In de Nederlandse krant NRC van 14 april 2022 verscheen een recensie van Christophe Jaffrelot’s boek: Modi’s India, Hindu Nationalism and the rise of ethnic democracy. Volgens Jaffrelot kalft in India de democratie in hoog tempo af.  Van de ”25 volkrijkste democratieën van de wereld holt die in India het hardst achteruit”.

Wat 10 jaar geleden ondenkbaar was, is nu gewoon. Boekhandels die kritische boeken over Modi niet meer openlijk durven aan te bieden uit angst voor represailles. In de grootste deelstaat Uttar Pradesh, waar wettelijk Hindoes en Moslims niet langer ongehinderd met elkaar mogen trouwen.

Etnische democratie
Volgens Jaffrelot hangen de veranderingen in India samen met de persoon Modi en zijn conservatieve Hindutva-ideologie.  Modi en zijn partij streven een systeem na dat Jaffrelot aanduidt als 'etnische democratie', waarbij één groep i.e. de Hindoes het voor het zeggen heeft.

De BJP (Bhartiya Janata Party =Indiase Volks Partij) is in 1980 opgericht en was tot de komst van Modi een partij van de hogere kasten. Zij had geen aanhang onder de lagere kasten, die zich achtergesteld voelden. Modi bracht daarin verandering. Modi beweert zelf te behoren tot een lagere kaste die in zijn thuisstaat Gujarat bekend is als Modh Ghanchi (olie persers). Voor wie de rangen- en standenstructuur van het kastensysteem kent, begrijpt dat het voor Brahmanen even slikken was om een 'plebejer' afkomstig uit een lagere kaste als voorzitter van hun partij te erkennen.

Van de 15 premiers die India vanaf 1947 tot heden heeft gekend, behoren Modi (waarschijnlijk) en Deve Gowda tot de lagere kasten, collectief aangeduid als Other Backward Classes (OBC). De overige 13 waren voornamelijk Brahmanen, twee van royal decent (V.P. Singh en Chandra Shekhar) en 1 Sikh (Manmohan Singh)

Steunend op zijn verkiezingssuccessen in zijn thuisstaat Gujarat en een groot netwerk van jonge medewerkers wist Modi het verzet van de hogere kasten te breken. Het legde de BJP geen windeieren, in 2014 en in 2019 won de partij een absolute meerderheid in het parlement. Met zijn meerderheid slaagt Modi er gestadig in de Indiase samenleving grondig te 'hindoeïseren'.

Zo is de gedeeltelijke autonomie van het vooral door Moslims bewoonde Jammu en Kashmir die formeel vanaf 1947 nog gold, door Modi in 2019 ingetrokken. Ook voerde Modi een wet in die Moslimmigranten expliciet uitsluit van naturalisatie, terwijl aanhangers van andere religies wel de Indiase nationaliteit krijgen. Dit is een schending van de grondwet, die gelijkheid aan allen garandeert, ongeacht hun geloof.

Weinig illustreert de ommekeer die zich in India aan het voltrekken is meer dan het feit, dat velen van de BJP aanhangers de moordenaar van Mahatma Gandhi openlijk als een held beschouwen. Voor de moordenaar, Nathuram Vinayak Godse is op de geboortedag van Gandhi in oktober 2016 een borstbeeld onthuld in de Indiase stad Meerut in Uttar Pradesh. Pogingen om deze stad te vernoemen naar Godse zijn vooralsnog mislukt.

Premier Modi won de steun van miljoenen arme Hindoes met de belofte hun welvaart te brengen. De programma’s die hij opzette, vergrootten niet zozeer hun welvaart maar meer hun gevoel voor eigenwaarde. Modi startte een campagne om wc’s in arme buurten op te zetten maar verzuimde het waterprobleem aan te pakken. Voor meisjes en vrouwen zijn wc’s vooral in rurale gebieden enorm belangrijk zodat zij niet in open velden hoeven te gaan plassen en makkelijk prooi worden van verkrachters. Ook liet Modi bankrekeningen voor armen openen, maar meer toegang tot kredieten bij de banken kregen zij niet.

Dit soort populistische maatregelen geven de armen het gevoel dat zij door Modi serieus worden genomen, maar op de wereldhonger index zakte India juist enkele plaatsen op de ladder van 50 in 2015 naar 101 in 2021).  De belangen van de arme boeren maakt Modi ondergeschikt aan die van de stedelijke bevolking waar het grootste deel van zijn eigen aanhang zit. Grote ondernemingen en bedrijven die de BJP ondersteunen, kunnen rekenen op privileges en voorkeursbehandelingen. Onder Modi worden de rijken echt rijker. De schrijfster Arundhati Roy had direct na de overwinning van Modi in 2014 voorspeld dat de Indiase ondernemersklasse voorgetrokken zou worden ten nadele van de armen.

Pers in ketenen
Met intimidatie en financiële gunsten verlamt Modi ook de Indiase media als tegenkracht. Het vergt steeds meer moed om kritische artikelen te schrijven over Modi. Op de internationale lijst van persvrijheid is India gezakt van plaats 142 naar plaats 150. Volgens Sanjay Kumar heeft Modi als leider van de grootste democratie in de wereld, als leider van de grootste politieke partij ter wereld met de grootste meerderheid in het parlement nog nooit een persconferentie gegeven.
 
Modi’s ondermijning van de Indiase democratie waarbij christenen (28 miljoen) en moslims (213 miljoen) tot tweederangsburgers zijn gereduceerd, snijdt iedere rechtgeaarde democraat, waar ook ter wereld, door hart en ziel.

Rudie Alihusain

Bronnen:
Hoe premier Modi erin slaagde om India grondig te ‘hindoeïseren’, NRC, 14 april 2022
Sanjay Kumar; Press in chains, fear and trolling in Modi’s new India, dawn., februari 2022