Tonga: Tsunami veroorzaakt 'ongekende ramp'

Tonga zegt dat het is getroffen door een "ongekende ramp", in de eerste update van de regering sinds een vulkaanuitbarsting een tsunami veroorzaakte. In een verklaring bevestigde de regering drie doden: twee inwoners en een Brit. Het zei dat enkele van de kleinere, afgelegen eilanden bijzonder zwaar werden getroffen, met alle huizen verwoest op de ene en slechts twee over op de andere.

Hulpinspanningen zijn gehinderd door as die uit de vulkaan valt. Vrijwilligers hebben de landingsbaan van de belangrijkste luchthaven geveegd om vliegtuigen met het broodnodige drinkwater en voorraden te laten landen.

De communicatie met de eilandketen is verstoord nadat de enkele onderwaterkabel die Tonga met de rest van de wereld verbond, bij de uitbarsting was doorgesneden.

In de update zei de Tongaanse regering dat het internet niet beschikbaar was, maar dat er enkele lokale telefoondiensten beschikbaar waren en dat er gewerkt werd aan het herstellen van de volledige communicatie.

Ook zijn de evacuaties van de zwaarst getroffen eilanden begonnen, aldus de regering.

Een dikke laag as bedekt de eilanden, zo blijkt uit de luchtfoto's die Nieuw-Zeeland en Australië aan Tonga hebben verstrekt.

De belangrijkste luchthaven van de archipel, Fua'amotu International Airport, werd niet beschadigd, maar zware asval verhindert volledige operaties, wat de internationale hulpverlening belemmert.

Het humanitaire bureau van de Verenigde Naties zei dat Tongaanse functionarissen hadden gezegd dat het opruimen van de landingsbaan handmatig werd gedaan met de vroegste opening op woensdag.

Mensen aan de westkust van het hoofdeiland Tongatapu waren geëvacueerd vanwege "aanzienlijke schade", zei OCHA, terwijl ministers van de regering hadden gewaarschuwd tegen prijsopdrijving vanwege zorgen over tekorten aan voorraden.

De Australische minister van Buitenlandse Zaken, Marise Payne, zei dat C-130-vliegtuigen uit Australië humanitaire hulp konden leveren, inclusief waterzuiveringsvoorzieningen, terwijl de HMAS Adelaide, die vijf dagen zou duren om in Tonga te komen, klaar was om technische en medische teams en helikopterondersteuning te nemen.

Japan zei dat het hoopte snel te helpen en overleg zou plegen met anderen in de regio, waaronder Australië en Nieuw-Zeeland.

"De impact, niet alleen van de overstroming, maar van de buitengewone hoeveelheid as die alles bedekt, plus de communicatieproblemen natuurlijk, maakt dit erg moeilijk", zei Payne.

Wetenschappers zeggen dat de uitbarsting langdurige schade kan toebrengen aan koraalriffen, kustlijnen en visserij in de regio, en ook zure regen kan veroorzaken.

De internationale provider van mobiele telefonie Digicel heeft een interim-systeem opgezet op het hoofdeiland met behulp van de schotelantenne van de University of South Pacific, aldus Nieuw-Zeeland.

Het eiland Hunga Tonga-Hunga Ha'apai, dat op de seismisch actieve Pacific Ring of Fire ligt, is volgens satellietbeelden vrijwel verdwenen na de explosie, waardoor het moeilijk wordt voor vulkanologen om de activiteit te volgen.

Tonga is een koninkrijk van 176 eilanden, waarvan er 36 bewoond zijn, met een bevolking van 104.494 mensen.