'Ghunghrus' voor derde generatie Bharata Natyam danseres

Met het binden van de koperen enkelbanden, ghunghrus, worden de inwijdingsrituelen afgesloten voor Vishaja Boedjawan. “Zij is vanaf dit moment een devadasi, dienares van God, die de klassieke Zuid-Indiase tempeldans Bharata Natyam zelfstandig mag uitdragen”, legt Guru Madhoerie Jagmohan uit. De 18-jarige Boedjawan is de derde generatie Surinamer, die gisteravond in Theater Thalia haar Arangetram, een publiekelijke afstudeervoordracht heeft gehouden. Zij is hiermee de 13e Surinamer die bevoegd is om les te geven in deze danskunst.


Geen hobby maar passie
“Ja, ze krijgt ook een certificaat, het Westerse bewijs”, lacht haar trotse Guru Namita Ajodhia, van de dansschool Namita Nritya Vidya Bhavan. Ajodhia, leerling van Jagmohan, deed in 2001 haar eigen Arangetram: bestijgen van het toneel. De dansstijl Bharata Natyam, is meer dan 6000 jaar oud en werd in het begin alleen door de vrouwelijke devadasi’s, in de tempels opgevoerd. In hun dans beelden zij onder andere verhalen en mythen uit van de Hindoegoden, via abstracte bewegingen, mime, emoties en stampassen.

“Ik vond de dansstijl anders dan die in Bollywoodfilms, de kostuums en ritmische bewegingen spraken mij aan”, blikt Boedjawan terug. De kersverse devadasi heeft zich twee jaar lang voorbereid op haar Arangetram. “Ik ben zenuwachtiger hiervoor dan ik was voor mijn VWO-examen. Het is best zwaar geweest, de spierpijnen, dagenlange intensieve danstrainingen en gelijktijdig studeren voor mijn schoolexamens”. Vanaf haar vijfde zit zij op les, “het is geen hobby meer maar mijn passie. Na vanavond is het eerst verder studeren, danslessen blijven volgen en dan een eigen dansschool beginnen.”

Eeuwenoude traditie
Het repertoire van de avond bestond uit negen danssoorten waarvan de devadasi, twee varianten van elke stijl moet opvoeren. Boedjawan ziet het onderdeel expressie als grootste uitdaging. Als je een verlegen type bent, dan is het moeilijk om een emotie uit te beelden, vindt zij. Daarentegen bewijst zij haar uithoudingsvermogen door 28 minuten lang in een Varnam, met snelle voeten- en handwerk gecombineerd met gezichtsuitdrukkingen, het verhaal van de Hindoegod Shiva uit te beelden.

“Wij houden de eeuwenoude traditie aan, door publiekelijk op livemuziek de gasten jou kunnen te tonen”, vertelt Ajodhia. Daar er geen Surinamers onderricht zijn in de Zuid-Indiase muziek, is er een Mridangam bespeler, een fluitist en zanger uit Zuid-India overgekomen. Zij hebben samen met Jagmohan en Ajodhia die de Natuvangam bespeelden, de muzikale begeleiding verzorgd.

Aanwinst voor Suriname

Dit is een geweldige opvoering, zover van Zuid-India, reageert de Indiase ambassadeur Subashini Murugesan. “Deze overdracht van guru-shishya parampara (leraar-leerling kennisoverdracht), is een felicitatie aan alle Surinamers voor het behouden en uitdragen van de Indiase tradities.”

Jagmohan, grondlegger van de Bharata Natyam in Suriname, noemt de 13e Arangetram een “historisch moment en mijlpaal voor Suriname”. In 1997 heeft zij voor de keus gestaan om naar Trinidad of Suriname af te reizen om danslessen te verzorgen. “Ik heb mijn kinderen in Nederland achtergelaten en heb voor mijn land gekozen. Je werkt ernaar toe dat leerlingen zullen afdansen. Een derde generatie danslerares is dus een aanwinst voor Suriname.”

Meer dansscholen
“Aan alles zit een prijskaartje en een Arangetram is net een huwelijk, je kunt het zo duur maken als jezelf wilt”, benadrukt Ajodhia. Behalve de kosten voor het inhuren van de muzikanten, heb je de voorbereidingen, je kostuum en de avond zelf. Volgende week dansen nog eens drie studenten van Jagmohan af, wat het aantal Bharata Natyam dansers in ons land op 16 brengt.

Momenteel zijn er vijf dansscholen, en er is behoefte voor meer, zegt zij. “De vraag om lessen te verzorgen in de districten en verschillende ressorten is groot. Hoewel deze dansstijl gekoppeld is aan het Hindoeïsme, is het uitdragen ervan niet-etnisch gebonden. Zo heeft een Moslim student haar Arangetram gedaan, en beoefenen tientallen niet-Hindoestanen deze hoogstaande verfijnde danskunst op de vijf scholen.”