NAVO-top temidden van onenigheid
04 Dec 2019, 14:23
foto
De jubileum-top van de NAVO wordt temidden van onenigheid tussen de lidstaten gehouden in London. (Foto: Reuters)


NAVO-leiders komen bijeen in de buurt van Londen, maar spanningen tussen leden dreigen de top te overschaduwen die de 70e verjaardag van de militaire alliantie markeert. De besprekingen van drie uur zullen naar verwachting onderwerpen behandelen als cyberaanvallen en de strategische uitdaging van China.

In de inleidende opmerkingen herinnerde de Britse premier Boris Johnson de leden aan het principe van de alliantie: "één voor allen en allen voor één". Gisteren, dinsdag, waren er scherpe uitwisselingen tussen de Amerikaanse en Franse leiders over veel onderwerpen.

De sterk gechoreografeerde jubileumbijeenkomst, bedoeld om eenheid te tonen, heeft de diepe verschillen tussen de lidstaten niet kunnen verbergen. Hoewel er geen twijfel bestaat over de toekomst van het 29-koppige blok, zijn er onenigheden over de recente militaire actie van Turkije in het noorden van Syrië, de niveaus van militaire uitgaven door leden en recente opmerkingen van de Franse president Emmanuel Macron dat de alliantie "hersendood" is.

Ondanks de verdeeldheid beschreef Johnson de NAVO aan het begin van de bijeenkomst in een luxe resort in Watford als een 'gigantisch schild van solidariteit' dat 'bijna een miljard mensen beschermt'. Hij stelde: "Zolang we bij elkaar staan, kan niemand de hoop hebben ons te verslaan."

NAVO-secretaris-generaal Jens Stoltenberg haalde verhoogde bestedingsverplichtingen voor defensie door Europese bondgenoten en Canada aan en zei: "De NAVO is de meest succesvolle alliantie in de geschiedenis, omdat we zijn veranderd nu de wereld is veranderd". Dinsdag zei hij dat die landen sinds 2016 US$ 130 miljard aan defensiebudgetten hadden toegevoegd en dat dit aantal tegen 2024 zou toenemen tot US$ 400 miljard. De Amerikaanse president Donald Trump heeft vaak en krachtig bekritiseerd hoeveel andere bondgenoten besteden aan defensie.

Scherpe uitwisselingen
Op de eerste dag van de speciale jubileumtop kwamen de spanningen naar boven, waarbij Trump en Macron tijdens een nieuwsconferentie spraken over de rol van de NAVO, Turkije, en strijders van de Islamitische Staatsgroep (IS). De betrekkingen tussen de twee leiders waren al gespannen temidden van een geschil over belastingen en handel, en opmerkingen van de Franse president vorige maand dat de Amerikaanse inzet voor de alliantie vervaagde.

Trump, die de NAVO ooit 'verouderd' noemde, had eerder teruggeslagen door te zeggen dat Macron 'zeer respectloos' was geweest door de NAVO te beschrijven als 'hersendood' en noemde de opmerkingen 'vervelend'. Macron zei dat hij bij zijn opmerkingen bleef.

President Trump en Johnson hebben ongeplande bilaterale gesprekken gevoerd. Voorafgaand aan de gesprekken van woensdag tweette Trump dat ze allebei "over tal van onderwerpen hadden gesproken, waaronder de NAVO en de handel". Ondertussen toonde een korte video op Twitter van de Canadese publieke omroep, CBC, de Canadese premier Justin Trudeau die blijkbaar commentaar gaf op de geïmproviseerde nieuwsconferentie van Trump die dinsdag bijna een uur duurde. "Je zag zojuist monden van zijn team openvallen", zei Trudeau tegen een groep met Johnson en Macron tijdens een receptie in Buckingham Palace, zonder de naam van de Amerikaanse president te vermelden. Geen van hen leek te beseffen dat ze werden gefilmd.

Achtergrond spanningen
De NAVO, de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie, begon in 1949 met slechts 12 landen als leden, maar is nu uitgebreid tot een blok van 29. Het wordt het steeds moeilijker voor de alliantie om een ​​verenigd front te projecteren. Afgezien van defensie-uitgaven - een al lang bestendig zorgpunt voor de VS, die de groep militair domineert - is de andere belangrijke kwestie die op deze top aan de orde komt de relatie tussen Turkije en andere lidstaten.

Voordat hij naar Londen vertrok, zei de Turkse president Recep Tayyip Erdogan dat hij zich zou verzetten tegen een NAVO-defensieplan voor de Baltische regio en Polen als het blok Turkije niet zou steunen in zijn strijd tegen Koerdische groepen in Syrië die het als terroristen beschouwt. Maar andere leiders, onder wie Macron, hebben duidelijk gemaakt dat ze zich verzetten tegen een dergelijke stap, niet in het minst omdat Koerdische troepen belangrijke bondgenoten waren in de door de VS geleide multinationale coalitie tegen IS in Syrië.

De betrekkingen van Turkije met andere NAVO-leden zijn gespannen sinds het in oktober een militair offensief in Koerdisch gecontroleerde gebieden van Noord-Syrië begon. Dat volgde op het unilaterale besluit van president Trump om Amerikaanse troepen uit de regio te trekken. "Als ik naar Turkije kijk, vechten ze nu tegen degenen die schouder aan schouder tegen IS vochten", zei de Franse president terwijl hij naast Trump zat, die zware kritiek kreeg op de terugtrekking.

Het besluit van Erdogan om het Russische raketafweersysteem S-400 te kopen, heeft de spanningen nog verergerd.  Trump zei dat hij "overweegt" sancties op te leggen over de deal, terwijl Macron vroeg: "Hoe is het mogelijk lid te worden van de alliantie ... en dingen te kopen van Rusland?"

De NAVO geldt nog steeds als 's werelds krachtigste defensiealliantie die na de Tweede Wereldoorlog werd opgericht, temidden van bezorgdheid over de uitbreiding van de Sovjet-Unie. Het was gebaseerd op het principe van collectieve verdediging tussen bondgenoten.
Advertenties