column: Dag van de stilte

Ik heb begrip voor Nederlandse ouders met kinderen die stage lopen in Suriname. Na een paar maanden mis je ze zo erg, dat je je vakantie plant in het land van hun stage. Zo ook wij.
Mijn zoon zit nu al drie maanden in Australië. We hebben onze vakantie gepland in het Indonesische eiland Bali, waar we elkaar konden ontmoeten. Australië is te ver, en Bali vond hij wel een leuke ontmoetingsplek.

Bali is een Hindoe-eiland. Het eiland kent een wrede geschiedenis van kolonisatie waarover ik volgende week meer zal vertellen.
Het overgrote deel van deze Indonesiërs zijn Hindoe en geen moslims zoals op de andere eilanden. Ze lezen de Ramayana en de Bhagvad Gita, maar kennen geen phagwa of divali.

Ik zit in een hotel bij het zwembad en ga een gesprek aan met een medewerker van het hotel – ik noem hem Gede - over de Dag van de Stilte.
Ik had er nooit van gehoord, maar een gids had ons verteld dat Bali het fenomeen kent waarom de samenleving volledig stilgelegd wordt gedurende 24 uur.

De Balinezen hebben een eigen maandkalender. De jaarwisseling – oud op nieuw – vind in maart plaats. Hun oudjaarsdag gaat gepaard met veel lawaai met potten, pannen en bamboekanonnen.
Hun nieuwjaarsdag is de dag van de stilte, nyepi genaamd. Het is ook een dag van bezinning over de relatie tussen god en de mens, tussen mensen onderling en tussen mens en natuur. Er wordt gemediteerd en nagedacht over de zonden en fouten die je begaan hebt.
De volgende dag is het uitbundig feesten. Mensen gaan bij elkaar op bezoek, en vergeven elkaar voor de fouten die ze in het afgelopen jaar gemaakt hebben.

Dit is wel erg cool, dacht ik bij mezelf.
Ik vraag Gede naar de manier waarop een eiland op slot wordt gedaan en een dag van de stilte praktisch verloopt.
“’s Ochtends worden normaal de gordijnen open gedaan,” begint hij, “maar op deze dag worden alle gordijnen gesloten gehouden. Alle lichten blijven gedurende 24 uur uit.”
“Ook de straatlantaarns, hotelverlichting, reclameborden etc?” vraag ik.
“Ja, alles. Er mag geen licht of vuur worden gemaakt. Er mag ook niet gereisd worden. Je mag niet op je erf gaan. Er is niemand op straat. Het vliegveld is voor een dag gesloten. Er landen geen vliegtuigen en er gaan geen vliegtuigen weg. Niemand mag werken, behalve het personeel in het ziekenhuis. De hotelgasten mogen niet naar buiten. Iedereen moet binnen blijven. Dat wordt ook gecontroleerd. Er is geen radio, televisie of telefoonverkeer.”

Dit vind ik heel bijzonder en bewonderenswaardig. De Balinezen zijn zachtaardige mensen. Ik vraag me af of dat komt door zulke tradities.

“Er mag ook geen geluid worden gemaakt,” vervolgt Gede.
“Hoe dan,” vroeg ik hem. “Houden mensen de hele dag hun mond. Praten ze niet met elkaar?”
“Tegenwoordig praat men wel met elkaar maar dan in huis. Je gaat niet naar iemand toe, want je mag niet reizen.
Sommige mensen praten inderdaad niet. Ze maken geen enkel geluid!”

Ik sta paf.
“En hoe moet dat met sex,” floept het uit mijn mond.
“Hij kijkt me verbaasd en niet begrijpend aan.
Sommige mensen genieten geruisloos van sex, andere gaan tekeer als Balinese brulapen, denk ik bij mezelf.
“Sommige mensen maken toch geluid tijdens het liefdesspel?” licht ik voorzichtig toe vanuit mijn nieuw besef dat hij zulke impertinente vragen niet op prijs stelt.
Gede draait zich verontwaardigd om en loopt weg.
Ik glijd geruisloos het zwembad in en heb me de hele dag stilgehouden uit schaamte.

Sandew Hira