Decentralisatie heeft tools voor uitvoering sociaal-akkoord

De directeur van het decentralisatieprogramma (DLGP) Basharat Ahmadali, geeft zijn visie op het bericht in Starnieuws over het omzetten van goede ratings in het uitvoeren van het sociaal akkoord. President Desi Bouterse had in een onderhoud met de governor van de Centrale Bank van Suriname, Gillmore Hoefdraad en anderen de vraag opgeworpen “hoe” de economische groei vertaald kan worden naar het sociaal akkoord dat gesloten is met het volk. Macro-economisch krijgt het land goede ratings.

Ahmadali zegt dat decentralisatie in de context van het DLGP vaak niet wordt begrepen. Decentralisatie van bestuur is een proces dat nauw verbonden is met het lokaal bestuur of institutionele versterking van plaatselijke overheden. Tegelijkertijd biedt dit de mogelijkheid om de centrale overheid op een nieuwe manier te organiseren in relatie tot de gemeenschap door successievelijk de uitgangspunten van het traditionele centralisme te hervormen.

Bouterse schiet in roos
Bas Ahmadali vindt dat de president met deze benadering in de “roos’ schiet en kan per direct met de uitvoering starten. Bouterse heeft bij de installatie van de districtscommissarissen (dc’s) nieuwe stijl hen opgedragen om bij de ontwikkeling van hun district gebruik te maken van de ‘tools’ die het decentraliseerprogramma biedt. De uitspraken vinden een krachtige steun in het Ontwikkelingsplan 2012-2016 (blz. 27), waarin staat: Decentralisatie van regelgeving en bestuur is een voorwaarde voor de nationale vooruitgang van ons land.

De DLGP-managing director brengt in herinnering enkele eerder gedane - zeer pakkende - uitspraken van de president (19 januari 2011 te Onverwacht), die evenwel op daadkracht wachten: “De nieuwe dc’s moeten zich bewust zijn om diepe inhoud te geven aan de decentralisatiegedachte en vanuit deze gedachte hun werk te doen. De dc’s dienen zich hierbij op te stellen als ontwikkelingswerkers, die 1x24 uur ter beschikking zijn van de districtsbevolking, continu deel zijn van haar problemen, maar vooral ook van haar mogelijkheden.

Dit betekent dat de dc’s veldwerkers, meer nog, gerichte ontwikkelingswerkers moeten zijn en de districtsbevolking op alle sociale, educatieve, economische,industriële, agrarische, toeristische, kunstzinnige, culturele en vele andere opbouw-terreinen moeten mobiliseren, om alle mogelijkheden samen met elkaar te benutten. Zij moet gestimuleerd worden zoveel mogelijk eigen initiatieven te ondernemen, met de ruggensteun van het overheidsbeleid en van het districtsbeleid, om zaken voor zichzelf te klaren. Hiertoe is dringend vereist dat de dc samen met de gekozen RR’s en DR’s in alle sectoren, samen met de bevolking, ontwikkelingsplannen moet opstellen om het district tot bloei te brengen. Niets mag hierbij onbenut worden gelaten. Wij moeten elkaar inspireren en elkaar ondersteunen om samen dit land en vooral de district en tot grote hoogte te brengen. Op deze wijze zal ook de ontwikkelingstaak van de RR- en DR-leden volledig tot haar recht komen: deze leden zijn gekozen door u als volk en zij moeten het voortouw nemen om samen met u en de dc het werk te klaren. Laat eenheid, solidariteit, harmonie en arbeidszin heersen in uw district!”.

Local Government Authority
Naast deze approach weet de regering ook dat deze ‘geïntegreerde aanpak’ niet zonder meer overgelaten kan worden aan een ministerie, of aan clusters van ministeries, die niet alleen de cultuur mist/missen om hun werkgebieden te delen met elkaar, met de private sector, met de lokale besturen en met plaatselijke structuren, maar ook de mobilisatiekracht ontbeert, waar de president het over heeft. Dit is kennelijk ook de reden waarom het Ontwikkelingsplan in de paragraaf over decentralisatie als overduidelijke condities o.a. aangeeft: “dat in deze planperiode een “local government authority voor geheel Suriname” wordt ingesteld.

Er moet een vervolg decentralisatieprogramma worden uitgevoerd, en dat vanwege het departementoverstijgende karakter van decentralisatie, in deze planperiode de president daar zelf de leiding over geeft”. Dit is tot nu toe uitgebleven, zo ook de initiatieven vanuit de ministeries. Vandaar het zorgpunt waarmee de president zit “hoe het sociaal akkoord uit te voeren en hoe dit te vertalen naar de sociale groei.

