Ingezonden: Anti-corruptiewet, een moeilijke klus

De politieke partij DOE beijvert zich om de anti-corruptiewet op de agenda van DNA te krijgen. Deze wet is enkele jaren geleden voorbereid door de regering Venetiaan, maar is vanwege onbekende reden niet in behandeling genomen door de toenmalige DNA. De vraag is of een anti-corruptiewet noodzakelijk is en of deze wet überhaupt de verschillende vormen van corruptie zal reduceren of zelf wegwerken. Ik ben er absoluut zeker van dat deze wet, hoezeer ik geen tegenstander ben van de behandeling en aanname hiervan, niet zal tegengaan dat de corruptie in Suriname wordt gereduceerd of weggewerkt.

In mijn ruimere vriendenkring kennen ze mij niet als een pessimist. Want die indruk kunnen ze allicht krijgen uit het voorgaande. Ik wil een ieder a priori geruststellen dat ik zeker niet pessimistisch ben over wat de effecten van een anti-corruptiewet zullen zijn.

Realistische benadering
Ik ga in mijn benadering van dit vraagstuk uit van de werkelijkheid in Suriname op het gebied van corruptie. Het is interessant om te definiëren wat exact door de Surinamers wordt verstaat onder deze grote en wat mij betreft zeer rekbaar begrip. Ik hoop dat u gelijk zult ontdekken dat met deze vraag het eerste probleem zich heeft aangediend. Het staat vast dat wat de ene persoon als corruptie ziet in de ogen van anderen geen corruptie is, maar als heel normaal wordt gezien. Het antwoord moet vanuit vooraf vastgestelde gemeenschappelijke beoordelingsnormen of criteria over wat wij als Surinamers verstaan onder corruptie geformuleerd worden. Geen eenvoudige klus.

Wat is corruptie? Volgens het woordenboek is dit zelfstandig naamwoord afgeleid van het werkwoord corrumperen, hetgeen betekent onbetrouwbaar, ongeoorloofd en slecht maken. Als nadere uitleg wordt een kenmerkend voorbeeld in een gezegde of uitdrukkingsvorm gegeven. "Macht corrumpeert", het verleidt de machthebber tot ongeoorloofde of slechte handeling.
Als wij slechts uitgaan van deze beknopte verklaring van het begrip corruptie en de hieraan toegevoegde uitdrukking, dan zouden wij corruptie slechts vanuit de invalshoek van de overheid/regering goed kunnen benaderen. Deze benadering zou mijns inziens erg beknopt zijn. Een ruimere definiëring van het begrip corruptie moet, behalve wat genoemd kan worden als feitelijke corruptie ook de werking van wat ik noem sociale corruptie blootleggen. Met feitelijke corruptie bedoel ik wanneer iemand gelden van de Staat of bedrijf etc. achterover drukt, of als de ene persoon of bedrijfsambtenaar of whatever omkoopt etc.
Sociale corruptie betreft de gevallen waarbij het patronage en nepotisme systeem wordt gehanteerd waarbij vrienden en familie bevoorrecht worden, hetzij voor een baan, sociale woningen, kredieten, dokterskaarten, studiebeurzen, toelating op bepaalde scholen, benoemingen etc.

Wurgend
Zowel de feitelijke als de sociale corruptie werken wurgend op een goede functionering van Suriname als sociaal-rechtvaardige maatschappij. En in beide gevallen neemt jammer genoeg de politiek de leidende rol. De politiek bevordert zelf in de meeste gevallen al deze vormen van corrupties. Uiteraard heeft de bevolking haar aandeel in de proportionaliteit van de corruptie. In bepaalde gevallen loodsen/verleiden mensen de ambtenaar of bedrijfsarbeiders, of directeuren van scholen tot het plegen van een der vormen van corruptie.

In vele gevallen beseffen deze mensen niet eens dat zij zich ook schuldig maken aan corruptie, omdat zij ervan uitgaan dat het een normale zaak is. Hier is duidelijk sprake van vervagen van het normen- en waardenstelsel, vind ik. In de belevingswereld van zij die de voornoemde handeling als normaal ervaren, is er echter geen sprake van normvervaging. Zij zien deze handeling als de maatschappelijke vigerende en dus acceptabele normen.

Geen eenvoudige zaak
Het vraagstuk van de anti-corruptiewet is uitgaande van deze ruimere benadering geen eenvoudige zaak. Toch zal er een middenweg gevonden moeten worden om zij het middels een nationaal akkoord vast te stellen wat de maatschappelijke aanvaardbare normen moeten zijn die onder andere de grenzen van het toelaatbare bepalen. Wie buiten de gedragscode treedt, wordt conform de wettelijke voorziening gestraft. Heropvoeding/vorming, mind shift, paradigm shift zijn enkele (corrigerende) handelingen die gepleegd moeten worden om de juiste houding tegen het fenomeen corruptie aan te nemen.

De kans van slagen van een anti-corruptiewet is ook inherent aan het voeren van een transparant en prudent sociaaleconomisch, educatief en cultuurbeleid dat volstrekt ontbloot moet zijn van puur populisme. The policymakers have to do their job in full transparancy.

Bert Eersteling