Op 25 mei 2025, vandaag precies over een jaar, zijn er verkiezingen gepland in Suriname. Op het spel staan 51 zetels in De Nationale Assemblée, ruim honderd zetels voor de districtsraden en meer dan zevenhonderd zetels voor de ressortraden. De Nationale Assemblée kiest de president. Wie die wil winnen heeft 34 van de 51 stemmen nodig, een tweederdemeerderheid. Wie worden de grootste lijsttrekkers? En wat worden de belangrijkste verkiezingsthema's?

Hoewel er enkele politieke bijeenkomsten hebben plaatsgevonden, lijkt het politieke toneel nog niet volledig tot leven te zijn gekomen. Dit komt mogelijk doordat het hoogstwaarschijnlijk zal neerkomen op een strijd tussen de VHP van Santokhi en de NDP van Bouterse. Er bestaat echter een aanzienlijke kans dat Bouterse in 2025 niet opnieuw zal fungeren als een van de lijsttrekkers voor de NDP, in tegenstelling tot zijn rol in 2020. Dit, omdat hij onlangs tot 20 jaar cel is veroordeeld voor zijn rol bij de Decembermoorden uit 1982.

Dit betekent niet dat de verkiezingscampagne minder intens zal zijn. Sommige delen van de bevolking blijven de zaak tegen Bouterse beschouwen als een heksenjacht. Verder is het onduidelijk wie bij de komende verkiezingen Bouterse zal vervangen als een van de NDP-lijsttrekkers. In aanloop naar de verkiezingen zal de NDP zich moeten inspannen om steun te winnen voor deze alternatieve lijsttrekker. Het risico bestaat dat dit veel energie zal kosten, waardoor de partij kostbare stemmen kan mislopen. Het wordt dan ook een spannend jaar.

Santokhi wil graag herkozen worden. Echter is de onvrede over zijn beleid groot. De hoge inflatie blijkt nog altijd een struikelblok te zijn voor herstel en duurzame economische groei. De thema’s rond ‘10 jaren president Bouterse’ zijn nu op de achtergrond geraakt. Santokhi heeft laten zien dat ook hij geen begrotingsbeleid kan uitvoeren dat op termijn (daadwerkelijk) gunstig is voor alle huishoudportemonnees. Als Santokhi wint, is het dus de vraag of hij bij andere partijen in De Nationale Assemblée kan gaan shoppen voor steun bij zijn verkiezing tot president. Het kan voor hem nog moeilijk worden om in 2025 de tweederdemeerderheid te halen.

Bij de komende verkiezingen kan voor veel kiezers de mate waarin zij in staat zijn om goederen en diensten te kopen, zonder meer een van de belangrijkste verkiezingsthema’s zijn. Factoren die van invloed zijn op de koopkracht, zoals inflatie, werkloosheid, lonen, belastingen, en de kosten van levensonderhoud, hebben allemaal invloed op de economische welvaart en het welzijn van mensen. Zaken als de prijzen van basisbehoeften, zoals voedsel en brandstof, de beschikbaarheid van betaalbare huisvesting, en de kosten van levensonderhoud in het algemeen, zijn van groot belang voor kiezers. Voorgenomen beleidsbeslissingen die de economische groei stimuleren en de kosten van levensonderhoud beheersen, kunnen daarom een grote rol spelen in de keuze van het electoraat.

Verder is het verwachtbaar dat de effectieve aanpak van de stijgende criminaliteit voor veel kiezers een belangrijk verkiezingsthema zal zijn. Suriname wordt momenteel geconfronteerd met uitdagingen op het gebied van misdaad, waaronder geweld, drugsgerelateerde criminaliteit, diefstal en corruptie. Velen zien graag dat de criminaliteit wordt aangepakt en de veiligheid van burgers wordt verbeterd door het implementeren van strengere wetshandhaving, investeren in politie- en rechtshandhavingsinstanties, het verbeteren van de grenscontrole en het aanpakken van de onderliggende oorzaken van criminaliteit, zoals werkloosheid, armoede en drugsverslaving.

Veel mensen zijn momenteel zeer gevoelig voor veiligheidskwesties, vooral omdat criminaliteit een directe invloed heeft op hun dagelijks leven, hun gevoel van welzijn en hun vertrouwen in de overheid. Daarom kan het verminderen van de criminaliteit en het verbeteren van de veiligheid een krachtige verkiezingsbelofte zijn, die kiezers zal aanspreken en beïnvloeden bij het maken van hun keuze.

Politieke leiders zullen in hun campagnes mogelijk populistische retoriek gebruiken om steun te winnen, waarbij ze inspelen op de zorgen van kiezers en simplistische oplossingen beloven voor complexe problemen, polariserende taal gebruiken en zich afzetten tegen traditionele politieke instellingen.

Populistische tendensen zijn niet noodzakelijkerwijs negatief. Populisme kan een uiting zijn van legitieme zorgen en frustraties onder delen van de bevolking, en kan leiden tot politieke veranderingen die meer in lijn zijn met de wensen van het electoraat. Echter, zoals overal elders, kan ongebreideld populisme ook risico's met zich meebrengen, zoals het ondermijnen van democratische instellingen, het creëren van verdeeldheid en het negeren van de complexiteit van veel beleidskwesties.

Het aanpakken van de complexe problemen waarmee Suriname nu wordt geconfronteerd, vereist samenwerking tussen politieke leiders, maatschappelijke organisaties, de particuliere sector en internationale partners. Het vergt ook veerkracht, innovatie en een langetermijnvisie om duurzame oplossingen te vinden voor deze uitdagingen.

Vincent Roep