Vreemde goudsituatie in Kwamalasamutu (aangeboden)

Ik heb met zeer grote verbijstering moeten beluisteren dat Amerikanen neergestreken zijn in Kwamalasamutu om aan goudexploratie c.q. exploitatie te doen. Dit bericht kwam voor vele Surinamers aan als donderslag bij heldere hemel. Wat mij frappeert, is dat de regering tot nu toe in alle talen zwijgt over de onderhavige ontwikkeling in Kwamalasamutu. De manager Ordening Goudsector, Gerold Dompig, heeft in het programma 'In de branding' op Apintie tv wel een reactie gegeven.

De reactie van Dompig is zoals hij zelf gezegd heeft geen regeringsstandpunt. Ik moet echter opmerken dat de reactie van Dompig het (kunnen) begrijpen van de materie complexer heeft gemaakt. Ik zeg dit omdat Dompig onomwonden heeft gesteld dat de bedoelde Amerikanen de beschikking hebben over de vereiste documenten/papieren. De procedures om te komen tot die bescheiden is correct gevolgd, vertelt Dompig verder. Tot zover is de complexiteit waarvan ik gewag heb gemaakt nog niet compleet. Hij is doorgegaan om te stellen of te suggereren dat de granmans toestemming hebben gegeven om tot exploratie c.q. exploitatie van het edelmetaal over te gaan. Tenslotte zegt Dompig dat hij vanuit zijn verantwoordelijkheid en bevoegdheid een gesprek heeft gehad met de Amerikanen. Daarbij zou hij hen gezegd hebben de goudactiviteiten direct stop te zetten, wat ook gebeurd is. Dit in afwachting op een nog in te stellen onderzoek.

Enkele machines zouden teruggebracht zijn naar Paramaribo. Als verbijsterde observator moet ik aangeven dat de waargenomen mimiek van Dompig, mij eerder de wenkbrauwen doet fronsen dan dat ik gerustgesteld ben dat er niets vreemd aan het gebeuren is in Kwamalasamutu. De verwarring is dus nu compleet. Wat gaat Dompig nog onderzoeken als hij zelf zegt dat de Amerikanen de juiste weg hebben bewandeld om aan de vereiste documenten te komen?
Heeft hij überhaupt de bevoegdheid om deze Amerikanen die volgens zijn eigen informatie de beschikking hebben over de juiste documenten het verbod als hierboven bedoeld op te leggen? Zijn handeling schijnt meer het karakter van wanorderlijkheid te hebben dan van ordentelijkheid.

Staatsrechtelijk en bestuursrechtelijk
Voor zover ik geïnformeerd ben, is bij de organisatie van de Staat Suriname, grondwettelijk noch in materiële wetten bevoegdheden gegeven aan het traditionele gezag om concessierechten te geven aan derden, in casu Amerikanen om welke vorm van beheersdaden dan ook in de Republiek Suriname te verrichten.
Ook is dit in bestuurlijke opzicht nimmer het geval geweest. De Staat Suriname wordt in en buiten rechten vertegenwoordigd door De Nationale Assemblee, die door verkiezingen wordt gekozen. De Nationale Assemblee als hoogste orgaan kiest daarna een president en een vicepresident die te samen met de ministerraad de regering van de Republiek vormen. De Nationale Assemblee delegeert namens het volk van Suriname de uitvoerende bevoegdheden aan de president c.q. regering, die de kwantificering van de in en buiten rechten vertegenwoordiging van Suriname ter hand neemt.

Daarvoor zijn er tal van administratieve instrumenten en structuren met rechtsbevoegdheid in het leven geroepen. Ik noem hierbij het instituut van commissaris als hoogste regeringsvertegenwoordiger in een deelgebied (district of thans ook ressort) van de Republiek Suriname.
Geen enkele concessie kan verstrekt worden zonder medeweten en adviezen van de commissaris in onze bestuurlijke ordening. Als dit toch gebeurt (en dat gebeurd wel), heeft dat te maken met corruptieve praktijken, waarbij door hoge autoriteiten de vastgestelde regels worden genegeerd.

Demarcatie
Ik heb in een eerder artikel gewaarschuwd tegen het demarceren van het Surinaamse grondgebied in etnische deelgebieden als te zijn gebieden waar er voor bepaalde bevolkingsgroepen rechten op moeten gelden. Ik heb de demarceringsgedachte of handeling in relatie gebracht met de verdeel- en heerstrategie van de kolonisator. Dat bewuste artikel had als kop: "Demarcatie van het grondgebied Suriname een koloniale erfenis".

Kennelijk ontleent de Graman van de Trio het recht tot verlenen van concessie aan derden aan de demarcatie van het grondgebied, die oogluikend wordt toegestaan door zij die geroepen zijn om de Republiek Suriname in en buiten rechten te vertegenwoordigen. Ik hoop dat het onjuist is dat de granmans zich hebben schuldig gemaakt aan het geven van concessierechten aan de Amerikanen.

Wanneer op ideologische manier het vraagstuk van 'landsrights' aangepakt wordt, zullen we tot de ontdekking komen dat niet het ontbreken van recht op de gronden het 'basis-probleem is. We zullen tot de inzichten komen dat dit recht niet door elke Surinamer adequaat beleefd kan worden, omdat het grondbeleid bijzonder onoverzichtelijk en derhalve heel erg gevoelig of zelf verweven is met een structurele vorm van corruptie (nepotisme, patronage). Komt er een transparant en goed 'grondbeleid' rekeninghoudend met onder andere onze culturele diversiteit en sociaaleconomische ontwikkeling met het accent op goede welvaartspreiding, dan komen de achterlijke geïmporteerde argumenten van de voorstanders van demarcatie van Suriname weg te vallen. Landrights is maar een onderdeel van het Grondbeleid van een land.

Aanval op intelligentie volk
Met de verklaring van Dompig wordt volgens mij een regelrechte aanval gepleegd op het kennis- en beoordelingsvermogen van het Surinaamse volk. Ik denk dat de regering ons veel moet komen uitleggen wat er hier aan de hand is. Het is nergens voor nodig om gefabriceerde onsamenhangende verhalen voor te houden aan het volk over de onderhavige kwestie.

Het is een zeer ernstige zaak wat zich thans voordoet in Kwamalasamutu. Ik vermoed dat in andere delen van het binnenland dezelfde ontoelaatbare handelingen zich voordoen. Dit alles moet in kaart worden gebracht.
Het ministerie van RGB, het commissariaat, de dienst domeinen en GMD zijn bij uitstek de instanties die duidelijkheid moeten brengen in deze bedenkelijke ontwikkeling te Kwamalasamutu. Verder lijkt het mij goed dat de Vereniging van Inheemse Dorpshoofden (VIDS) ook met een verklaring komt over de vermeende betrokkenheid van het traditionele gezag in deze kwestie. Uiteraard moeten de volksvertegenwoordigers de regering hierover vragen stellen.

Bert Eersteling