Het oproer van vrijdag 17 februari 2023

De erupties van afgelopen vrijdag, in het verlengde van de als vreedzame demonstratie begonnen tegen het beleid van de regering, zijn in alle toonaarden becommentarieerd.  Dat de zaak op een voor Suriname zo ongekende schaal en brute wijze is omgeslagen, is volgens velen te wijten aan criminele elementen, die van de gelegenheid misbruik hebben gemaakt om in troebel water te gaan vissen en hun slag te slaan. En de vlam sloeg in de pan, terwijl niet de kogel door de kerk was, maar de steen door de ruiten van het Huis van de Democratie: letterlijk. Dat was het gevolg. Daar staat één ding van vast: het maakt de azijn alleen maar zuurder.

En nu de oorzaak. De overheid kampt al langere tijd met een tekort op de begroting. Een begroting geeft de financiële effecten van een beslissing weer. Begrotingen worden onder andere gebruikt bij elke instelling die met geldstromen te maken heeft, zoals bedrijven, overheden en stichtingen. Een begroting kan gemaakt worden voor een boekjaar, maar ook voor een specifiek (bouw)project, vaak aangeduid met (bouw)calculatie. De begroting is het telkens weer afstemmen tussen de wensen en de mogelijkheden.

De afstemming wordt beïnvloed door verschillende factoren, zoals de historische financiële gegevens over meerdere jaren, de financiële doelen, wetgeving, marktomstandigheden en wijzigingen in beleid. Omdat bezuinigingen en belastingverhogingen leiden tot ontevredenheid onder de bevolking, is de verleiding groot om het gat te vullen door bij te lenen. Deze nieuwe leningen moeten echter ook weer afgelost worden en genereren bovendien rente die stijgt naarmate meer geleend wordt. De overheid komt dan terecht in een opeenvolging van oorzaak en gevolg waarin het gevolg steeds een nieuwe oorzaak wordt totdat er een cirkel ontstaat, waardoor gevolgen elkaar aanjagen en daardoor in ernst toenemen, die eindigt met een situatie waarin zij niet langer aan de aflossings- en renteverplichtingen kan voldoen.

Dieper liggende oorzaken achter het ontstaan van de hoge staatsschuld zijn meestal:
1.Plotseling tegenvallende belastinginkomsten en/of stijgende sociale lasten door een verslechterende economische situatie;
2. Regeringsmaatregelen die de economie of financiële markten schaden;
3. Inefficiënte budgetpolitiek, inefficiënte aanwending van de geleende gelden, corruptie;
4. Moral hazard omdat een lenende machthebber goede sier met het geld kan maken maar de verplichtingen naar zijn opvolgers kan schuiven;
5. Te veel moeten lenen door andere oorzaken, bijvoorbeeld rampen of oorlogen.

Vooral de punten 3 en 4 verdienen bijzondere aandacht, omdat die, hoe je het ook wendt en keert, te wijten zijn aan het beleid van de beste minister van Financiën die Suriname ooit heeft gekend. Tenzij u een vreemdeling in Jeruzalem, pardon Paramaribo, bent, behoeft deze stelling geen nadere uitleg. Meer informatie over dit thema vindt u in de bijlage 'Kan een land failliet verklaard worden'.

Goede raad is duur
Na de verkiezingen van 25 mei 2020 kregen we een wisseling van de wacht: overdracht van de regeermacht, twee maanden vóór de daarvoor grondwettelijk voorgeschreven datum. Pas nadat de euforie bij de winnaars en nu dus de machthebbers was gedoofd, drong het besef door dat het niet allemaal rozengeur en maneschijn was. En bovenop de financiële schulden, die moesten worden afgelost, kwamen de tijdens de verkiezingscampagne gedane beloften, die moesten worden ingelost. En de haan die victorie kraaide, kwam in een lastig parket te zitten. Goede raad was duur. En in arren moede werd besloten voor financiële hulp en technische bijstand aan te kloppen bij… het IMF.

Zo kwam het dat Suriname in december 2021 US$ 688 miljoen steun kreeg van het IMF.
Per direct kreeg het ruim US$ 53 miljoen overgemaakt, terwijl werd overeengekomen dat de rest van het bedrag later in verschillende tranches beschikbaar zal komen. Het geld is bestemd voor het Surinaamse Herstelplan. Belangrijke onderdelen daaruit zijn de verlaging van de overheidsschuld en meer geld voor het ondersteunen van kwetsbare groepen.

Daarnaast krijgt Suriname voor de uitvoering van het plan hulp van partners van het IMF, zoals de Inter-Amerikaanse Ontwikkelingsbank en de Wereldbank. Zij zullen ook helpen bij het opstellen van een plan voor de terugbetaling van de schulden van Suriname. Het laatste is dringende noodzaak om Suriname af te helpen van het door Mandraak de Tovenaar, correctie Hoefdraad de Tovenaar opgebouwd imago van een Tijl Uilenspiegel: ik leen geld van u maar blijf het schuldig.

Frappant is wel dat Jan en alleman met de vinger wijzen naar het IMF, als (mede)schuldige aan de economische malaise in ons land. In de bijlage Suriname PR April 2016 kunt u uw licht opsteken.

Het acroniem anders uitgelegd
Het acroniem of initiaalwoord IMF kan in de Surinaamse context op verschillende manieren worden uitgelegd. Enkele voorbeelden:
Incompetent Managerial Fools
Immense Massa Fraude
Immorele Monetaire Functionarissen  
In Management Falen
Incompetent Management Faalt
In Middelmatigheid Floreren
Inclusief Megalomane Frommels
Irrationeel Monetair Fundament

Maak uw keus van wat hoort bij wat/wie.

George Orie

Kan_een_land.pdf     Suriname_PR_April_2016.pdf