Internationale Dag van de Luiaard gemarkeerd door habitatverlies

De Green Heritage Fund Suriname (GHFS) besteedt samen met zusterorganisatie Fundacion AiUnau uit Colombia op 22 oktober aandacht aan de luiaards en andere dieren uit de orde van de Xenarthra, zoals de miereneters en gordeldieren. Ongelukkigerwijs valt de viering van deze dag ook samen met een bericht dat de GHFS bereikte, dat weer meer bos in het noorden van Paramaribo wordt gekapt en zeker 14 dieren hun woongebied blijvend dreigen te verliezen, zonder dat er in de directe omgeving een toevluchtsoord voor de dieren is. In overleg met de autoriteiten en de operator zal de GHFS zich inzetten om de dieren over te brengen naar een ander gebied. Jammer genoeg, is een baby luiaard reeds haar moeder kwijtgeraakt.

Tijdens de eerste Internationale Luiaard Meeting in Colombia in november 2010 georganiseerd door Fundacion AiUnau met de medewerking van de Green Heritage Fund Suriname en de IUCN Xenarthra Specialist Groep werd besloten door alle aanwezigen om op 22 oktober elk jaar aandacht te besteden aan de luiaard. In sommige landen in Latijns-Amerika zijn deze dieren al behoorlijk bedreigd en worden door onwetenden uit het wild gehaald om als huisdier een gewisse dood tegemoet te gaan. Luiaards zijn aanwezig in dierentuinen overal ter wereld en een aantal van deze dierentuinen besteden ook extra aandacht aan de luiaard op deze dag.

Uniek voor Zuid-Amerika
De luiaard is een uniek dier dat alleen in Zuid-Amerika voorkomt en alleen daarom al zou het continent bijzondere aandacht aan dit dier moeten besteden. Luiaards komen al sinds de prehistorie (eoceen 55,8 tot 33,9 miljoen jaar geleden) voor op dit continent, alleen zagen de dieren er toen heel anders uit. Zo is in 2009 een heel goed bewaarde fossiel van een grondluiaard (Megatherium americanum) ontdekt in Guyana. Deze grondluiaards waren reusachtige dieren en leken uiterlijk wel een beetje op een beer, waren 4,5 meters lang en wogen ongeveer 3000 kg en hadden speciale klauwen zoals de hedendaagse dieren dat ook hebben. Een replica van de grondluiaard is te bezichtigen sinds 2010 in het Nationaal Museum in Georgetown.

In Zuid-Amerika kunnen de luiaards worden onderverdeeld in twee belangrijke families, de drieteenluiaards (Bradipodidae) en de tweeteenluiaards (Mechalonychidae). Alhoewel de dieren qua gedrag en uiterlijk weinig op elkaar lijken, behoren ze toch tot dezelfde superorde van dieren. De tweeteenluiaard is de enige luiaard die in veel buitenlandse dierentuinen wordt gehouden. De drieteenluiaard is door zijn specialistische dieet moeilijk te houden in buitenlandse dierentuinen en komt slechts in 1 dierentuin in de Verenigde Staten voor. Het eten van de twee dieren die zijn uitgeleend door Venezuela wordt speciaal ingevlogen uit Hawaii tegen exorbitante kosten. In Suriname komt slechts een soort drieteenluiaard (Bradypus tridactylus) en een soort tweeteenluiaard (Choloepus didactylus)voor.

De drieteenluiaard van Suriname blijkt sinds begin 2011 een beperkter verspreidingsgebied te hebben dan eerst werd verondersteld. Het blijkt dat deze soort eigenlijk uniek is voor het Guiana Schild en slechts ten noorden van de Amazone voorkomt. Voorheen werd gedacht dat het dier in heel Zuid-Amerika voorkwam, echter genetisch onderzoek van Nadia de Moraes heeft het nieuwe verspreidingsgebied bevestigd. De drieteenluiaards die voorkomen in de rest van Zuid-Amerika zijn wel lid van dezelfde familie. Het feit dat het verspreidingsgebied zich zo lijkt te beperken tot het Guiana Schild, maakt dit dier een unieke soort waarmee de landen van het Guiana Schild zich kunnen onderscheiden en promoten.

Geen huisdier
Wat vooral belangrijk is om onder de aandacht te brengen op de internationale dag van de luiaard is dat luiaards niet alleen in Suriname tot de beschermde diersoorten behoren, maar ook niet geschikt zijn als huisdier of kooidier. In de ervaring opgedaan in de afgelopen 7 jaren door de GHFS blijkt dat slechts weinig dieren een verblijf bij mensen thuis overleven. Vaak worden de dieren overgedragen aan de stichting wanneer zij reeds stervende zijn. Ook is het afhakken van de nagels niet slechts bijzonder pijnlijk voor het dier, want onder de nagel is in tegenstelling tot de mens levend vlees, het aangroeien van de nagels duurt ook minimaal twee jaren. De dieren zijn afhankelijk van gezonde en lange vingers voor hun dagelijks voortbestaan.

De meeste dieren die door de stichting worden opgehaald zijn het slachtoffer van habitatverlies. Deze dieren kunnen niet zoals de sneller bewegende apen en andere zoogdieren zich snel en makkelijk uit de voeten maken en een veiliger heenkomen zoeken. Om die reden is het toch gewenst dat indien mensen besluiten hun grond bouwrijp te maken zij dit doen in goed overleg met de afdeling Natuurbeheer, omdat die verantwoordelijk is voor de beschermde diersoorten van Suriname. In het bijzonder luiaards hebben als beschermde diersoorten ook recht op een veilig woongebied.

Green Heritage Fund Suriname (GHFS)