Voorouders eren voor aanvang vastenmaand Ramadan

Terwijl het motregent, ontdoet Henry Doel het graf van zijn opa van onkruid en harkt eromheen. Dit is het eerste graf van een overleden familielid dat hij voor de dag schoonmaakt. Doel is een moslim westbidder en houdt zich al zo een 25 jaar aan de jaarlijkse traditie Nydran. “Wij westbidders doen aan voorouderverering en tonen ons respect. Ik heb het zo geleerd, ben ermee opgegroeid en heb deze culturele traditie ook aan mijn kinderen overdragen”, zegt Doel aan Starnieuws.

Nydran is een Javaans ritueel voorafgaand aan de vastenmaand Ramadan, waarbij de graven worden gereinigd en voor de voorouders wordt gebeden. Naast het graf zit Jozef Wakidin, 2e Kaun (voorganger) van de Rochma Islam Gemeente te Ramgoelam op een krukje. Hij treft voorbereidingen voor het gebed. In een glas met water zet hij een knop van de jasmijnbloem. Op een bast van een kokosnoot gaat een stuk kamfer voor een vuuroffer. Vervolgens prevelt hij enkele zinnen en gaat dan in gebed. “Een eeuwenoude traditie uit Indonesië,” licht Wakidin toe. Zonder uitvoerig in te gaan op de inhoud van zijn gebed, zegt hij dat hij aan Allah heeft gevraagd om de overledene te vergeven voor eventuele foute handelingen tijdens zijn aardse leven. “Ik heb ook gebeden dat alles goed gaat met de overledene, waar die nu is. Wij geloven dat de ziel nog leeft.”

Wereldwijd houden moslims die westbidders zijn, zich al enkele dagen bezig met deze traditie. “Mijn opa Ngadino Sowirono is eigenlijk de oom van mijn moeder en is ongeveer 23 jaar geleden overleden,” vertelt Doel. Na het gebed schudt hij nog even de hand van andere moslimvrienden. Het is een gaan en komen van moslims op de begraafplaats van de Stichting der Islamitische Gemeente in Suriname op Flora. Mannen, vrouwen en kinderen sjouwen harken, schoppen, emmers water en maken de graven schonen van hun dierbaren. De tweede stop voor Doel is de begraafplaats te Dijkveld waar meerdere familieleden begraven liggen. “Mijn kinderen zijn vorig weekend al met de andere ouderen geweest. Ik moest werken en heb dit weekend hiervoor uitgetrokken.”

Na de ronde met Doel, gaat de voorganger zelf eerst naar de Sanatan Darm begraafplaats om een gebed te doen. “Sommige moslims hebben geen kinderen, of deze hebben een andere religie aangenomen. De nabestaande partner of familie doet dan een beroep op mij of de gemeente om het ritueel te doen.” Zelf moet Wakidin nog 11 graven van zijn eigen familie aandoen. Op de begraafplaats wordt geen voedseloffer gedaan. “Wij zetten deze sajèn, aan de vooravond van de heilige vastenmaand Ramadan. Nu is hen alleen een glas water geboden om de dorst te lessen.”

De Javaans Islamitische beweging in Suriname kent afhankelijk van de gebedsrichting oost-en westbidders. De eerste contractanten uit Java richtte zich in Suriname tot het westen, daar zij in Indonesië gewend waren zich naar Mekka te richten dat voor hen in de westelijke richting was. De groepen na hen hebben hun gebedsrichting aangepast naar het oosten- Mekka ligt vanuit Suriname gezien in het oosten. Het verschil tussen de twee stromingen ligt ook nog in de culturele en religieuze beleving, waarbij de westbidders meer gebruiken kennen uit de oeroude Javaanse religie Kedjawen.