Waterforum Suriname: Water is mensenrecht

Water moet als mensenrecht worden beschouwd. Het Waterforum Suriname hoopt dat er meer aandacht komt van de autoriteiten voor dit onderwerp. Iedere burger moet toegang hebben tot schoon water. "Wij moeten ons extra inspannen om alle gebieden in ons land, die tot nog toe verstoken zijn van een adequate drinkwaterinfrastructuur, alsnog van goed drinkwater te voorzien. Toegang tot water zal internationaal een van de belangrijkste nieuwe Sustainable Development Goals worden en Suriname heeft met zijn enorme waterpotentie de plicht om hieraan invulling te geven", zegt voorzitter Manodj Hindori.

Tijdens een lezing die het Waterforum samen met het FHR Lim A Po Instituut hield dinsdag, is informatie verschaft over de op 28 juli 2010 getekende internationale resolutie van de Verenigde Naties, die toegang tot drinkwater aanduidt als een fundamenteel mensenrecht. Suriname was afwezig bij de aanname van deze resolutie. Het is niet bekend of Suriname alsnog voornemens is de resolutie te bekrachtigen. Hindori vindt het belangrijk dat "wij, met of zonder internationale resolutie, al onze burgers van voldoende drinkwater behoren te voorzien".

De keynote speaker, promovendus Daphina Misiedjan van de Universiteit Utrecht, ging in op het internationale debat over het mensenrecht op water. Zij legde uit dat de resolutie van 2010 een verplichting oplegt aan landen om water binnen het bereik van alle huishoudens te brengen. Dit houdt in dat er voldoende water beschikbaar moet zijn (tussen de 50 en 100 liter per persoon per dag) en dat het veilig moet zijn (geen ziekteverwekkers mag bevatten). Het water moet fysiek toegankelijk zijn (liefst via een leidingennet naar de woningen, indien niet zo dan moet de waterbron zich niet verder dan 1000 meter van de woning bevinden). Het water moet betaalbaar zijn (ook voor de armen, maar het hoeft niet per se gratis te zijn). Staten behoren het mensenrecht op water te respecteren, te beschermen en uit te voeren. Misiedjan vertelde dat sommige landen zoals Bolivia en Zuid-Afrika zelfs in hun grondwet hebben verankerd dat water een mensenrecht is. Dergelijke landen spannen zich enorm in om hun burgers in het hele land van voldoende schoon en veilig drinkwater te voorzien.

Vervuild water
Misiedjan ging in op enkele aspecten van dit mensenrecht voor Suriname. Zo wordt Suriname geconfronteerd met het dilemma van vervuild water in het binnenland. Hierdoor raken de binnenlandse inwoners buiten hun schuld verstoken van goed drinkwater. Volgens het principe 'de vervuiler betaalt' zou de Staat erop moeten toezien dat de vervuilers (zoals de goudwinners) verplicht worden om bij te dragen aan de zuivering van het vervuild water. Door het overvloedig beschikbare water in Suriname zijn er echter ook kansen voor ons land, zoals de mogelijkheid om water te exporteren naar andere landen waar er een grote waterschaarste is.

Alwin Linger reageerde namens het Waterforum met enkele stellingen. Hij vroeg zich af voor welk financieel model wij kiezen om water te leveren aan de burgers, gratis of tegen de echte kostprijs. Tot nog toe zweeft het beleid ergens tussenin. Verder benadrukte Linger dat bij duurzaam waterbeheer er altijd spanningen zullen zijn tussen de verschillende sectoren die gebruik maken van het beschikbare water, waaronder drinkwater, landbouw, industrie etc. Bij conflicten komt schoon drinkwater niet altijd op de eerste plaats. Tenslotte wees Linger erop dat de keerzijde van het recht op water is dat er ook de plicht rust op iedere burger om verantwoord om te gaan met water, dus geen verspilling en ook geen vervuiling.

Meer dan wetgeving nodig
In zijn reactie gaf Hans Lim A Po van het FHR Lim A Po Instituut mee dat wetgeving alleen geen oplossing biedt, uiteindelijk gaat het om het omgaan met de verschillende belangen. Met de huidige wet- en regelgeving kan al heel wat gedaan worden om ons water te beschermen, toch wordt er weinig gedaan tegen vervuilers. Hij stelt dat niet gewacht hoeft te worden op de aanname van de milieuwet en de drie waterwetten die al vele jaren worden voorbereid, maar het parlement nog steeds niet hebben bereikt. Het is belangrijk om alvast naleving van bestaande wetten op orde te brengen.

In de levendige discussie die ontstond wezen de aanwezigen erop dat het exporteren van water niet zo eenvoudig is. We moeten eerst goed nagaan welke effecten er zullen worden veroorzaakt op het milieu. Ook de technische kanten van de waterwinning en het watertransport moeten goed bekeken worden. Bovendien moeten we niet vergeten om onze eigen burgers van water te voorzien. De aanwezigen maakten zich grote zorgen om de vervuiling van de waterbronnen in het binnenland. De verwachting werd uitgesproken dat de binnenlandbewoners als eerste hun recht op schoon water zullen opeisen, mogelijk ook bij internationale tribunalen. Ook de situatie in gebieden als Commewijne, waar de bevolking over verreweg onvoldoende drinkwater beschikt, is zorgelijk. Tot nog toe wordt de levering van water zowat als een gunst gezien, maar in feite heeft de staat de plicht om water aan haar burgers te leveren, zoals ook opgenomen is in de diverse ontwikkelingsplannen van de regeringen. Hindori zegt dat er nog veel werk aan de winkel is.