Meerjaren Masterplan Districten
In de Leningsovereenkomst tussen de regering en de Inter-Amerikaanse Ontwikkelingsbank (IDB) is aan het DLGP-II (2009-2014) opgedragen om - naast het creëren van wettelijk kader en institutionele versterking van het districtsapparaat - voor elk district in een meerjaren districtsontwikkelingsprogramma korte, middellange en lange termijn doelen te formuleren. Het district moet daarbij de burgers consulteren volgens een vooraf door de DR goedgekeurde Handleiding Burgerparticipatie en Communicatie voor de Regionale Organen. Deze is recentelijk (juli 2012) door de DR van Paramaribo goedgekeurd.

Het programma schrijft als stappen voor: het identificeren van stakeholders in het planningsproces, het bij elkaar brengen van leiderschap en alle stakeholders in een workshop, het ontwikkelen van missie en visie per district, het identificeren en prioriteren van potentiële gebieden voor de sociaaleconomische ontwikkeling, het opstellen van het meerjarenontwikkelingsplan per district, compleet met tijdspad en het financieringsmodel volgens de methodologie van burgerparticipatieve begroting, in de financiering waarin de centrale overheid, de districtsoverheden, de private sector, de lokale en internationale donororganisaties, alsook internationale financiële instellingen participeren.

DLGP bij uitstek
Het DLGP-projectbureau heeft het in uitvoering zijnde decentralisatieprogramma aan de uitspraken van de president en aan het Ontwikkelingsprogramma getoetst en aangepast aan de daarbij gestelde eisen en voorwaarden. Het projectbureau is niet gaan wachten op de door de regering aangekondigde evaluatie van het DLGP-II, zegt Ahmadali. Uit zelfevaluatie en uit het conceptrapport van de verplicht uitgevoerde Midterm Evaluatie (juli 2012) van het DLGP-II door een onafhankelijke/internationale consultant uit Costa Rica, blijkt dat het DLGP in overeenstemming is met het Ontwikkelingsplan en bij uitstek geschikt is om het voorgeschreven meerjaren Districts Ontwikkelingsprogramma te focussen op de sociaaleconomische ontwikkeling van de districten.

Het DLGP-projectbureau heeft tijdig het trainingsprogramma aangepast door de Districts Management Teams zodanig te versterken, dat ze mede in staat zijn om meerjarenontwikkelingsprogramma’s voor te bereiden, bestekklaar te maken, waar nodig openbare aanbestedingen volgens internationale standaarden te houden, de uitvoering en de nazorg te kunnen managen. Dit model heeft perfect gewerkt in de vanaf 2007 reeds gedecentraliseerde districten Nickerie, Para, Wanica, Commewijne en Marowijne bij de uitvoering van het Capital Investment Programma (US$ 10 miljoen) voor bestraten van zandwegen en ontwatering van de achtergestelde woongebieden. Dezelfde capaciteit wordt nu opgebouwd in de districten Paramaribo, Sipaliwini, Saramacca, Coronie en Brokopondo. Deze districten zijn er technisch klaar voor om reeds in september 2012 te starten met de voorbereiding van hun ontwikkelingsprogramma. Overigens, dit is een vereiste voor de Level 2 certificering van de districten, die in december 2012 gehaald moet zijn. Het DLGP-projectbureau ziet er op toe, dat de uitspraken van de president en de handvatten van het Ontwikkelingsplan in acht worden genomen.

Omzetting sociaal akkoord in sociale groei
De centrale vragen in het gesprek van Bouterse en Hoefdraad, waren “hoe nog meer inhoud te geven aan de economische groei, maar vooral hoe deze te vertalen en inhoud te geven aan het sociaal akkoord met de gemeenschap”. Daar weet het DLGP raad mee, stelt Ahmadali. DLGP is trouwens ook een regeringsprogramma vanaf de tijd van president Jules Wijdenbosch (2000-2005), dat nog steeds doorloopt en vandaag de dag zover is, dat de huidige regering door enige aanpassing de uitvoering van het sociaal akkoord direct kan koppelen aan het sociaal ontwikkelingsprogramma van het DLGP. Wel zal de regering meer ownership van het decentralisatieprogramma moeten nemen, en daadkracht garanderen door de versterking met de instelling van de Local Government Authority voor geheel Suriname, die vanwege het departement overschrijdend karakter, zoals het Ontwikkelingsplan voorschrijft, vooralsnog gedurende deze planperiode geleid wordt door president zelf.

Ahmadali zegt dat hij stappen zal zetten voor de verkrijging van draagvlak door reeds dinsdag voorstellen te doen voor de presentatie van het Model Masterplan ter uitvoering van het sociaal akkoord op het kabinet van de president en bij de governor van de Centrale Bank van Suriname. “Hopelijk deze keer niet tevergeefs”, verzucht Ahmadali. “De president moet kunnen zeggen: We hebben eigenlijk weer iets te vieren. Suriname heeft voor de zoveelste keer een opwaardering gekregen en is de groei verder omhoog gegaan, maar deze keer de sociale groei”.