Zondag in de vroege ochtend ging een siddering door de Surinaamse bevolking. Geschokt, ongeloof en gruwel. Wie doet dat nou? Een vader die zijn eigen kinderen koelbloedig met messteken om het leven brengt, ook buren die de kinderen te hulp schieten moeten eraan geloven. In totaal zijn er negen levens verloren in een kort tijdsbestek. We zijn geschokt, ja. Het is vreselijk, ja. We kunnen het niet onder woorden brengen.

Maar dit is wel het zoveelste incident waar we met de neus op de feiten worden gedrukt. Huiselijk geweld, mentale gezondheid die leidt tot dodelijke incidenten als zondagmorgen. Als samenleving blijven we er even bij stilstaan, maar daarna vervliegt het gevoel van ongeloof en geschokt zijn. En we gaan weer verder met ons leven.

Concreet doen we niets aan de oorzaak van dit leed. Mental health verdient veel meer aandacht. We kunnen er niet omheen. Mentale gezondheid verwijst naar het welzijn van iemands geest en emoties. Het gaat om hoe iemand denkt, voelt en omgaat met stress, relaties en dagelijkse uitdagingen. En precies hier gaan we er lichtvaardig overheen. We hebben zoiets van, het lost zich wel vanzelf op. Zie daar steeds weer de gruwelijke gevolgen en het leed dat het met zich meebrengt.

Een goede mentale gezondheid betekent dat je je veerkrachtig voelt, in staat bent om emoties te reguleren, en effectief kunt functioneren in het dagelijks leven. Het omvat ook het vermogen om met tegenslagen om te gaan en het behoud van een positieve kijk op het leven. Mentale gezondheid is net zo belangrijk als lichamelijke gezondheid en beïnvloedt het algehele welzijn.

Als samenleving moeten we ook afdoende afrekenen met het stigma dat iemand onder behandeling van de psycholoog is of iemand die 'lawman oso' bezoekt. Iemand die hulp zoekt voor zijn problemen, mentaal of fysiek, kan nimmer worden gestigmatiseerd. Integendeel, zouden we de handen ineen moeten slaan om deze mensen zo goed als mogelijk te helpen, om hun normale zelf te zijn.

We kennen allemaal de verhalen wanneer er aangifte wordt gedaan van huiselijk geweld. Hoe vaak wordt dat niet met een korreltje zout genomen. Er wordt pas ingegrepen wanneer het te laat is. Hoe onverantwoord is het niet om een vader, die mentaal instabiel was, te laten met de zorg van zijn vijf jonge kinderen. Gaan we nu de vinger wijzen waar het mis is gegaan en wachten op het volgende drama om weer geschokt te zijn? Het is genoeg!

Investeren in mentale gezondheid is geen luxe, het is een plicht van de beleidsmakers. Mensen lijden onder de dagelijkse beslommeringen, kunnen de druk van het leven niet aan, kunnen niet omgaan met gebroken relaties, kunnen hun emoties niet bedwingen, kunnen alles wat op ze afkomt gewoon niet aan. En als deze mensen niet weten waar ze voor hulp moeten aankloppen en of ze eventueel hulp kunnen vragen en krijgen, dan hebben we als samenleving gefaald. 

Want ook wij hebben als samenleving een taak om voor elkaar te zorgen, naar elkaar om te kijken, hulp voor elkaar te zoeken. Niet alleen als het goed gaat moeten we daar zijn, een echte samenleving is er een die naar elkaar omkijkt, met elkaar meevoelt, met elkaar lacht, maar ook met elkaar huilt. Een echte samenleving leeft in verbondenheid met elkaar, groeit naar elkaar in lief en leed.

En als we straks over drie dagen de jaarwisseling uitbundig vieren, is de geschoktheid van de samenleving verleden tijd.

Willen we echt verandering zien, dan moeten we stoppen met afwachten en beginnen met handelen. Niet alleen de overheid, niet alleen hulpverleners, maar wij allemaal — als buren, vrienden, familie en medeburgers. Het is tijd om ons bewustzijn te vergroten, het stigma te doorbreken en de juiste ondersteuning te bieden voordat het opnieuw te laat is. Want elke tragedie die voorkomt had voorkomen kunnen worden. De vraag is niet óf we iets moeten doen, maar of we de moed en het medeleven hebben om het écht te doen.

Indra Toelsie