Suriname’s media-icoon Leo Morpurgo is niet meer

Familiemens, integer, professioneel, nuchter, bescheiden, menslievend. Dit zijn enkele trefwoorden waarmee ik mijn goeroe Leo Morpurgo zou willen omschrijven.
‘Meneer Leo’, zoals de toenmalig hoofdredacteur met respect door zijn medewerkers werd genoemd, was een trotse vader die niets heeft nagelaten om samen met zijn lieve vrouw Con, hun vijf dochters een goede opvoeding te geven en hij heeft zijn oude dag rustig kunnen slijten in de wetenschap dat ze allen maatschappelijk goed terecht zijn gekomen. De tevredenheid over zijn loopbaan en over de wijze waarop hij van zijn oude dag genoot – zij het met de lichamelijke gebreken die daarbij horen – zijn altijd onderwerpen geweest waarover wij - zittend op zijn balkon – spraken tijdens mijn sporadische bezoeken aan Suriname. Gelovig als hij was koesterde hij (althans zichtbaar) geen wrok, zelfs niet tegen mensen die hem vernederd hebben, ondanks dat hij slechts zijn werk deed en de gemeenschap diende. Het heeft hem heel veel pijn gedaan te moeten meemaken hoe zijn trots, het onafhankelijke en objectieve ‘de Ware Tijd’ ten prooi viel aan de censuur van de jaren tachtig.

Leo Morpurgo is de man die mij – en na mij velen - de kneepjes van het vak geleerd heeft. Mijn journalistieke loopbaan begon in oktober 1963 bij Rapar, onder leiding van het toenmalige hoofd Nieuwsdienst Rudi de Bruin. Op 1 mei 1965 maakte ik de overstap naar de Ware Tijd en ik heb (met een onderbreking) 22 jaar bijzonder prettig met hem samengewerkt. ‘Meneer Leo’ heeft mij vanaf die dag de principes van het journalistieke vak bijgebracht. Hij was niet een man die mensen in een leeg zwembad gooide, maar hij nam de tijd om zijn (aankomende) verslaggevers te begeleiden en hen vooral te leren het vak op een verantwoorde, objectieve (eerlijke) wijze uit te oefenen. Zelf ging hij daarin voor.

Zijn scherpe pen en onafhankelijkheid, bleken onder andere in zijn redactionele artikelen – in de volksmond commentaren. Hij schreef die zonder aanzien des persoons. Net zoals zijn medewerkers, in welke functie dan ook, had ook hij zijn politieke voorkeur, maar dat speelde in zijn werk in het algemeen, maar vooral in zijn commentaren, geen rol en dat werd hem door zijn vrienden en relaties in de politiek niet altijd in dank afgenomen.

Leo Morpurgo is voor collega’s van concurrerende media vaak in de bres gesprongen op momenten dat tegen hen rancuneus werd opgetreden, bijvoorbeeld door hen overheidsadvertenties te onthouden.
Zijn redactieteam hield hij scherp en bleef er, waar en wanneer nodig, op wijzen hoe belangrijk het is om de lezers op de juiste en een voor hen begrijpelijke wijze voor te lichten: de krant was immers bedoeld voor iedereen, dus ook voor ‘de man van de straat’. Zo heeft hij ons geleerd om geen ‘notulen’ van parlementsvergaderingen te maken, maar om wat besproken werd op een voor de lezers verteerbare wijze te verslaan. Verslagen in chronologische volgorde bestonden bij hem niet. Onderwerpen moesten worden gegroepeerd, waardoor de lezer zich een duidelijk beeld kon vormen hoe een bepaald thema door de parlementariërs werd benaderd.

Meneer Leo was de nuchterheid zelve. Ik herinner me dat er bij onze redactie een anonieme bommelding binnenkwam op een moment dat hij niet op de redactie was. Wij informeerden de politie over de melding en het gebouw moest worden ontruimd. Terwijl iedereen buiten stond werd het gebouw op explosieven doorzocht. Er werd niets gevonden. Toen wij onze hoofdredacteur in de namiddag verslag deden was zijn nuchtere opmerking dat degene die de melding had gedaan waarschijnlijk in de buurt stond, naar ons keek en leedvermaak had. Conclusie: als hij aanwezig was toen de boodschap binnenkwam had hij er, vanuit zijn nuchtere kijk op zaken, waarschijnlijk niets mee gedaan.

Ook bescheidenheid was hem op het lijf geschreven. Toen hij een bigi yari werd, had de toenmalige eigenaar van de krant besloten om met het hele personeel een verrassingsfeest voor hem te organiseren. Alsof hij iets vermoedde, wilde hij die dag niet naar de redactie komen. Het heeft zijn vrouw heel wat moeite gekost om hem er naar toe te lokken. Feesten waren aan hem niet besteed en recepties bezocht hij alleen als hij er niet onder uit kon.

Menslievendheid was ook een van zijn karaktertrekken. Hij leefde mee met zijn personeel, zowel wat het werk betreft als op het persoonlijke vlak. In dit verband wil ik graag de volgende anekdote kwijt: Op de eerste dag dat ik in mijn eigen huis trok – het was een zaterdagmiddag – kwam hij met een brood en drinken. Hij overhandigde mij het brood en legde de symboliek uit: ‘met dit brood spreek ik de wens uit dat er in dit huis altijd brood op de plank zal zijn…’. Ook dat was ‘ meneer Leo’.

Leo Morpurgo had zijn eigen stijl van leiding geven en dat maakte hem bij zijn hele personeel geliefd. Hij heeft het ‘de Ware Tijd’-schip zowel door rustige als roerige tijden naar een veilige haven geloodst, tot het moment dat hij er – toen al niet meer als hoofdredacteur, maar als directeur, mee ophield en daarmee een belangrijk hoofdstuk in een arbeidzaam leven afsloot. Maar de dagelijkse actualiteit in binnen- en buitenland bleef hem boeien.
Meneer Leo, dank voor uw bijzondere bijdrage aan de ontwikkeling van Suriname, vooral op journalistiek vlak. Dank voor uw wijze lessen aan en voor uw bescherming van mij persoonlijk.
Het is niet een ieder gegeven om op zo een respectabele leeftijd nog zo helder te zijn als u was. Tot aan uw dood toe. Moge uw vrouw Consuela en uw dochters en kleinkinderen kracht putten uit de positieve mens die u was.

Luciën ‘Pepe’ de Freitas