Alleen het volk kan het doen

Onderwijsdeskundige Soender Hanoeman heeft onlangs voor een goed opgekomen publiek een lezing verzorgd in de gehoorzaal van de vereniging Arya Dewaker aan de J.A. Pengelstraat. De lezing ging over hoe een politiek alternatief voor Suriname eruit zou moeten zien. De lezing is een vervolg op een voordracht die hij op 28 maart voor Seti SRnan had gehouden. Het mediaverslag van de lezing maakte vele positieve reacties los. Velen vroegen om een herhaling.
Hanoeman begint met een schets van de huidige politieke crisis en het wanbeleid van de NDP-regering: de corruptie, de armoede, maar vooral ook de verloedering van het onderwijs. Hij roept wanhopig uit: “We zijn straatarm geworden en we blijven het pikken”.

Legitimiteit
Het belangrijkste kenmerk van het politiek alternatief dat Suriname nodig heeft is legitimiteit. Hanoeman definieert legitimiteit als “afspraken maken, je houden aan de afspraken en verantwoording afleggen”. Een tweede essentieel kenmerk is van het politiek alternatief is dat het een lerende organisatie moet zijn, die niet vast blijft zitten in verouderde ideeën. Daarnaast noemt Hanoeman doelmatigheid, deskundigheid, betrouwbaarheid en professionalisme. Welke regering er ook komt, zij zal aan deze criteria moeten voldoen. Het volk moet in verzet komen als niet voldaan wordt aan deze essentiële vereisten: “Ef’ a no bun, dan un mus du wan sani!”.

Podiumtaal is gif
Verantwoordelijkheid afleggen. Daar hamert Hanoeman op. Hij hekelt de bedriegerij, de valse beloften, de podiumtaal van politici, die bij verkiezingen van alles beloven. De kiezers worden voor de gek gehouden. Dit moet volgens Hanoeman strafbaar gesteld worden. Hij pleit voor een wet om politici die zich niet aan beloftes houden te bestraffen. Meer dan zeventig procent van de Surinaamse bevolking heeft niet meer dan een lagere schoolopleiding. “Met deze zeventig procent win je verkiezingen, niet met de dertig procent die meer scholing heeft”. Verkiezingen winnen is veel makkelijker dan een land regeren. Podiumtaal wordt door geraffineerde politici gebruikt om verkiezingen te winnen. Als ze gewonnen hebben zeggen ze: Ai mi kis den baka. “Podiumtaal is gif”, zegt Hanoeman.

Eén dag prins, daarna pauper
Hanoeman vervolgt met een bespreking van verschillende vormen van democratie. Hij komt tot de conclusie dat Suriname geen echte democratie is maar een “onvrije democratie”: er worden wel verkiezingen gehouden, maar in feite hebben de burgers heel weinig inbreng. Ten aanzien van onze verkiezingen merkt Hanoeman op: “Het volk is voor één dag koning, prins of prinses. Daarna zijn ze weer pauper”.

Wat de zaak in Suriname nog erger maakt is dat de er geen onafhankelijke rechtspraak is. Verder draagt het oneerlijke kiesstelsel bij aan het gebrek aan democratie in Suriname. Van belang is ook de onvrije attitude van de kiezers. “Men zegt dat we vrij zijn om te kiezen wie we willen. Maar we zijn niet echt vrij. We stemmen alleen op mensen die op ons lijken”, aldus Hanoeman.
Nationaal ontwikkelingsmodel

Hanoeman vindt dat we het wiel niet opnieuw hoeven uit te vinden. Hij wijst op landen zoals Japan, Zuid-Korea, Taiwan, China en India. De Aziatische landen die zich hebben opengesteld voor Westerse vernieuwingen, wetenschap en technologie, zijn succesvol. Wetenschap en technologie, en in het bijzonder ICT, zijn volgens Hanoeman cruciaal, maar ook andere Westerse verworvenheden zoals Rule of Law. Het materialistisch pragmatisme en de meritocratie van het Westen winnen het van de religiositeit en het feodalisme van het Oosten.
Wat Suriname betreft, ziet Hanoeman grote mogelijkheden in de landbouw. Hanoeman pleit voor een ‘gender-sensitieve’ aanpak van het onderwijs. Het huidige onderwijs boeit jongens niet. Jongens zijn veel vaker dropouts dan meisjes. Er is een grote onbalans tussen jongens en meisjes aan de universiteit. Er moet wat gedaan worden om de jongens vast te houden. Verder vindt Hanoeman dat er speciaal onderwijs moet komen voor de intelligentste kinderen, de top 3 % van de curve van Gauss.

Het nationale ontwikkelingsvraagstuk van Suriname heeft een bijzonder aspect vanwege het feit dat we een plurale samenleving zijn. Daardoor moet er extra moeite gedaan worden om “alle neuzen in één richting” te krijgen. Wij moeten met behoud van onze culturele diversiteit, met behoud van onze eigen culturele identiteit, werken aan een nationale eenheid.

Discussie
In de vragenronde wordt opgemerkt dat Hanoeman zich teveel gericht heeft op de NDP, terwijl er al vanaf de jaren zestig veel fout is gegaan. Hanoeman zegt dat dat inderdaad zo is, maar dat zijn lezing niet gaat over de geschiedenis, maar over de huidige crisis. Iemand anders merkt op dat Hanoeman een triest beeld van ons land geschetst heeft: “democratie nul, onderwijs nul, eenheid nul en leiders nul”. Deze persoon vraagt zich af hoe er verandering kan komen in zo’n haast uitzichtloze situatie. Hanoeman antwoordt: “Er is verandering mogelijk, maar niet morgen. We moeten denken in termen van generaties. We moeten nu de zaden in de grond stoppen als we in de toekomst van vruchten willen genieten”.
Er wordt een kritische opmerking gemaakt over Hanoeman’s sterk geloof in onderwijs, wetenschap en technologie als dragers van de nationale ontwikkeling. Men vindt dat niet het onderwijs, maar de politiek de belangrijkste factor is. Het is immers de politiek die moet beslissen wat wij onderwijzen en hoe wij onderwijzen.
Er wordt opgemerkt dat partijvoorzitterschap en politiek-bestuurlijke functies onverenigbaar zijn. Het principe van de scheiding der machten moet ook hier worden toegepast, vindt men.

Alleen het volk kan het doen
Iemand reageert op opmerkingen als zou er misschien eerst een oorlog moet komen voordat er eenheid komt, dat wij moeten werken aan “een humane manier om onze plurale samenleving te realiseren”. Er wordt gewezen op voorbeelden van Nelson Mandela, Mahatma Gandhi, Martin Luther King en Paulo Freire.
Hanoeman sluit de discussie af met de woorden: “Het volk moet massaal protesteren. Alleen het volk kan het doen. Niemand anders kan het doen. Geen enkele politieke partij, niet in en niet buiten het parlement. Het volk is de macht.”
Er wordt in groepjes nog lang nagepraat en er wordt gevraagd dat Hanoeman ook voor andere groepen deze voordracht houdt.

Wim Bakker