De veelkleurige ether van Suriname

Als je alle stemmen kon opvangen die door de Surinaamse ether golven, dan kon je het horen gonzen als in een tropisch regenwoud. Want Suriname is een bijzonder actief radio- en televisieland in vele talen.

In de hoofdstad Paramaribo zijn ruim dertig radio- en vijftien televisiezenders. In Nickerie, het meest westelijke district, is er keuze uit twaalf radio- en vier tv-zenders. In het oosten heeft Galibi één inheems radiostation. In het binnenland zijn er aan de Boven-Surinamerivier en aan de Tapanahonirivier nog eens vier. En dat alles voor een bevolking van een half miljoen mensen!

Suriname kent meer dan twintig talen, maar bijna iedereen verstaat Nederlands. Dat is dan ook de taal van de meeste omroepen, zoals SRS (de overheidsomroep), Apintie, Radio 10, Radio Zon, Rapar en ABC. De andere zenden voornamelijk uit in een van de moedertalen. Maar er zijn ook omroepen die uitzenden in andere talen: Sarnami, Hindi, Surinaams- Javaans, Aucaans, Saramaccaans of Caraïebs. Alle zenders verzorgen ook programma’s in het Nederlands, zoals het nieuws.

Overlijdensberichten
Radio Apintie is een station met landelijk bereik. Het is gevestigd in Paramaribo en heeft zowel een radio- als een televisiesectie. De meeste programma’s zijn Nederlandstalig, maar het nieuws is ook in het Sranan en het Sarnami. De verzoekprogramma’s zijn in het Nederlands, behalve als de klant om een andere taal vraagt.

Volgens Winston Echteld, verslaggever en presentator bij Apintie, luistert een dwarsdoorsnede van de bevolking naar de Nederlandstalige uitzending. Dat blijkt uit telefoontjes van de luisteraars. Apintie heeft interactieve en educatieve programma’s waarbij luisteraars kunnen opbellen. Populaire programma’s in het Nederlands zijn: Wat eet je vandaag, het spelletje Geen ja en geen, Een luchtig programma en Niet zomaar een gesprek. Ook wordt er veel Surinaamse muziek afgedraaid en er zijn anderstalige programma’s, bijvoorbeeld Tak’tori (Sranan) en Talkshow (Sarnami). Bij Apintie worden het nieuws en de overlijdensberichten goed beluisterd. De lange lijst van overlijdensberichten noemen jongeren die ervan gruwen, de ‘hitparade van de seniorenburgers’.

Ruilen
Ook Rapar Broadcasting Network, met zijn 55 jaar de oudste omroep van Suriname, bereikt een groot gebied in het land. Hij heeft drie radiozenders: RP The Hot One, RP ACME en RP Noer. Onder de jongeren is RP The Hot One populair. Presentator Joachim Meyer zegt dat er meer opgewekte muziek is en minder geklets. ‘Dagelijks hebben we het nieuws en andere programma’s in het Nederlands. Haast iedereen verstaat wel deze taal’, zegt Meyer. Het ruilprogramma is populair. Goederen worden onderling geruild, zonder dat er ‘doekoe’ (geld) voor betaald moet worden.De luisteraars bellen naar de studio en geven aan wat ze willen ruilen. Andere populaire programma’s zijn: Morning drive, Business hour, de Middagspits en Smoking hours. Ze zijn een mix van informatie, entertainment en educatie.

RP ACME en RP Noer zenden overwegend in het Sarnami uit. Noer is ook in Nickerie te beluisteren en richt zich meer op dertigplussers, terwijl RP ACME de jeugd entertaint met Bollywoodmuziek. ACME staat bekend om de verzoekprogramma’s, felicitaties en overlijdensberichten. Kal Aaj aur Kal (Gisteren, Vandaag en Morgen), een interactief actualiteitenprogramma, is zeer populair. Dit programma is in het Nederlands, net als het nieuws. Noer heeft ook een Nederlandstalige uitzending met Bollywoodhitnummers.
Verzoekprogramma’s

Stichting Radio Ishara is gevestigd in Nickerie. Deze omroep zendt in het Nederlands, het Surinaams-Javaans en het Sarnami uit. Dagelijks is er BVN-nieuws uit Nederland(‘het Beste uit Vlaanderen en Nederland’), net als bij veel andere zenders, en er worden medische programma’s uitgezonden. Ook Ishara staat bekend om de vele verzoekprogramma’s. Presentator Maltie Bharos houdt niet zo van opbelprogramma’s en spelletjes. ‘Wij hebben veel verzoekprogramma’s en daarmee wordt een groot deel van de zendtijd gevuld. Hierdoor hebben we ook geen ‘djoegoedjoegoe’ (gehaal en getrek) op de radio.’

En wat vinden de luisteraars?
Remie Tarnadi, parlementariër uit Coronie, luistert graag naar SRS en Apintie. In dit district zijn slechts de radiostations Mohari, SRS en Apintie te beluisteren.
Roepesh Firtoe, allround medewerker bij het vakantieoord White Beach in het district Para, heeft als favoriete zender RP Acme. ‘‘Mi Gado (Mijn God), er is geweldige muziek en ik hou van de verzoekprogramma’s. Als je naar Acme luistert, dan weet je precies wie er overleden is’, vertelt Firtoe.

Freddy Linga werkt bij de bestuursdienst in Brokopondo en luistert dagelijks naar het nieuws van Radio Apintie. Zo kan hij de gebeurtenissen in het land blijven volgen, naast het nieuws op het internet.
Met hem zijn er nog vele mensen die graag naar de radio luisteren: of naar informatieve programma’s of naar muziek. En met zoveel stations is er voor elk wat wils, ook wat de taal betreft!

Wanita Ramnath

Uit Taalpeil, een uitgave van de Nederlandse Taalunie.
De auteur werkt bij Starnieuws en is student Nederlands op het Instituut voor de Opleiding van Leraren in Nickerie