Klap voor prestige Russische ruimtevaart, Luna-25 crasht

Ruslands eerste maanmissie in 47 jaar mislukte toen hij de controle over zijn Luna-25-ruimtevaartuig verloor. Het vaartuig crashte op de maan na een probleem bij de voorbereiding op een pre-landing-baan. De mislukking benadrukt de post-Sovjet-achteruitgang van een eens zo'n machtig ruimteprogramma.

Het Russische staatsruimtevaartbedrijf, Roskosmos, zei dat het het contact met het vaartuig op zaterdag had verloren na een probleem toen het vaartuig in een baan voor de landing werd gerangeerd. Voor maandag stond een zachte landing op het programma.

"Het apparaat bewoog zich in een onvoorspelbare baan en hield op te bestaan als gevolg van een botsing met het oppervlak van de maan", zei Roskosmos in een verklaring.

Het zei dat er een speciale interdepartementale commissie was gevormd om de redenen achter het verlies van het Luna-25-vaartuig te onderzoeken, wiens missie in Moskou de hoop had gewekt dat Rusland terugkeerde naar de grote machtsrace op de maan.

De mislukking onderstreepte het verval van de ruimtemacht van Rusland sinds de gloriedagen van de Koude Oorlog, toen Moskou in 1957 als eerste een satelliet in een baan om de aarde lanceerde - Sputnik 1 - en de Sovjetkosmonaut Yuri Gagarin de eerste man werd die de ruimte in reisde in 1961.

Het komt ook omdat de Russische economie van US$ 2 biljoen voor de grootste externe uitdaging sinds decennia staat: de druk van zowel westerse sancties als de strijd tegen de grootste landoorlog in Europa sinds de Tweede Wereldoorlog.

Hoewel maanmissies ontzettend moeilijk zijn en veel pogingen van de VS en de Sovjet-Unie zijn mislukt, had Rusland geen maanmissie meer geprobeerd sinds Luna-24 in 1976, toen de communistische leider Leonid Brezjnev het Kremlin regeerde.

De Russische staatstelevisie plaatste het nieuws over het verlies van Luna-25 er achter in het nieuws en besteedde er slechts 26 seconden aandacht aan, na nieuws over branden op Tenerife en een item van 4 minuten over een professionele vakantie voor Russische piloten en bemanningen.

Mislukt maanschot
Rusland racet tegen India, wiens ruimtevaartuig Chandrayaan-3 deze week op de zuidpool van de maan zal landen, en meer in het algemeen tegen China en de Verenigde Staten, die beide vergevorderde maanambities hebben.

Toen het nieuws over de mislukking van de Luna-25 bekend werd, plaatste de Indian Space Research Organization (ISRO) op X, voorheen Twitter, dat de Chandrayaan-3 op 23 augustus zou landen.

Russische functionarissen hadden gehoopt dat de Luna-25-missie zou laten zien dat Rusland kan concurreren met de supermachten in de ruimte, ondanks de achteruitgang na de Sovjet-Unie en de enorme kosten van de oorlog in Oekraïne.

"Het vluchtcontrolesysteem was een kwetsbaar gebied, dat vele reparaties moest ondergaan", zegt Anatoly Zak, de maker en uitgever van www.RussianSpaceWeb.com, dat Russische ruimteprogramma's volgt.

Zak zei dat Rusland ook voor de veel ambitieuzere maanlanding was gegaan voordat hij een eenvoudigere orbitale missie ondernam - de gebruikelijke praktijk voor de Sovjet-Unie, de Verenigde Staten, China en India.

Terwijl Luna-25 buiten de baan van de aarde ging - in tegenstelling tot de mislukte Fobos-Grunt-missie in 2011 naar een van de manen van Mars - zou de crash invloed kunnen hebben op het Russische maanprogramma, dat de komende jaren nog een aantal missies voorziet, waaronder een mogelijke gezamenlijke inspanning met China.

Russische wetenschappers hebben herhaaldelijk geklaagd dat het ruimtevaartprogramma is verzwakt door slechte managers die dol zijn op onrealistische ruimtevaartprojecten, corruptie en een afname van de striktheid van het Russische post-Sovjet wetenschappelijke onderwijssysteem.

"Het is zo triest dat het niet mogelijk was om het apparaat te laten landen", zegt Mikhail Marov, een vooraanstaande Sovjetfysicus en astronoom.

Marov (90) werd in het ziekenhuis opgenomen in Moskou nadat het nieuws over het falen van Luna-25 was aangekondigd, hoewel er geen details beschikbaar waren over waar hij ziek van was.

Marov vertelde de krant Moskovsky Komsomolets dat hij hoopte dat de redenen achter de crash zouden worden besproken en grondig zouden worden onderzocht. "Dit was misschien wel de laatste hoop voor mij om een heropleving van ons maanprogramma te zien", zei hij.