Staatkundige hervormingen na de verkiezingen? (1)

De ‘oude politiek’ lijkt aan het einde van een ruim dertigjarige levenscyclus te komen. Een aantal gevestigde politieke partijen houdt nog vast aan etnisch organiseren om zoveel mogelijk stemmen binnen te halen. Maar de aanpak van de huidige regering toont aan dat non-etnisch organiseren een voorwaarde is voor het realiseren van doorbraken in dossiers die tientallen jaren blokkeerden door de pathologische variant van de beroemde Surinaamse orale traditie: eindeloos argumenteren waarom je iets niet doet of niet gedaan hebt, hoewel dat wel had moeten gebeuren. Maken we nu een tipping point mee? Gaat de politiek zich onverkort richten op het algemeen belang? Slaat na de verkiezingen de balans definitief om ten gunste van non-etnisch organiseren?

Voor de nieuwe regering is het na mei-augustus van tweeën één: ofwel zij valt terug in het diepe gat van de etnische politiek – de root of all evil – of zij neemt de moeilijke, maar uiteindelijk succesvolle weg van vernieuwing. Onder het motto: “Als je vandaag doet wat je gisteren ook al deed, dan krijg je morgen dezelfde resultaten die je vandaag al kreeg. Als die resultaten je niet bevallen, dan moet je vandaag veranderen. Dan krijg je morgen andere resultaten.”

Wat zou er dan vandaag moeten veranderen? Sta mij toe de volgende lijst aan u voor te leggen. Die is beperkt tot veranderingen in de staatkundige sfeer, omdat deze de noodzakelijk te vervullen voorwaarden zijn om de vernieuwingspotentie in de sociaal-economische sfeer te realiseren (voedselschuur, toerisme, exporteconomie). Hier komen ze:

1. Neem afscheid van de etnisch-gedreven politiek. Instrument: de Kieswet veranderen in verkiezingen op basis van evenredige vertegenwoordiging.
2. Voer de rule of law in (niemand staat boven de wet) als de essentie van de rechtsstaat. Instrument: installatie van het Constitutioneel Hof (voor het leven te benoemen) plus een geheel onafhankelijk opererende rechterlijke macht.
3. Voer de volgende wetten in ter ondersteuning van de rule of law: Algemene Wet Bestuursrecht (regelt de rechtsverhouding tussen overheid en samenleving, incl. beginselen van behoorlijk bestuur), Anti-corruptiewet, Mededingingswet, Wet Auteursrecht. Instrument: wetten aannemen.
4. Breng de Grondwet terug tot 10 artikelen die alleen de horizontale verdeling van de drie machten (trias politica) en de checks and balances tussen hen bevat, plus een volledig presidentieel stelsel. Instrument: wijziging Grondwet.
5. Voer een twee-kamerstelsel in: de DNA als vertegenwoordiger van het volk en een Senaat als vertegenwoordiger van de Districten met 2 vertegenwoordigers uit en door de Districtsraden, onafhankelijk van het aantal inwoners of de grootte van het District. Dus een Senaat van 20 leden, zonder dubbelmandaat. Instrument: staatkundige hervorming.
6. Breng het huidige aantal van 17 ministeries terug tot hoogstens 10. Instrument: politieke moed. In een volgende artikel doe ik een voorzet voor slechts 9 ministeries.
7. Breng het huidige aantal van ruim 40.000 personen die salaris ontvangen van de staat terug tot de helft. Instrument: reorganisatieontslag, iedereen verplicht opnieuw laten solliciteren, alleen de besten aannemen en voor de rest een formule bedenken om financieel te overleven.
8. Breng het aantal van ruim 100 parastatale organisaties terug tot minder dan 5. Instrument: privatiseren of sluiten.
9. Breng de zelfstandige Autoriteiten buiten de invloedssfeer van de betrokken ministeries. Instrument: een Kaderwet Zelfstandige Bestuurslichamen.
10. Schaf de ministeriële kabinetten met beleidsadviseurs af. Reguliere ambtenaren zijn de beste adviseurs. Instrument: instelling van een Algemene Bestuursdienst bij Binnenlandse Zaken.

Bij elk punt stel ik de volgende vragen: Vraag: lukt dat? Zo nee, waarom niet? Zo ja, hoe dan? U kunt antwoorden sturen naar klinkers.kppc@xs4all.nl. Wellicht kan ik er een samenvatting van maken die via Starnieuws met een ieder kan worden gedeeld.


Leo Klinkers
Directeur Klinkers Public Policy Consultants