Zunder: Motie Eerdmans, niet meer dan hinderlijke schijnbeweging
21 Oct, 08:48
Armand Zunder, voorzitter Nationale Reparatie Commissie Suriname
Enkele dagen geleden ontving ik talloze berichten via WhatsApp en e-mail uit Nederland en andere delen van de wereld met de mededeling dat de Nederlandse Tweede Kamer de motie van Joost Eerdmans had aangenomen. De motie verzocht de Nederlandse regering om geen herstelbetalingen te doen voor de Nederlandse betrokkenheid bij de slavenhandel. Tachtig van de 150 Kamerleden, afkomstig van zeven politieke partijen, steunden de motie, wat neerkomt op 53% van de leden. De overige 47% steunde de motie niet.
Inhoud motie: Onvoldoende Argumentatie
In zijn motie betoogde Eerdmans, leider van de eenmansfractie van JA21, dat vier claims zijn ingediend om de Nederlandse Staat te bewegen tot herstelbetalingen voor de trans-Atlantische slavenhandel. Eerdmans stelt dat het onduidelijk is aan welke slachtoffers de herstelbetalingen zouden moeten worden uitgekeerd. Hij benadrukt dat er niemand meer in leven is die direct schade heeft geleden door de trans-Atlantische slavenhandel. Hierdoor, zo betoogt hij, ontbreekt de rechtvaardiging voor herstelbetalingen aan specifieke personen.
Op basis van deze argumenten verzocht Eerdmans de Nederlandse regering om niet over te gaan tot herstelbetalingen voor de slavenhandel. Deze redenering is echter opvallend eenzijdig, aangezien hij zich enkel richt op de trans-Atlantische slavenhandel (1667-1814), zonder de periode van slavernij zelf (1667-1863/1873) in beschouwing te nemen. Slavernij en slavenhandel waren nauw met elkaar verweven, als een onlosmakelijke Siamese tweeling.
Redenering Eerdmans kort door de bocht en verzuimt vermelding Historische Excuses
De motie van Eerdmans kan worden gezien als kort door de bocht en simplistisch. Door de discussie te beperken tot enkel directe schadevergoeding aan individuen, wordt het systemische karakter van slavernij genegeerd. Slavernij heeft niet alleen individuen beïnvloed, maar hele gemeenschappen getekend door generaties heen, wat pleit voor een bredere aanpak van herstelbetalingen.
De motie van Eerdmans negeert bovendien de recente ontwikkelingen op het gebied van erkenning en excuses voor slavernij. Op 19 december 2022 bood de voormalige premier van Nederland excuses aan voor misdaden tegen de menselijkheid tijdens de slavernijperiode, en op 1 juli 2023 vroeg koning Willem-Alexander zelfs vergiffenis voor deze misdaden. Herstelbetalingen dienen niet alleen als een financiële compensatie, maar ook als een vorm van erkenning en rechtvaardigheid. Ze dragen bij aan het verminderen van ongelijkheden, bevorderen de sociaal-economische ontwikkeling en bieden mogelijkheden voor educatie en culturele erkenning binnen de Afro-Surinaamse en Inheemse gemeenschappen.
Motie heeft storende gevolgen voor discussie over Reparaties
Volgens ons gaat het hier om een slecht onderbouwde motie met storende gevolgen, omdat de aanname ervan de discussie en dialoog over reparaties voor het slavernijverleden van Inheemse en Afrikaanse gemeenschappen beoogt te vertragen. De aanneming van deze motie lijkt eerder een poging om de aandacht van het probleem voor een kort moment af te leiden dan een constructieve bijdrage aan de discussie.
Analyse stemgedrag: Rechts georiënteerde politiek in Nederland
De verrechtsing van de Nederlandse politiek wordt duidelijk weerspiegeld in het stemgedrag rondom deze motie. Een analyse van het stemgedrag is in de bijlage opgenomen. Partijen zoals de PVV van Geert Wilders hebben tijdens de politieke campagne van 2023 zelfs aangegeven dat ze de excuses voor het slavernijverleden zouden terugdraaien als zij aan de macht zouden komen. Dit bleek echter achteraf niets meer dan retoriek te zijn.
Uitdaging Afro-Surinamers en Inheemse Gemeenschappen
Het is van cruciaal belang om te benadrukken dat herstelbetalingen niet alleen financiële compensaties inhouden, maar ook een bredere erkenning van de historische onrechtvaardigheden en de blijvende sociale en economische gevolgen van de slavenhandel en slavernij zijn, die tot en met de dag van vandaag nog doorwerken. Het doel is om systemische ongelijkheden aan te pakken door middel van educatie, economische ontwikkeling en andere initiatieven die bijdragen aan het welzijn van Afro-gemeenschappen.
Noodzaak Nationale Overkoepelende Organisatie voor Afro-Surinamers
Er zijn vele Afro-Surinaamse en Inheemse organisaties in Nederland en Suriname actief. Echter, de meeste werken nog niet samen aan gezamenlijke doelstellingen. Er is een dringende noodzaak om een nationale overkoepelende organisatie op te richten, waar ook andere Afrikaanse en Caribische groepen zich bij kunnen aansluiten. Dit zou een krachtige stap zijn in het streven naar gerechtigheid en reparaties voor het slavernijverleden.
Caricoms standpunt over Reparaties Suriname is een gerespecteerd lid van de Caricom en ondersteunt het standpunt over reparaties binnen deze gemeenschap. De Caricom heeft een tienpuntenprogramma voor reparaties opgesteld dat de pijlers erkenning, excuses, herstel en verzoening benadrukt. De recente ontwikkelingen rondom de motie Eerdmans zouden aanleiding kunnen zijn voor de Caricom-lidstaten om juridische stappen opnieuw te overwegen.
Conclusie: Oproep tot samenwerking en gerechtigheid
De aanname van de motie Eerdmans zou een ‘eye opener’ moeten zijn voor de noodzaak van verbinding en samenwerking binnen de Afro-Surinaamse en Inheemse gemeenschappen. Zowel in Nederland als in Suriname is het tijd om gezamenlijk op te komen voor het slavernijdossier en te werken aan een rechtvaardige toekomst.
Armand Zunder, Voorzitter van de Nationale Reparatie Commissie Suriname