Anansi verteltraditie erkend als immaterieel erfgoed

De Anansi verteltraditie wordt opgenomen in de Nationale Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed in Nederland. De traditie is aangemeld door meesterverteller Wijnand Stomp en documentairemaker Jean Hellwig, allebei op nationale en internationale schaal bezig met het verbreiden van de traditie van deze vooral in het Caribisch gebied en Ghana zeer bekende verhalen. Dit meldt Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland.

De oorsprong van de Anansi verteltraditie ligt in West-Afrika. De verhalen zijn vaak dierensprookjes, fabels of oorsprongsmythen met altijd een sterke moraal. De spin Anansi, eigenlijk een mens, heeft vaak de hoofdrol in de verhalen. Anansi is een ambivalente figuur: vaak een tricksterfiguur, maar ook een held. Soms dader, soms slachtoffer. Anansi wordt ook wel Kompa Nanzi of Kwaku Ananse genoemd.

De traditie is sterk geworteld in het slavernijverleden. De Anansiverhalen zijn meegereisd met de slaventransporten naar het Caribische gebied en naar het Noord- en Zuid-Amerikaanse vasteland. Met de naoorlogse migratie zijn de verhalen vanuit de voormalig koloniën naar Nederland gekomen.
De traditie is bij uitstek dynamisch. Anansi landt bijvoorbeeld met een Boeing 747 op Schiphol, probeert op een slimme manier aan een smartphone te komen en gaat op inburgeringscursus naar de Albert Cuypmarkt in Amsterdam.

De Anansi verteltraditie is heel nauw verbonden met de identiteit van de Afro-Surinaamse en de Afro-Caribische mensen in Nederland. De traditie draagt bij aan het versterken van de bewustwording en trots over afkomst en cultuur. De traditie staat voor hoop, trots en humor en kent een positieve connotatie ondanks het donkere verleden waarin het erfgoed over de wereld is verspreid.

De verbondenheid van de gemeenschap in Nederland met de Anansi verteltraditie blijkt uit de momenten waarop de verhalen verteld worden: in de huiselijke sfeer en bij begrafenissen en verjaardagen. Tegenwoordig zijn er naast de ‘natuurlijke’ manier van overdracht, van vader op zoon en van moeder op dochter, ook andere manieren waarop de traditie wordt doorgegeven, zoals theatervoorstellingen, op scholen, in bibliotheken, musea en via vertelcursussen. Anansi is steeds meer een Nederlandse traditie geworden.

Inmiddels hebben de Anansiverhalen in het Nederlands Openluchtmuseum in Nederland een plek gekregen in de vorm van een Anansiboom, waar zaterdag het startschot voor de vertellingen wordt gegeven.