Braziliaans straatfeest met aluminium blikjes brengt vreugde

Ze konden het niet zien, maar ze konden het wel horen. Carnavalsvierders in Madre de Deus in het noordoosten van Brazilië, hoorden zondag het straatfeest van aluminium blikjes voordat ze het in de gaten kregen: meer dan dertig parade-lopers, uitgedost in omslachtige outfits gemaakt van honderden bier- en frisdrankblikjes, klingelden hun weg rond het eiland in de Bay Of All Saints in de deelstaat Bahia.

Elk kostuum – een 'pierro' genoemd – is het resultaat van hard werk, gemaakt van ongeveer 1.600 blikjes die in de loop van de voorgaande maanden zijn verzameld en vervolgens grondig zijn gewassen om aanhoudende geuren te verwijderen.

Honderden vrolijke toeschouwers verzamelden zich ondanks een zomerse motregen om het feest dat een lust was voor de ogen en oren te aanschouwen, terwijl ze het geliefde 'bloco da latinha', zoals het in het Portugees bekend staat, aanmoedigden en applaudisseerden.

"Het is niet alleen mooi, het is ook heel leuk", zegt Fábia do Carmo Carvalho (19), die al enkele jaren met de groep paradeert.

Het straatfeest werd voor het eerst gehouden in 1997 en ontstond uit bezorgdheid over de zee van blikjes die Carnaval in zijn kielzog achterlaat en waarin Madre de Deus bezaaid ligt. Een groep vrienden en familie begon weggegooide blikjes te verzamelen en deze aan hun kleding te bevestigen.

Maar een paar jaar later werd het inzamelen van recycleerbare materialen een gereglementeerd beroep, waarbij mensen materialen naar recyclingcentra kunnen brengen en een salaris ontvangen op basis van het gewicht en de hoeveelheid ingezameld materiaal.

Terwijl Madre de Deus plotseling veel schoner werd, had de groep moeite om blikjes te vinden. Het straatfeest werd onderbroken voordat het in 2011 terugkeerde, met artiesten voor het eerst uitgedost in 'pierros'.

"Er kwamen negen mensen naar buiten. Het was onhandig, er waren geen maskers. Vanaf dat moment begonnen we beetje bij beetje te verbeteren. En godzijdank zijn we nu hier", zei voorzitter van de groep Aloísio Jesus da Silva (62), op de ochtend van de parade bij hem thuis.

De blikjes, gegroepeerd op kleur en type, zijn met een klein nylondraadje aan de overall vastgemaakt. Dit jaar droegen de artiesten een rood masker dat hun gezicht bedekte, met puntige zwarte oren. Sommige vrouwen kozen ervoor om in een alternatief model te paraderen, met alleen een rok van blikjes en schoenen versierd met lipjes.

De groep kreeg een enorme impuls toen ze in 2015 door televisienetwerk Globo werden uitgenodigd om deel te nemen aan het programma 'Heat up!'. De uitgebreide kostuums nemen te veel ruimte in beslag om door het hele land naar de studio's van Globo in Rio de Janeiro te worden vervoerd, dus hielp het netwerk hen met het maken van nieuwe voor de show.

"Het verschijnen op een landelijke zender was heel belangrijk voor de ontwikkeling van de groep. Het was een bevestiging van wat ze doen", zegt Louyse Gerardo de Medeiros, promovendus aan de Portugese Minho Universiteit in culturele studies en haar masterscriptie over de groep schreef.

"De ervaring – waarin ze zeer goed werden ontvangen – staat in contrast met hun dagelijkse leven, dat een strijd is," zei Medeiros.

Naarmate de populariteit van de groep is toegenomen, groeit ook de behoefte aan aluminium blikjes om extra kostuums te maken. Het straatfeest betaalt nu mensen die recyclebaar materiaal verzamelen voor de kost om blikjes te verkopen.

Kostuums kosten ongeveer 220 reals (US$ 44) – een niet te verwaarlozen bedrag, in een land waar het maandelijkse minimumloon US$ 285 bedraagt.

"Elk jaar is het heel moeilijk", zegt Ednailton Santos (59) vicepresident van de groep. We willen graag gesponsord worden, 'maar niemand luistert naar ons', zei hij.

Ondanks de moeilijkheden is Santos een trots lid van de straatpartij en de boodschap die deze uitdraagt voor zowel jonge als oude inwoners van Madre de Deus.

Santos verdient de kost als visser en brengt vele uren door op zee voor de kust van de deelstaat Bahia. "Ik zie mensen drinken en hun blikjes in zee gooien. Ik vang ze en breng ze terug naar de kust", zei hij. "We laten mensen zien dat het blikje dat ze hebben weggegooid veel prestige heeft, omdat we er een kostuum mee maken dat veel geluk brengt", aldus Santos.