Shyamnarain: Grondwet op de helling met wetswijziging

“De wijze waarop de regering de egalisatiereserve van de verzekeringsmaatschappijen in de heffingssfeer van de inkomstenbelasting wenst te brengen, druist in tegen de waarborg, die de Grondwet biedt dat burgers niet zonder wettelijke grondslag aan de heffing van belastingen zullen worden onderworpen.” Dit zegt fiscalist Roy Shyamnarain aan Starnieuws naar aanleiding van de wetswijziging Inkomstenbelasting en debatten die gevoerd zijn in De Nationale Assemblee.

Artikel 155 van de Grondwet bepaalt in lid 1 immers dat belastingen worden geheven krachtens de wet, welke wet de belastingdruk, vrijstellingen en waarborgen voor belastingplichtigen regelt. Voorts is in lid 2 van het artikel opgenomen dat geen privilege op het stuk van belastingen wordt verleend anders dan krachtens de wet .

Tot nu toe is een gedeelte van de winst van verzekeringsmaatschappijen vrijgesteld van de heffing van inkomstenbelasting, omdat de verzekeraars op grond van artikel 22 Wet Inkomstenbelasting een deel van hun jaarwinst aan een egalisatiereserve mogen toevoegen. Hierdoor hoeft de maatschappij dus over dat gedeelte geen inkomstenbelasting te betalen. “Anders dan de indruk die men uit opmerkingen van sommige Assembleeleden zou kunnen krijgen, is er niets mis met het vormen van de egalisatiereserve. Dit is conform de wil van de wetgever en is daarom ook neergelegd in een wettelijke voorziening. Daarnaast is het ook volkomen binnen de context van artikel 155 van de Grondwet. Bij het treffen van deze faciliteit heeft de wetgever duidelijk de bescherming van het belang van verzekerden voor ogen gehad,” legt Shyamnarain uit.

Op zich kan er volgens de fiscalist geen bezwaar tegen bestaan dat de wetgever van mening is dat de bescherming van het belang van de verzekerden niet langer nodig is en het verder vormen van de egalisatiereserve door verzekeringsmaatschappijen daarom ook niet langer ten koste van de belastinggrondslag hoeft te worden gevormd. In dat geval zou de wet dan zodanig kunnen worden gewijzigd, dat vorming van de egalisatiereserve niet langer is toegestaan. Zo’n wetswijziging kan op grond van de in de artikel 155 van de Grondwet neergelegde waarborg echter alleen op de toekomst betrekking hebben. “Terugwerkende kracht geeft aan dat die wijziging uit den boze is, omdat je in feite daardoor iets wat al die tijd onbelast was, nu plotseling met terugwerkende kracht in de belaste sfeer gaat brengen. En dat kan naar mijn mening niet omdat je daar daarmee de essentie van artikel 155 Grondwet op de helling plaatst,” stelt de belastingdeskundige.