Op 1 juli 1863 werden de tot slaafgemaakten in Suriname formeel vrijgelaten, maar ze waren wel verplicht om op de plantages te werken (Staatstoezicht). Op 1 juli 1873 eindigde het Staatstoezicht en werden de voormalige tot slaafgemaakten volledig vrij.
Het slavernijverleden heeft nog steeds een aanzienlijk effect op de Afro-Surinaamse gemeenschap. Sociaal gezien heeft het slavernijverleden bijgedragen aan de vorming van sociale ongelijkheid en raciale discriminatie. Afro-Surinamers worden nog steeds geconfronteerd met structurele barrières en beperkte kansen op het gebied van onderwijs, werkgelegenheid en huisvesting. Er bestaan nog steeds diepgewortelde stereotypen, vooroordelen en institutioneel racisme die de sociale mobiliteit van de Afro-Surinaamse gemeenschap belemmeren.
Op economisch gebied heeft het slavernijverleden geleid tot ongelijkheid in welvaart en eigendom. Na de afschaffing van de slavernij hadden Afro-Surinamers vaak beperkte toegang tot land, middelen en kapitaal, waardoor economische ongelijkheid is ontstaan die nog steeds voortduurt. Deze ongelijkheid manifesteert zich in lagere inkomens, hogere werkloosheidscijfers en beperkte economische kansen voor de Afro-Surinaamse gemeenschap.
Cultureel gezien heeft het slavernijverleden een diepgaande invloed op de culturele identiteit en het zelfbewustzijn van Afro-Surinamers. Het heeft bijgedragen aan het behoud van culturele tradities, zoals religie, taal, muziek en dans, die dienen als een bron van trots en veerkracht.
Psychologisch gezien heeft het slavernijverleden traumatische gevolgen gehad voor de Afro-Surinaamse gemeenschap. Het leed en de brutaliteit van de slavernij hebben diepe wonden achtergelaten die generaties lang zijn doorgegeven.
Ondanks deze uitdagingen heeft de Afro-Surinaamse gemeenschap veerkracht getoond en blijft ze streven naar gelijkheid, rechtvaardigheid en empowerment. Er zijn inspanningen gaande om de erfenis van het slavernijverleden aan te pakken, zoals bewustwording, onderwijs, politieke betrokkenheid en sociale mobilisatie. Organisaties en individuen zetten zich in voor de bevordering van gelijke rechten, economische empowerment en erkenning van het slavernijverleden.
De erkenning van het slavernijverleden speelt een cruciale rol in het emancipatorisch proces van de samenleving. Het is een belangrijk onderdeel van haar zoektocht naar sociale rechtvaardigheid, herstel en de bevordering van gelijkheid en inclusie. Door het slavernijverleden te erkennen, kunnen de historische onrechtvaardigheden en de impact ervan op de huidige sociale en economische ongelijkheden, beter worden begrepen. Het biedt een mogelijkheid om de complexe erfenis van slavernij te onderzoeken en te analyseren, en de structuren en overtuigingen die voortkwamen uit dit donker verleden aan te pakken.
De erkenning van het slavernijverleden helpt ook bij het bevorderen van een collectief bewustzijn en identiteit binnen de samenleving. Het biedt de mogelijkheid om het culturele erfgoed en de bijdragen van de Afro-Surinaamse gemeenschap te (her)waarderen en te vieren. Het moedigt de ontwikkeling van een gedeelde geschiedenis aan die alle etniciteiten in Suriname omvat, en draagt bij aan het versterken van de culturele trots en het gevoel van eigenwaarde. Bovendien kan de erkenning van het slavernijverleden de basis leggen voor onderwijsprogramma's die een eerlijke en nauwkeurige weergave van de geschiedenis bevorderen, en die een beter begrip en waardering voor culturele diversiteit bevorderen.
De erkenning van het slavernijverleden is echter slechts een eerste stap in het emancipatorisch proces. Het moet worden gevolgd door concrete maatregelen en initiatieven die gericht zijn op het bevorderen van gelijkheid, herstelbetalingen, economische empowerment en sociale rechtvaardigheid voor de nakomelingen van de tot slaaf gemaakten. Het is een voortdurende inspanning die een diepgaande verandering in de samenleving vereist.
Het slavernijverleden was een centraal onderdeel van het koloniale systeem en kan niet los worden gezien van de economische, sociale, culturele en politieke structuren die in die periode zijn ontwikkeld. Het is belangrijk om deze verbinding te erkennen en te begrijpen om een volledig beeld te krijgen van het koloniaal verleden en de gevolgen ervan op de hedendaagse Surinaamse samenleving. Het stelt ons in staat om een eerlijke en kritische dialoog te voeren over de erfenis van het kolonialisme.
De viering van 160 jaar van de afschaffing van de slavernij biedt de gelegenheid om de strijd tegen slavernij te herdenken, eer te betuigen aan degenen die hebben geleden onder het slavernijsysteem en de bijdragen van de Afro-Surinaamse gemeenschap aan de ontwikkeling van Suriname te erkennen. Het is ook een moment van reflectie op de voortdurende strijd voor sociale rechtvaardigheid en gelijkheid, aangezien de erfenis van de slavernij nog steeds doorwerkt in de huidige samenleving.
De herdenking is een katalysator voor verdere inspanningen om ongelijkheid aan te pakken, de rechten van iedereen in de samenleving te waarborgen en te streven naar een inclusieve en rechtvaardige samenleving. Het herdenkt de vrijheid van de Afro-Surinaamse gemeenschap en biedt een kans om samen vooruit te kijken naar een betere toekomst.
Vincent Roep