Ingezonden: Blame-the-victim, verkeerd anti-rookbeleid

NDP-parlementslid Parmessar wil rokers 50% meer laten betalen voor hun ziektekostenverzekering (Starnieuws). 'Als ze zich dood willen roken, moeten ze daar ook voor betalen.' In het publieke discourse over het terugdringen van ongezonde leefgewoonten als roken, alcoholmisbruik, onvoldoende bewegen en verkeerd eten zijn er sommige, vooral neo-liberale deskundigen die premieverhogingen voor rokers, obese mensen e.d bepleiten. Zij willen door de introductie van financiële gevolgen van het ongezonde gedrag het gezondheidsbewustzijn verhogen en het nemen van eigen verantwoordelijkheid stimuleren.

Maar een draconische verhoging van 50% is absurd en bij mijn weten nooit eerder geopperd. De kennelijke strafbehoefte van het NDP-parlementslid is gezondheidskundig bezien niet meer van deze tijd. Een integer anti-rookbeleid is er niet op gericht door stoer doen politiek te scoren, maar om evidence-based de gezondheid te beschermen en te bevorderen. De blame-the-victim benadering bij verslavingsziekten, waar nicotineverslaving er een veel voorkomende van is, is volstrekt achterhaald. De kans om zonder counseling en/of medicatie van de nicotineverslavig af te komen is zeer klein. Een preventief zorgsysteem biedt mensen die met roken willen stoppen een effectief hulpaanbod die die kans aanzienlijk verhoogd.

Er is ook een belangrijk sociaal aspect aan de verslavingsziekten en andere leefstijl gerelateerde aandoeningen. Die komen relatief veel vaker voor bij mensen die deel uitmaken van groepen met een lagere sociaal-economische status (lower SES groups). De arme delen van de bevolking zijn slechter opgeleid, hebben minder recreatiemogelijkheden en leven in slechtere woon- en leefomgevingen. Zij leven daardoor onder veel grotere stress. Door die sociaal-zwakkere rokers met reusachtige premieverhogingen op te zadelen zou men eerder hun gezondheid verder kunnen schaden dan beschermen. Als men dan toch de behoefte heeft de rekening voor de gezondheidsschade van het roken ergens neer te leggen, dan lijkt mij de terechte plaats de tabaksindustrie en -handel. Zij die verdienen aan de gezondheidsschade, moeten daar ook voor betalen.

Henry Does, M.D.
sociaal-geneeskundige