Reactie voortzetting decemberstrafproces in Fort Zeelandia
Bericht van 8 december 1982 van de Nederlandse ambassadeur Joop Hoekman, uit het ‘geheime’ archief van Buitenlandse Zaken‘. Bij mijn ambtswoning (sinds vannacht 4 uur) alsmede bij de kanselarij van de VS-ambassade staan gewapende soldaten opgesteld…’
29 november berichtte Starnieuws over de zitting van het 8-decemberstrafproces in Fort Zeelandia. Vijftien arrestanten zouden hier tijdens een vluchtpoging zijn neergeschoten. In het vonnis van 29 november 2019, waartegen Bouterse bezwaar aantekende, had de Krijgsraad dit als ‘onmogelijk’ afgedaan en er bovendien op gewezen dat de slachtoffers in de borst en niet in de rug waren getroffen.
Aanwezige getuigen bevestigden: Bouterse was op 8 december present in het Fort. Er werden schoten gelost, maar van paniek vanwege een vermeende op handen zijnde invasie – zoals de verdediging had beweerd –, was volgens hen geen sprake. De volgende chronologie getuigt van een planmatige aanpak.
In de nacht van 7 op woensdag 8 december werden de slachtoffers ruw van hun bed gelicht en naar het Fort Zeelandia gebracht. Inwoners van Paramaribo schrokken wakker doordat (media)gebouwen onder vuur waren genomen. Alleen de staatsradio SRS was woensdagochtend 8 december in de lucht en adviseerde op gezag van de militairen thuis te blijven. Bouterse riep om 6 uur 's ochtends dat het leger had ingegrepen in het ‘belang van de revolutie’. En omstreeks 10 uur 's ochtends voegde SRS toe, dat het leger een onderzoek naar de brandstichters en hun motieven was begonnen. Bouterse vertelde even later op de STVS-zender dat het leger had moeten optreden en mannen had meegenomen voor verhoor, en vervolgens werd de ‘bekentenis’ van Jozef Slagveer getoond op tv, die van André Kamperveen was alleen via SRS te horen. De mofo koranti meende te weten, dat ze toen al dood waren.
In de nacht van 8 op 9 december klonken opnieuw schoten. SRS suste: geen paniek (!), er is sprake van paraatheidsoefeningen, om even later te verkondigen dat de verdachten van een tegencoup bij een vluchtpoging waren omgekomen. Op STVS maakte bevelhebber Bouterse officieel bekend, dat er ‘betreurenswaardige gebeurtenissen hadden plaatsgevonden’, waarbij ‘veel verlies van mensenlevens was voorkomen’. In de gecensureerde de Ware Tijd van 20 december verklaarde Bouterse dat het ‘buitenland’ – Nederland en de VS? – de Surinaamse bevolking met hulp van mediabedrijven ‘klaargestoomd’ had voor een ingreep.
Om die reden is de notitie van de Nederlands ambassadeur Joop Hoekman in Paramaribo pikant. In een eerste codebericht op 8 december 1982 schrijft ambassadeur Hoekman aan Buitenlandse Zaken in Den Haag, dat er vier gebouwen vermoedelijk met brandbommen in de as zijn gelegd en dat de brandweer die snel ter plaatse was, door de militairen met schoten gedwongen werd zich terug te trekken. ‘Bij mijn ambtswoning (sinds vannacht 4 uur) alsmede bij de kanselarij van de VS-ambassade staan gewapende soldaten opgesteld, die opdracht hebben de identiteit van bezoekers te controleren, de Nederlandse kanselarij wordt niet bewaakt. Aanvallen op gebouwen zijn begonnen om ongeveer 2 uur vannacht. Bij ABC-radio vloog het gebouw niet in brand en zijn om plm. 4.15 uur nieuwe brandgranaten in gebouw geschoten op dat tijdstip was de bewaking bij mij al aanwezig! Er zijn geruchten over arrestaties, indien juist zou dit bewaking bij mij en bij VS- ambassade verklaren, namelijk verhinderen dat sommigen aldaar hun toevlucht zoeken.’
Johnny Kamperveen en anderen wisten inderdaad de dans te ontspringen door te vluchten. Maar niet via de ambassade. Mocht Bouterse's verdediging aanvoeren dat de soldaten daar enkel stonden om te voorkómen dat Amerika en Nederland een tegencoup hielpen voorbereiden, was dan alles op de vroege ochtend van 8 december al niet onder controle?
Dit codebericht komt uit – jawel – een van ‘de’ Nederlandse geheime archieven over de jaren 80, die zich in het Haagse Nationaal Archief bevinden (toegangsnummer 2.05.330, inventarisnummer 11926). Voor dit document geldt een openbaarheidsbeperking tot 1-1-2042. Met een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) heb ik dit bericht en andere ‘geheime’ documenten op het ministerie van Buitenlandse Zaken kunnen inzien vóór de overdracht aan het Nationaal Archief. Ook nu is via de opvolger van de Wob, de nieuwe Wet open overheid, inzage te vragen. Maar dat vergt een lange adem en Jobs geduld. Liever wordt de openbaarheidsbeperking van dergelijke ‘geheime dossiers’ er direct afgehaald. Dat kan dit soort saillante informatie opleveren.
Ellen de Vries,
onderzoeker en auteur van Mediastrijd om Suriname. Van mythemakers tot nieuwsverduisteraars
Gisteren
- Vijf verdachten staan terecht voor diefstal; één ontsnapt uit cellenhuis
- Suriname in de schijnwerpers: de tragikomedie van deze week (17)
- Voetganger overlijdt na aanrijding aan Kwattaweg
- Lula: Amerikaanse importheffing onaanvaardbare chantage
- Stiefopa veroordeeld voor verkrachting tiener
- Zunder belicht oprichting en samenstelling Herdenkingscomité
- Dode en zwaargewonde Martin Luther Kingweg
- Veroordeelde moet SRD 284.000 betalen aan benadeelden
- Van der San: Verwijt over paniek zaaien onterecht
- Bewolking, maar ook heel warme perioden
- Noersalim: Suriname loopt kans op visexportverbod naar EU
- Misiekaba hekelt 'last-minute benoemingen' door voorganger
- Column: Geen volks- maar partij vertegenwoordigers
- Op de valreep reeks bevorderingen en benoemingen op Justitie en Politie
Eergisteren
- Nieuwe details: Piloot mogelijk oorzaak crash Air India
- Bromfietser beschoten in Leonardo da Vincistraat
- We hebben eigenlijk geen armoedevraagstuk
- Twee aangehouden voor reeks inbraken en bezit drugs
- Regering gaat RVI evalueren; te weinig informatie
- Vastgoedfraude: verdachte stuurde valse documenten via WhatsApp
- Brute overval Calcuttastraat: slachtoffer mishandeld, veel geld en sieraden buitgemaakt
- Territoriaal belastingstelsel voor Suriname
- Er komt absoluut geen kabinet van de 'First Gentleman'
- Pro-Russisch cybernetwerk opgerold
- Onweersbuien in de late nacht
- Staatshoofd Simons: Het pad van verandering is ingeslagen
- Column: Voetbal is ‘Big business’
- Simons pleit voor gezond fiscaal beleid en actieve productie-economie