Reactie voortzetting decemberstrafproces in Fort Zeelandia
Bericht van 8 december 1982 van de Nederlandse ambassadeur Joop Hoekman, uit het ‘geheime’ archief van Buitenlandse Zaken‘. Bij mijn ambtswoning (sinds vannacht 4 uur) alsmede bij de kanselarij van de VS-ambassade staan gewapende soldaten opgesteld…’
29 november berichtte Starnieuws over de zitting van het 8-decemberstrafproces in Fort Zeelandia. Vijftien arrestanten zouden hier tijdens een vluchtpoging zijn neergeschoten. In het vonnis van 29 november 2019, waartegen Bouterse bezwaar aantekende, had de Krijgsraad dit als ‘onmogelijk’ afgedaan en er bovendien op gewezen dat de slachtoffers in de borst en niet in de rug waren getroffen.
Aanwezige getuigen bevestigden: Bouterse was op 8 december present in het Fort. Er werden schoten gelost, maar van paniek vanwege een vermeende op handen zijnde invasie – zoals de verdediging had beweerd –, was volgens hen geen sprake. De volgende chronologie getuigt van een planmatige aanpak.
In de nacht van 7 op woensdag 8 december werden de slachtoffers ruw van hun bed gelicht en naar het Fort Zeelandia gebracht. Inwoners van Paramaribo schrokken wakker doordat (media)gebouwen onder vuur waren genomen. Alleen de staatsradio SRS was woensdagochtend 8 december in de lucht en adviseerde op gezag van de militairen thuis te blijven. Bouterse riep om 6 uur 's ochtends dat het leger had ingegrepen in het ‘belang van de revolutie’. En omstreeks 10 uur 's ochtends voegde SRS toe, dat het leger een onderzoek naar de brandstichters en hun motieven was begonnen. Bouterse vertelde even later op de STVS-zender dat het leger had moeten optreden en mannen had meegenomen voor verhoor, en vervolgens werd de ‘bekentenis’ van Jozef Slagveer getoond op tv, die van André Kamperveen was alleen via SRS te horen. De mofo koranti meende te weten, dat ze toen al dood waren.
In de nacht van 8 op 9 december klonken opnieuw schoten. SRS suste: geen paniek (!), er is sprake van paraatheidsoefeningen, om even later te verkondigen dat de verdachten van een tegencoup bij een vluchtpoging waren omgekomen. Op STVS maakte bevelhebber Bouterse officieel bekend, dat er ‘betreurenswaardige gebeurtenissen hadden plaatsgevonden’, waarbij ‘veel verlies van mensenlevens was voorkomen’. In de gecensureerde de Ware Tijd van 20 december verklaarde Bouterse dat het ‘buitenland’ – Nederland en de VS? – de Surinaamse bevolking met hulp van mediabedrijven ‘klaargestoomd’ had voor een ingreep.
Om die reden is de notitie van de Nederlands ambassadeur Joop Hoekman in Paramaribo pikant. In een eerste codebericht op 8 december 1982 schrijft ambassadeur Hoekman aan Buitenlandse Zaken in Den Haag, dat er vier gebouwen vermoedelijk met brandbommen in de as zijn gelegd en dat de brandweer die snel ter plaatse was, door de militairen met schoten gedwongen werd zich terug te trekken. ‘Bij mijn ambtswoning (sinds vannacht 4 uur) alsmede bij de kanselarij van de VS-ambassade staan gewapende soldaten opgesteld, die opdracht hebben de identiteit van bezoekers te controleren, de Nederlandse kanselarij wordt niet bewaakt. Aanvallen op gebouwen zijn begonnen om ongeveer 2 uur vannacht. Bij ABC-radio vloog het gebouw niet in brand en zijn om plm. 4.15 uur nieuwe brandgranaten in gebouw geschoten op dat tijdstip was de bewaking bij mij al aanwezig! Er zijn geruchten over arrestaties, indien juist zou dit bewaking bij mij en bij VS- ambassade verklaren, namelijk verhinderen dat sommigen aldaar hun toevlucht zoeken.’
Johnny Kamperveen en anderen wisten inderdaad de dans te ontspringen door te vluchten. Maar niet via de ambassade. Mocht Bouterse's verdediging aanvoeren dat de soldaten daar enkel stonden om te voorkómen dat Amerika en Nederland een tegencoup hielpen voorbereiden, was dan alles op de vroege ochtend van 8 december al niet onder controle?
Dit codebericht komt uit – jawel – een van ‘de’ Nederlandse geheime archieven over de jaren 80, die zich in het Haagse Nationaal Archief bevinden (toegangsnummer 2.05.330, inventarisnummer 11926). Voor dit document geldt een openbaarheidsbeperking tot 1-1-2042. Met een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) heb ik dit bericht en andere ‘geheime’ documenten op het ministerie van Buitenlandse Zaken kunnen inzien vóór de overdracht aan het Nationaal Archief. Ook nu is via de opvolger van de Wob, de nieuwe Wet open overheid, inzage te vragen. Maar dat vergt een lange adem en Jobs geduld. Liever wordt de openbaarheidsbeperking van dergelijke ‘geheime dossiers’ er direct afgehaald. Dat kan dit soort saillante informatie opleveren.
Ellen de Vries,
onderzoeker en auteur van Mediastrijd om Suriname. Van mythemakers tot nieuwsverduisteraars
Vandaag
Gisteren
- 120 kinderen tonen kunstwerken bij Nola Hatterman Art Academy
- Kinderen brengen erfgoed tot leven in miniatuurproject
- President Simons vertrokken naar New York
- Europese luchthavens getroffen door cyberaanval
- Moeder zwaar mishandeld door dochter en schoonzonen met tjap
- Onregelmatigheden Keizerstraat: agenten geschorst
- Vrede is geen droom – het begint bij jezelf
- VSB en CBvS in overleg over productie, groei en stabiliteit
- Nieuwe lichting van 39 soldaten toegevoegd aan Nationaal Leger
- Warm, vochtig en buien in de middag
- Fitch verhoogt groeiverwachting wereldeconomie voor 2025
- De wedijver om verkeersveiligheid
- Zijin Mining: Van Purper-Gouden Berg in China tot grootmacht in Suriname
Eergisteren
- Vaderlandsliefde is geen kreet
- Volledig herstel na tijdelijke landelijke storing bij Telesur
- Telesur kampt met grote storing in telefonie en internet
- EU en UNDP starten mangroveproject in Nickerie: focus op bescherming
- Baasaron: nauwe samenwerking met VSB cruciaal
- De sluipende macht…
- Ministers bundelen krachten tegen milieuvervuiling door goudwinning
- Simons over Newmont-petitie: Ik zal de kwestie bespreken met Financiën
- Verbetering financiële positie door beleid gewezen ministers Achaibersing en Raghoebarsing
- Zon en bewolking met lokale buien
- Extreme weersomstandigheden leiden wereldwijd tot watercrises
- Column: China bekeken: waar eigen verhaal en westerse opvattingen elkaar ontmoeten
- Wereldbank vergroot steun aan Suriname: focus op economie, mijnbouw en betaalinfrastructuur