Edson Lopes, gitarist van wereldklasse

Ter gelegenheid van haar 35 jarig bestaan, organiseerde de Gitaristenkring Suriname in samenwerking met het Conservatorium Suriname, een gitaarconcert van Edson Lopes. Deze vond op zaterdag 7 november 2015 plaats.
Aangezien deze gitarist weinig bekendheid geniet in Suriname, is het goed iets meer over zijn achtergrond te weten. Hij is in 1978 afgestudeerd aan het Conservatorium in Tatuí, Brazilië met als hoofdvak klassiek gitaar. In 2003 behaalde hij de titel Licentiate in Guitar Performance aan het Trinity College London. Hij slaagde erin eerste prijswinnaar te zijn op verscheidene gitaarcontesten in Brazilië. In 1979 participeerde hij in de 22ste Course of Musica en Compostela, Spanje waar hij onder supervisie van de assistent van André Segovia, José Tomás de prijs verwierf vanmost exceptional student met daaraan gekoppeld een scholarship voor het volgende jaar.

Lopes heeft als uitvoerend gitarist concerten gehouden in geheel Brazilië als solist, in trio’s, maar ook met een geheel orkest. Als onderdeel van het Braziliaans Gitaar Kwartet trad hij op in New York en vele andere Amerikaanse steden. Maar ook elders in de wereld bijvoorbeeld Hong Kong, Mexico en Denemarken verwierf hij naam op diverse gitaarfestivals.
Het mag daarom ook als een bijzondere verdienste van de Gitaristenkring beschouwd worden dat het gelukt is deze gitaargrootheid naar Suriname te krijgen.
Dit spreekt des te meer als men weet dat de Gitaristenkring dit zonder subsidie of financiële ondersteuning, maar geheel voor eigen rekening en risico heeft gedaan. Ook was het moeilijk in te schatten hoe groot het aantal liefhebbers van klassieke gitaarmuziek in ons land is. Velen waren van mening dat Thalia voor een belangrijk deel leeg zou blijven. Het tegendeel bleek waar te zijn. De zaal was vrijwel geheel gevuld. MC Dennis Brahim vertelde op zijn eigen geestige wijze dat de organisatie wat veranderingen had aangebracht in het programma dat door Lopes was voorgesteld. Het verbaasde velen dat de bekendste Braziliaanse componisten namelijk Vila Lobos en Augustin Barrios niet op het programma voorkwamen. Het lukte wel om Lopes te overtuigen dat hij twee nummers van Barrios moest spelen, maar helaas viel de grootmeester Vila Lobos niet in de prijzen.

Dit toont aan dat we met een enigszins eigenzinnige artiest te doen hebben. Het spel van de maestro was echter van een dergelijk niveau dat men met volle aandacht luisterde en zelfs een speld kon horen vallen. Lopes begon het concert met een overture in A van componist Sylvius Weiss (1687 – 1750). Deze is naast Barrios en Rodrigo ook één van de weinige in Surinaamse gitaristenkringen bekende componisten, die op het programma stond. Lopes liet verder composities horen van onder andere Frederico Moretti (1778- 1838) en Fernando Sor, die een schitterende variatie op een thema van Mozart, Op. 9 had gemaakt. Ook werken van onder andere Francisco Tárega (1852 – 1909) en Joaquin Rodrigo (1901 - 1999), een van de weinige eigentijdse componisten, die op het programma stonden, werden door Lopes op virtuoze wijze gebracht. Rodrigo is overigens vooral bekend geworden door zijn compositie ‘Concierto de Aranjuez’.

Aangezien ik zelf geen deskundige ben op het gebied van klassieke gitaarmuziek, heb ik onze lokale kenner van dit genre Ernst Bleyert gevraagd naar zijn commentaar en dit was alsvolgt:
‘Wat bij Lopes opvalt,is dat hij over een groot arsenaal aan registers beschikt, die hij moeiteloos en deskundig hanteert, waardoor zijn muziek door een zeer goed uitgebalanceerde dynamiek, aan diepgang wint en het de luisteraar meteen aanspreekt. Heel opvallend is de eenvoud en de innemendheid van deze grootmeester.

Bij de Europese nummers was vooral van zijn hoogstaande en soepel gehanteerde techniek te genieten en bij de Zuid-Amerikaanse nummers liet hij technische hoogstandjes beluisteren, terwijl hijzelf ontspannen meedeinde; geen wonder dat het publiek enthousiast en vol vuur na elk stuk applaudisseerde en regelmatig werd vanwege de hoge prestaties, goedkeurend gefloten tijdens het oorverdovende applaus. Dit is ons nog niet eerder gebeurd tijdens zo een concert.
De zaal was muisstil tijdens de nummers die ten gehore werden gebracht, maar na afloop barstte het applaus vermengd met kreten van genoegen los. Het publiek was uitermate enthousiast en na vier toegiften nog steeds niet verzadigd’. (Tot zover Ernst Bleyert).

De laatste toegift was voor mij het meest indrukwekkende, namelijk: Romance (ook bekend als chanson anonime) gemaakt door een onbekende componist. Dit nummer is vooral bekend geworden door het lied van Miriam Makeba: forbidden games.
Het concert kan als een schot in de roos worden beschouwd en de Gitaristenkring mag terugzien op een geslaagde viering van haar 35ste verjaardag!

Carlo Jadnanansing
Paramaribo, 13 november 2015.