van de rechtsbescherming van de burger alleen gegarandeerd, als het CH een breed draagvlak heeft, gezag en vertrouwen uitstraalt en op professionele wijze zijn werk doet. De hele werving en selectie van de kandidaten moet transparant zijn, waarbij inspraak van gezaghebbende instituten niet uitgesloten mag worden.

Politieke realiteit
Mathoera staat stil bij de politieke realiteit. De verwevenheid tussen de regering en het parlement is veel groter dan men denkt. De regering als uitvoerende macht bereidt wetsvoorstellen voor en kondigt die ook af. De coalitie (meerderheid parlement) komt uit dezelfde partijen, die de regering uitmaken. “Er is weinig neiging om de regering strak te controleren. Vaak wordt een loyale en beschermende houding gesignaleerd, die niet in het belang is van de burger.” Indien het CH ook door een gewone meerderheid (coalitie) wordt voorgedragen, dan zal niet uitgesloten worden, dat dit orgaan, dezelfde loyale houding aan de dag legt. “Het orgaan zal ook zijn onafhankelijkheid verliezen en een stempel van politiek opgedrukt krijgen. Het doel, welke met het orgaan beoogd wordt, zal niet bereikt worden.”

Het Assembleelid stelt ook de vraag, of de coalitie, met de soevereine wil van het volk, die haar de meerderheid heeft gegeven, ditzelfde volk heeft kunnen beschermen tegen wanbestuur en wanbeleid, waardoor zowel de klassieke als de politieke, sociale en financiële grondrechten gewaarborgd zijn. De crisis in het land geeft een duidelijk antwoord en zou daarom alleen al, dit voorstel niet ondersteund moeten worden met een gewone meerderheid. Het zal de problemen en spanningen die er al heersen, alleen vergroten en zal op geen enkele wijze in het belang zijn van de samenleving en de rechtsbescherming van haar burgers.