Column: Oordeel onvoldoende voor rust en saamhorigheid

Het is weer 8 december in een heftig verdeeld Suriname. 38 jaar na de moord op 15 critici van het toenmalige militair regime onder leiding van Desi Bouterse, is het juridische proces nog niet afgelopen. Daardoor is bij velen die achtergebleven zijn, de lange rouwperiode eveneens niet afgesloten. Na 12 jaar juridisch proces is op 29 november 2019 vonnis geveld door de Krijgsraad. Van de 22 verdachten die terechtstonden bij de Krijgsraad en 3 bij het kantongerecht, zijn uiteindelijk 19 vonnissen gewezen. 6 van de verdachten, zijn gedurende het proces overleden. 7 daders (ex-militairen) zijn schuldig bevonden voor medeplegen van moord. Bouterse kreeg de hoogste straf; 20 jaar onvoorwaardelijke celstraf.

"Er is wettig en overtuigend bewezen dat de verdachte, opzettelijk ter dood heeft gebracht na kalm beraad en rust", luidt het vonnis. Na 18 jaar waren de vrijheidsberoving, marteling en andere strafbare feiten verjaard. De veroordeling is alleen voor moord op:

John Baboeram (36), advocaat
Bram Behr (31), journalist verbonden aan weekblad Mokro
Cyrill Daal (46), voorzitter van de Moederbond
Kenneth Gonçalves (42), advocaat en deken van de Surinaamse Orde van Advocaten
Eddy Hoost (48), advocaat
André Kamperveen (58), ondernemer, eigenaar van ABC Radio, voormalig minister van Jeugdzaken, Sport en Cultuur en vicepresident van de FIFA
Gerard Leckie (39), psycholoog en decaan van de Economische Faculteit van de Universiteit van Suriname
Sugrim Oemrawsingh (42), wis- en natuurkundige
Leslie Rahman (28), journalist verbonden aan het dagblad de Ware Tijd/vakbondsleider
Surendre Rambocus (29), luitenant die de leiding had van de couppoging van maart 1982 tegen Bouterse en in november 1982 door de Krijgsraad was veroordeeld tot 12 jaar gevangenisstraf
Harold Riedewald (49), advocaat
Jiwansingh Sheombar (25), militair die beschuldigd werd van betrokkenheid bij de couppoging van maart 1982 en hiervoor door de Krijgsraad veroordeeld tot 8 jaar gevangenisstraf
Jozef Slagveer (42), journalist en directeur van persbureau Informa
Robby Sohansingh (37), ondernemer
Frank Wijngaarde (43), journalist en radio-omroeper bij ABC Radio.

Het lugubere en een totaal on-Surinaams drama dat zich heeft voltrokken op 8 december 1982 heeft diepe wonden geslagen, niet alleen bij familieleden en vrienden van de slachtoffers, maar in het hele land. Vanaf die periode was nagenoeg alles verboden. Alle democratische rechten - zoals vrijheid om je te kunnen uiten - werden ontnomen. Media kregen een verschijningsverbod en STVS, SRS en de Ware Tijd werden onder strenge censuur geplaatst. Samenscholing was verboden en de avondklok werd streng toegepast. Er was ook een enorme schaarste aan alles. Mensen waren blij dat ergens een lange rij was, want dan was er iets te koop.

Wat niemand voor mogelijk zou hebben gehouden in Suriname, had zich voltrokken op 8 december 1982. Wij blijven in Suriname met oogkleppen rondlopen en ons maar steeds verbazen over on-Surinaamse drama's die zich voortzetten. Wie had het drama van Moiwana, waar vooral kinderen en vrouwen doodgeschoten zijn, kunnen voorspellen?! Daar is het juridische proces niet eens begonnen! Dan zullen we het niet hebben over de Binnenlandse Oorlog, met huurlingen en al. Broeders hebben broeders op een wrede manier om het leven gebracht. Het recente verleden - waarbij Suriname de baas is in eigen land - is niet mooi. Het wordt tijd dat de geschiedenisleerstof opgenomen wordt in de leerboeken. Gelukkig zijn de lesboeken, waar de feiten van geen kanten klopten, niet meer in roulatie. 

Het 8 decemberstrafproces is inderdaad geen gewoon proces. Het is een geladen proces. Een zittende president heeft 20 jaar cel opgelegd gekregen. Uniek in de wereld. Er is geen gevangenneming bevolen voor geen van de zeven veroordeelden die 10, 15 en 20 jaar straf moeten uitzitten. Bouterse heeft zich verzet tegen het vonnis. Dit proces is al bijkans een jaar gaande. De zaak gaat volgend jaar, op 29 januari, weer voor.

Bij de herdenking van de decembermoorden, 38 jaar na dato, is ondanks het vonnis nog veel onduidelijk. Met het uitspreken van een oordeel, zijn de zuilen van de rechtsstaat weer recht overeind. Bouterse heeft gebruik gemaakt van de mogelijkheid om in verzet te gaan. Zolang er geen uitspraak komt, is hij weer verdachte. De zes overige veroordeelden hoeven voorlopig ook niet naar Santo Boma. De Krijgsraad heeft rekening gehouden met de maatschappelijke realiteit door alleen het vonnis uit te spreken, zonder de gebruikelijke gevangenneming. Ook na de uitspraak in de verzetzaak zal de polarisatie blijven. Zolang het natraject niet duidelijk is, zal er in deze zaak geen rust bereikt worden. Maar rust in de samenleving is in deze tijd, waarin de burger worstelt om dagelijks te overleven, meer dan noodzakelijk.

Nita Ramcharan