Theo Para: Suriname lijdt onder oneerlijk bestuur

"Suriname lijdt onder oneerlijk bestuur. Persoonlijk belang heet staatsbelang." Dit zei essayist Theo Para op de drukbezochte 'Conferentie tegen de Straffeloosheid in Suriname', die op zaterdag in de Mozes en Aaron Kerk in Amsterdam werd gehouden.

Para sprak de volgende tekst uit:
10 april heeft de Misiekaba-mythe, dat de amnestiewet 2012 het verlangen van de jeugd vertolkt, naar het rijk der fabelen verwezen. Een nieuwe generatie in de strijd tegen de straffeloosheid in Suriname heeft zich aangediend. En hoe? Massaal, waardig en eloquent. Hun parool van ‘recht voor één, recht voor allen’ draagt in zich niet alleen de aspiratie naar gerechtigheid, maar ook het fundament van een rechtsstatelijke toekomst. Willekeur in plaats van rechtsgelijkheid opent de weg voor de ontwikkeling van een dynastie en snijdt de pas af voor sociale rechtvaardigheid en collectieve welvaart. Duurzame ontwikkeling kan niet zonder gerechtigheid, de toekomst niet zonder geschiedenis.

Oneerlijk bestuur
De amnestiewet 2012 heeft het onmiskenbare bewijs geleverd: Suriname lijdt onder oneerlijk bestuur. Rechtsongelijkheid wordt verkocht als gelijkheidsbeginsel. Persoonlijk belang heet staatsbelang. Kiezersbedrog en machtsmisbruik worden gemaskeerd als volksvertegenwoordiging. Criminaliteit gaat als politiek gekleed. Moordenaarsbelang verschijnt als wet. Straffeloosheid wordt omgedoopt tot waarheidscommissie. Demagogie heet overheidsvoorlichting. Polarisatie wordt verzoening genoemd en angst heet rust. Oneerlijk bestuur is de ultieme vorm van onbehoorlijk bestuur, waarbij bedrog beleid heeft vervangen. Met de serviliteit van de meerderheid van De Nationale Assemblee en de hele regering jegens de misdaden van de-president-van-‘op de vlucht neergeschoten’ is Suriname officieel beland in een leven in de leugen.

Woorden verliezen hun betekenis. Staatshandelingen vormen het theater van de manipulatie. Verdachtmaking vervangt kritiek en de kwaadsprekerij de feiten. Het bestuur ontneemt de natie een gedeelde werkelijkheid. Verdeel en heers worden troef. De checks and balances worden gedemonteerd, de scheiding der machten gesaboteerd.
10 april agendeerde meer dan terecht het behoud van de rechtsstaat. Onder oneerlijk bestuur is de rechtsstaat een illusie. In de machtsvorming om een bonafide en werkelijk volksvertegenwoordigende wetgevende macht is het dan ook cruciaal om de drogredeneringen, de leugenachtige shows, het brood en spelen, de xenofobie, de intimidatie en hypocrisie van het oneerlijk bestuur te ontmaskeren.

Staatsrechtelijke fictie
We moeten de reële verhoudingen en hun morele en rechtsstatelijke onhoudbaarheid laten zien. Een voorbeeld is de positie op 13 april van auditeur-militair Roy Elgin in het 8 decemberstrafproces. Elgin heeft voorgesteld het proces op te schorten tot dat een op te richten Constitutioneel Hof de amnestiewet heeft getoetst. Hij heeft een middenweg gezocht tussen de feitelijke intimidatie van het Openbaar Ministerie door de machthebbende daders en het juridisch geweten. Hij heeft de grondwettelijkheid van de amnestiewet betwijfelt, maar heeft vermeden een standpunt als auditeur-militair in te nemen over een wet die overduidelijk een flagrante schending is van de grondwet en internationale rechtsorde. Hij zag af van courage civil en belandde met zijn ambtelijke overlevingstactiek in het domein van staatsrechtelijke fictie omdat het Constitutioneel Hof niet bestaat. En mocht dat nu in allerijl worden opgericht dan zou dat het werk zijn van de gecorrumpeerde Nationale Assemblee en de in strijd met de grondwet gekozen president, lees hoofdverdachte.

De veroordeling van de amnestiewet door de Hoge Commissaris van de Mensenrechten van de Verenigde Naties, Navy Pillay, en haar oproep de wet weer in te trekken, laat geen twijfel bestaan over de tweesprong die er ligt, er is geen middenweg! Aan het grondrecht van slachtoffers en nabestaanden op een eerlijk proces mag niet worden getornd. Ook het feit dat de decembermoorden misdrijven tegen de menselijkheid waren, en dus ook naar deze amnestiewet van amnestie uitgesloten kunnen worden geacht, laat mogelijkheden het strafproces voort te zetten.

Decriminalisering
Om de rechtsstaat te borgen is meer nodig dan voortgang in een strafproces. Een rechtsstaat veronderstelt integriteit van politieke en bestuurlijke ambtsdragers. Suriname staat voor de moeilijke en waarschijnlijk langdurige opgave van de decriminalisering van het openbaar bestuur. Dat nu zo massaal de jonge generatie, waaronder kinderen van de slachtoffers, de strijd om een leven in waarheid heeft opgevat is bemoedigend en getuigt van het licht van hoop dat de vijftien helden van 8 december 1982 ons nalieten.