Onenigheid over wegnemen eindbesluit aanbesteding ORAG

Met de nieuwe wet wordt voorgesteld een systeem te hanteren waarbij ministeries aanbestedingen voorbereiden onder toezicht van de raad en vervolgens een advies sturen naar de ORAG, die volgens Gajadien nu alleen kan goedkeuren of afkeuren op basis van budgettaire overwegingen of als het proces niet goed is verlopen. Hiermee worden er volgens hem checks and balances ingebouwd om te voorkomen dat de ORAG ondernemer A de gunning toekent terwijl het advies voor ondernemer C was.

Ebu Jones (NDP) merkte op dat als de ORAG niet meer mag bepalen, maar de Nationale Raad, het niet juist is dat in de wet is opgenomen dat voor een gunningsbeslissing een goedgekeurd gunningsadvies door de ORAG nodig is. “Zonder een goedgekeurd advies van de ORAG is er dus geen aanbesteding omdat de wet de dwingende rol van de ORAG vastlegt”, stelde hij. Rabin Parmessar, fractieleider van de NDP, zei dat dit een extra maatregel is die wordt ingebouwd waardoor de zaak langer gaat duren bij afkeuring. Hij stelde voor dat ministers aanbestedingen houden voor beschikbare budgetten. Ook merkte hij op dat er al veel wetten, procedures en regels zijn voor transparantie, maar dat de regering zich daar niet aan houdt. 

Melvin Bouva (NDP) gaf aan dat de raad toezicht moet houden op de naleving van de wet, maar dat de toewijzing een taak moet blijven van de ORAG. Gregory Rusland, fractieleider van de NPS, zei dat juist omdat de raad geen verantwoording kan afleggen in DNA, de ORAG de beslissing moet nemen. Obed Kanape, fractieleider ABOP/PL, stelde dat de raad het proces bij de ministeries controleert en zorgt dat die transparant zijn, het besluit overgelaten kan worden aan de ORAG. 

Gajadien merkte op dat er een misverstand is. “De nationale raad heeft een coördinerende en adviserende taak, maar de gunningsbeslissing ligt nog bij de ORAG. Het verschil is dat de ORAG het gunningsadvies niet terzijde kan leggen om een andere aannemer te gunnen”. Nu worden richtlijnen voor de uniformiteit van het aanbestedingsgebeuren door de raad afgevaardigd. Ministeries moeten zich daaraan houden en als advies komt dan budgettair niet uitvoerbaar is, kan de ORAG stellen dat het niet doorgaat”. 

Bouva zei dat het een advies is en dat de regering niet daaraan gebonden moet zijn. “De regering moet op basis van afspraken en overwegingen kunnen beslissen wie de gunning krijgt”, sprak Bouva. Rusland zei hierop dat een afkeuring voor vertraging zal zorgen omdat alles weer opnieuw moet beginnen. Hij is van mening dat de raad moet zorgen dat de procedures transparanter worden gemaakt, maar niet dat zaken in de uitvoering vertraagd worden.

Gajadien voerde aan dat de nieuwe wet komt met een portaal waar alle informatie over aanbestedingen gedeeld wordt, zodat iedereen weet wanneer een aanbesteding gehouden wordt. In de wet is opgenomen onder welke omstandigheden hiervan afgeweken mag worden. De wet is gesynchroniseerd met het Caricom Public Procurement Protocol met enkele afwijkingen. Door de synchronisatie worden Surinaamse bedrijven bekend met de internationale en regionale geldende regels en standaarden. Volgens de nieuwe wet blijft de minister van Financiën comptabel verantwoordelijk. 

De tweede initiatiefnemer Chanrui Wang (VHP) stond stil bij de vele voordelen van deze wet, zoals het wegnemen van gunningen aan vrienden en familie of na betaling van steekpenningen. Daarnaast zorgt de wet voor eerlijke concurrentie door het stellen van eerlijke criteria waar zowel grote als kleine bedrijven eerlijke kansen krijgen. Hiernaast kan de wet volgens hem criteria opnemen die nadruk leggen op kwaliteit en waarde dan alleen kostenbesparing. “Een goede aanbestedingswet kan procedures bevatten die fraude en corruptie minimaliseren. Willen we een beter Suriname, dan moeten we de regels aanscherpen. Een goede aanbestedingswet kan efficiëntie van het aanbestedingsproces verbeteren. Het ontbreken van duidelijke regels kan leiden tot juridische geschillen tussen de overheid en leveranciers en ook zorgen voor handelsbelemmeringen”, stelde Wang.

Minister Stanley Raghoebarsing van Financiën & Planning gaf aan dat het doel van de wet is om goed bestuur te versterken en zei dat deze wet deuren kan openen voor het Surinaamse bedrijfsleven om internationaal te kunnen meedingen. De bewindsman zei dat niet alleen de overheid, maar ook het bedrijfsleven een rol heeft in de raad en dat duidelijk is vastgesteld dat er geen conflicterende belangen mogen spelen. Hiernaast zijn er regels aan welke kwalificaties de leden moeten voldoen. De leden van de raad worden voor vier jaar gekozen met de mogelijkheid van eenmalige verlenging met nog vier jaar. 

Raghoebarsing zei dat er rekening is gehouden met de Comptabiliteitswet, maar dat hij nog met de commissie wil praten omdat de autoriteit zou resulteren onder zijn ministerie. “Als de bevoegdheden verschuiven, moeten we dat bekijken. De ORAG komt niet te vervallen. De raad zorgt ervoor dat het proces van aanbesteding en gunning correct, eerlijk en transparant geschiedt en dat iedereen die ingeschreven heeft weet dat het eerlijk gebeurt”, sprak de minister. Hij noemde ook de voordelen van het elektronisch systeem, onder andere dat deelnemers niet speciaal van ver hoeven te komen om deel te nemen. De minister vroeg het parlement om ruimte om diverse aanpassingen met de commissie te bespreken. De vergadering werd verdaagd naar een nader te bepalen tijdstip.