Financiële crisis grote uitdaging voor rechterlijke macht

Het Hof van Justitie (HvJ) en het Openbaar Ministerie (OM) worden nu meer dan ooit uitgedaagd door de financiële crisis. Waarnemend Hofpresident Iwan Rasoelbaks zegt de schaarse middelen zodanig te besteden dat “vervolging en berechting gegarandeerd blijven voor het volk”. Er zal wel kunst- en vliegwerk hierbij nodig zijn. Het budget voor de rechtelijke macht is voor 2016 teruggebracht naar SRD 34 miljoen, gelijk aan 0,5% van de totale begrotingsmiddelen.

Indien het geld vrijkomt, zal het niet voldoende zijn voor de uitvoering van de uitgezette beleidsplannen. Eerst moeten de kantoorkosten en salarissen hieruit worden betaald. Rasoelbaks maakte een ruwe vergelijking tussen de beschikbare gelden voor de drie staatsmachten. Uit de begrotingsmiddelen groot SRD 5 miljard over het dienstjaar 2016, gaat ongeveer 1% naar het parlement en 98% naar de uitvoerende macht. “Wie sprak er over stagnatie en traagheid van de rechtspraak en wie zag er spoken ronddwarrelen binnen de rechtspraak voor snelheden van processen en vonnissen”, stelde hij vrijdag tijdens de installatie van de nieuwe procureur-generaal, Roy Baidjnath Panday.

Rechtspraak kwetsbaar
Herhaaldelijk aan de bel trekken, publiekelijk waarschuwen voor de gevolgen van de financiële afhankelijkheid en niet krijgen van genoeg middelen, heeft niet mogen baten. Het is voor de rechterlijke macht, nog steeds comptabel onmogelijk om zelfstandig middelen en donors te zoeken voor eigen projecten. Zij blijft afhankelijk van geld van de twee andere staatsmachten. “Dat maakt de rechtspraak op het punt van bekostiging, kwetsbaar.” Rasoelbaks illustreerde de nijpende situatie door te stellen dat bij het ontbreken van een toverstok en een inkrimpend kruis, de roestvlekken op het zwaard van Vrouwe Justitia, helaas ook zichtbaar worden. “Met man en macht zal evenwel getracht worden om het hoofd boven water te houden.”

Tegelijk benadrukte de Hofpresident dat “gewenste snelheden binnen de rechtspraak en kwantiteit daarvan, de eerstkomende periode niet zichtbaar zullen worden”. Hiervoor zijn eerst de financiële middelen nodig om urgente projecten uit te voeren, zoals de uitbreiding van het aantal rechters en griffiers door opleidingen, het ICT-programma en afbetaling en ingebruikname van de gebouwde en gerenoveerde gerechtsgebouwen.

Lichtverschijnsel in de tunnel
Rasoelbaks vindt dat indien het parlement en regering akkoord gaan met de modernisering en verbeteringsplannen van het HvJ en OM, er externe financieringsbronnen moeten worden aangeboord. Hij zegt een lichtverschijnsel aan het einde van de tunnel te zien. De justitieminister is voornemens om via donormiddelen het ICT-project en opleidingen, te laten financieren. Onder de huidige financieel-economische en maatschappelijke omstandigheden, zullen de drie staatsmachten dan ook steeds de ratio moeten laten prevaleren boven de emoties en gevoeligheden. Verder, respect en waardering tonen voor de constitutionele posities en elkaars verantwoordelijkheden en bevoegdheden.“De rechtstaat is steeds gebaat bij diepgang blijven krijgen, en elke uithollingsgedachte moet de voedingsbodem worden ontnomen.”