Column: Antwoord aan Sandew Hira

Met genoegen heb ik de reactie van collega Sandew Hira gelezen op mijn vorige column. Ik heb in mijn column mijn in Amerika opgedane ervaringen en mijn gedachten over de herstelbetalingen van de slavernij beschreven. Geen verzinsels, maar waarnemingen van succesvolle zwarten in Atlanta die zich niet in een slachtofferrol laten duwen. Ik heb een column geschreven en geen wetenschappelijk betoog of recensie van het werk van Armand Zunder, welke ik inderdaad nog niet heb gelezen. Ik heb echter wel het werk gelezen van Randall Robinson: The Debt: What America owes to the black. De discussie die Armand Zunder en Hira Sandew doen opflikkeren is niets nieuws en is al jaren geleden uitgekauwd in Amerika. Dus ja, ik heb ruim de gelegenheid gehad om een mening te vormen over dit onderwerp.

Voorstanders van herstelbetalingen van de slavernij verwijzen altijd naar de herstelbetalingen aan de Joden na WOII. Deze vergelijking klopt niet. Ten eerste was de Holocaust gericht op de stelselmatige vernietiging van het Joodse ras. Dit was nooit het geval bij de slaven. Deze waren ten slotte bezit en als zodanig moest de investering terug worden verdiend. De slaven moesten worden uitgebuit, niet uitgeroeid. Weliswaar lag het één, zoals de geschiedenis ons laat zien, vaak in het verlengde van de ander. Ten tweede speelde de Holocaust zich af binnen een tijdsbestek van enkele jaren. Dat wil zeggen dat een Jood al zijn bezittingen kwijtraakte, vervolgens met zijn familie naar een concentratiekamp werd afgevoerd, zijn hele familie voor zijn ogen werd uitgemoord en als hij het ‘geluk’ had dit alles te overleven, dan stond hij volledig berooid op straat. Voor onder andere dit soort situaties werd de regeling getroffen voor herstelbetalingen, welke overigens om principiële redenen door menig overlevende van de Holocaust resoluut werd geweigerd. Beweren Sandew en Zunder dat wij als nazaten van de slaven een vergelijkbaar lijden ondergaan vanwege het aangedane leed van onze voorouders meer dan 200 jaar geleden? In zijn betoog haalt Sandew aan dat een slachtoffer gecompenseerd moet worden voor leed en schade van een misdrijf. Volledig mee eens. Maar wie kan heden ten dage claimen direct schade te hebben geleden of een slachtoffer te zijn van de slavernij?

Als de academicus die hij is, stort Sandew een stortvloed aan cijfermateriaal over ons heen’ afkomstig uit het werk van Zunder om aan te tonen dat Nederland heeft geprofiteerd van de slavernij. Het uiteindelijke bedrag waar Zunder op uitkomt is 50 miljard euro. Een claim die Zunder overigens enkele jaren geleden nog had gesteld op 379 miljard euro. Sandew werpt mij voor de voeten dat ik geen feiten heb aangedragen in mijn column. Mijn waarde collega Sandew, mijn column en de discussie gaan ook niet over de rijkdommen die Nederland en diverse Nederlandse bedrijven over de ruggen van onze voorouders hebben vergaard. Dat zal niemand die zich ook maar enigszins in de Surinaamse en Nederlandse geschiedenis heeft verdiept, betwisten. De discussie is of wij als de nazaten aanspraak moeten, willen of kunnen maken op herstelbetalingen vanwege leed dat ruim 200 jaar geleden onze voorouders is aangedaan. En die discussie is niet louter gestoeld op feitenmateriaal maar op waarden en principes. Sandew en Zunder gaan ervan uit dat op grond van het materiaal dat zij aandragen, herstelbetalingen een automatisch gevolg daarvan zijn.
Neen is en blijft mijn mening. Omdat wij als nakomelingen geen recht hebben om geld te claimen voor iets dat zich honderden jaren geleden heeft afgespeeld en om principiële redenen, want zoals Shelby Steel een zwarte Amerikaanse onderzoeker en schrijver het zegt: when you trade on the past victimisation of your own people, you trade honour for dollars.

