Een collage van de Victoria Falls. De bovenste foto's tonen de Victoria Falls in januari dit jaar, toen het water nog rijkelijk stroomde. De onderste foto's geven een beeld van dezelfde vallen op 4 december dit jaar. (Foto's: Reuters)
Vanuit de lucht is de droge zijde van de Zambezi rivier te zien boven de bergkloof aan de Zambiaanse zijde van de Victoria Falls tijdens een lange droogte.
Een bezoeker neemt foto's van de stromende vallen van de Victoria Falls in Zimbabwe op 17 januari dit jaar...
...Elf maanden later zijn slechts de droge rotswanden van de Victoria Falls in Zimbabwe te zien tijdens een lange droogte. (Archieffoto Reuters)

Al decennia lang hebben Victoria Falls, waar de Zambezi-rivier in Zuid-Afrika 100 meter in een inkeping in de aarde stroomt, miljoenen vakantiegangers naar Zimbabwe en Zambia getrokken voor hun adembenemende uitzichten. Maar de ergste droogte in een eeuw heeft de watervallen doen inkrimpen tot een straaltje water, wat de angst wekte dat klimaatverandering één van de grootste toeristische attracties van de regio zou kunnen wegvagen.

Hoewel de vallen meestal verminderen tijdens het droge seizoen, zeiden ambtenaren dat dit jaar een ongekende daling van de waterstanden had gebracht. "In voorgaande jaren, als het droog wordt, is het niet in deze mate. Dit is de eerste keer dat we het zo zien," zei Dominic Nyambe, een verkoper van toeristisch handwerk buiten zijn winkel in Livingstone, aan de Zambiaanse kant. "Het beïnvloedt ons, omdat ... klanten ... op internet kunnen zien dat de watervallen verminderd zijn ... We hebben niet zoveel toeristen."

Terwijl wereldleiders in Madrid bijeenkomen voor de COP25 om manieren te bespreken om een ​​catastrofale opwarming als gevolg van door de mens veroorzaakte broeikasgasemissies te stoppen, heeft Zuid-Afrika al enkele van de ergste gevolgen. Kranen lopen droog in Zuid-Afrika en ongeveer 45 miljoen mensen hebben voedselhulp nodig te midden van mislukte oogsten.

Zimbabwe en Zambia hebben te maken gehad met stroomstoringen, omdat ze sterk afhankelijk zijn van waterkrachtcentrales bij de Kariba Dam, die stroomopwaarts van de watervallen aan de Zambezi-rivier ligt. Stukken van dit kilometer lange natuurwonder zijn niets anders dan droge steen. In andere vallen is de waterstroom zwak.

Duidelijke herinnering
Gegevens van de Zambezi River Authority tonen de waterstroom op zijn zwakst sinds 1995. Het ligt ruim onder het langetermijngemiddelde. De Zambiaanse president Edgar Lungu noemt het "een grimmige herinnering aan wat klimaatverandering onze omgeving aandoet". Maar wetenschappers zijn voorzichtig over het categorisch beschuldigen van klimaatverandering. Er is altijd seizoensgebonden variatie in waterniveaus.

Harald Kling, hydroloog bij ingenieursbureau Poyry en een Zambezi rivier-expert, zei klimaatwetenschap werkt in decennia, niet in bepaalde jaren, "dus het is soms moeilijk om te zeggen dat dit komt door klimaatverandering, omdat droogtes altijd hebben plaatsgevonden".

"Als ze vaker voorkomen, kun je beginnen te zeggen, oké, dit kan klimaatverandering zijn," voegde hij eraan toe. Hij zei dat vroege klimaatmodellen vaker droge jaren in het Zambezi-bekken hadden voorspeld, maar dat "wat verrassend was, was dat de droogte zo frequent was" - de laatste droogte was slechts drie jaar geleden. Terwijl de rivier heter wordt, verdampt per seconde 437 miljoen kubieke meter water.

In Livingstone staarden deze week vier toeristen in een overwegend droge afgrond die normaal met 'wit' water stroomt. De Duitse student Benjamin Konig was teleurgesteld." Er lijkt niet veel water te zijn, een paar rotsachtige stenen met een beetje water ertussen," zei hij.

Richard Beilfuss, hoofd van de International Crane Foundation, die de afgelopen drie decennia de Zambezi heeft bestudeerd, denkt dat klimaatverandering de moesson vertraagt, waardoor "regen zich in grotere hoeveelheden voordoet en veel moeilijker op te slaan is. "Vervolgens volgt een veel langer, ondraaglijk droge seizoen".