Daarnaast claimt Sandew dat ik iemands intellectuele vermogen koppel aan zijn levensstijl of verschijning. Ik moest mijn column even opnieuw lezen, maar ik begrijp nog steeds niet hoe hij tot die conclusie is gekomen. Mijn argument is dat deze jongeren de kansen die zij hebben verkwanselen door hun gedrag en handelingen. Wellicht in het overgesubsidieerde academisch wereldje waarin Sandew leeft, kan je als hoogleraar of wetenschapper als een geniale, excentrieke curiositeit overkomen met vlechtjes en een neusring. Maar ik nodig Sandew uit eens uit zijn academische ivoren torentje af te dalen en de dagelijkse werkelijkheid tot hem te laten doordringen. Een jongeman met tatoeages tot in zijn nek, vlechtjes en piercings komt niet eens in aanmerking om rekken te vullen in een supermarkt, laat staan dat hij een serieus bestaan kan opbouwen met een goede baan. Je kan dan een betoog houden over cultuur en vrije expressie of zelfs een bul overhandigen, maar je komt niet aan de bak. Onrechtvaardig? Zeker. Maar de bittere werkelijkheid.

Gedurende de slavernij heeft men geprobeerd de geest en het zelfstandig denken van onze voorouders te breken. Het heeft ons lange tijd gekost om dit te herstellen en te komen waar we nu zijn. Mensen die hun denken en doen in eigen hand hebben. Over hun eigen lot kunnen beschikken. Moeten wij nu weer in een knechtpositie terecht komen door om geld te vragen omdat wij als ras zogenaamd zielig zijn en in een achtergestelde positie verkeren?

In de kern zijn Sandew Hira, Armand Zunder en ik het met elkaar eens. De slavernij periode was een ongekende misdaad tegen de menselijkheid. Net zoals het bagatelliseren, vergoelijken of het niet of niet op de juiste wijze doorgeven van al datgene wat zich gedurende die periode heeft afgespeeld. Echter door de harde eis van herstelbetalingen op tafel te leggen, wordt de aandacht volledig afgeleid van de boodschap en wordt deze volledig ontkracht. Er wordt weer gekscherend gesproken over ‘die negers’ die op een makkelijke manier geld willen hebben voor iets dat zich honderden jaren geleden heeft afgespeeld.

“It is time for blacks to begin the shift from a wartime to a peacetime identity, from fighting for opportunity to the seizing of it.” Wederom woorden van Shelby Steel. De meeste van ons hebben genoeg gelegenheden die we kunnen benutten en aangrijpen om succesvol te zijn. Het verhaal van de herstelbetalingen kan bij onze jongeren weer de geest oproepen van de witte man die ons onderdrukt en waardoor wij in een vermeend benadeelde en slechte positie verkeren. En dat is verkeerd. Het slaat hen weer in de mentale ketenen waar we jaren geleden juist van zijn bevrijd.

De gedachte van mijn vorige column is dat wij als zwarte gemeenschap in de positie zijn om alles te doen en te bereiken wat in ons vermogen ligt. Dat is de boodschap die wij aan onze jongeren moeten overdragen. Grijp de mogelijkheden aan om te studeren en je te ontwikkelen. Probeer je op te trekken aan mensen die het beste in je naar boven halen en die je inspireren. Leer uit het verleden, maar laat het je niet beteugelen. Onze voorouders zijn niet gezweept, vernederd, over boord geworpen, zodat een paar honderd jaar later hun kinderen een cheque konden ontvangen. Groei op tot trotse en sterke mensen waar zij trots op zouden zijn geweest. Dat is hun werkelijke beloning en hun nalatenschap. De enige schuld die ingelost moet worden, is de schuld die wij hebben bij de oudere generaties om de verworvenheden waar zij voor hebben gevochten ten volle te benutten.

Henry Carbière Falls
Voor reacties: carbiere@sr.net