Acharya Mahtabsing: Holi vieren omdat goedheid overbleef

Holi is meer dan alleen feesten, elkaar bepoederen en besprenkelen. In Suriname wordt dit feest steeds groter en nationaler gevierd. Niet alleen hindoes, maar steeds meer personen ongeacht hun afkomst of religie feesten mee. “Er is niets verkeerd om het Holifeest nationaal of internationaal te vieren. Maar, Holi is een oeroud hindoe feest (gedenking) en daar zijn eenmaal normen en waarden aan verbonden”, zegt Acharya pandit Varun Mahtabsing aan Starnieuws.

De geestelijke noemt als voorbeeld: vegetarisch zijn, rein zijn en bewust zijn (dus geen toxische middelen/alcohol gebruiken)! “Tegenwoordig wordt Holi ook commercieel gebruikt en verkeerd geïnterpreteerd. Hierdoor groeit de juistheid van deze feestelijke aangelegenheid volledig scheef.” Het woord Holi is afgeleid vanuit het Sanskriet en betekent ‘schoon als as overblijvend’.

Ho is een roeping, waarbij de aandacht wordt gevraagd voor iets (sambadhak sabd) en Li staat voor versmelting (pighal jana), zegt de pandit. Het komt erop neer dat er een waarschuwing wordt gegeven, waarbij de mens moet opletten anders zal deze ook vergaan. Dit is ook duidelijk uit de geschiedenis over Holi te herleiden. Het feest valt volgens de Hindoekalender in Phalgun maand.

Holi begint met Holastak
Het Holifeest kent meerdere achtergrondverhalen en wordt ingeluid vanaf de Holastak. De feitelijke benaming is dan ook Holak, geeft Mahtabsing aan. Acht dagen voor de Holika verbranding, werd Kaamdev (de Hindoestaanse Cupido), God van de Lusten door hindoe God Shiva verbrand. Kaamdev had de meditatie van Shiva verstoord. Shiva was woest, waardoor zijn derde oog opende en hij hiermee Kaamdev verbrandde, die in de vorm van as overbleef.

Iedereen was verdrietig hierom en “Rati, de vrouw van Kaamdev, vroeg vergiffenis aan Shiv Bhagvan. Hierop, genadig als Shiv Bhagvan is, zegende hij Rati, dat haar man weer tot leven zou komen in de Dvaper tijdperk (de tijd wanneer Shri Krishna zou heersen).” De gelovigen waren blij met deze belofte. “Het kwaad was vernietigd en er werd gefeest omdat alleen goedheid overbleef.” De God van de Lusten was er lichamelijk niet meer, maar wel de schone emotionele en mentale staat van de liefde!

Holastak, deze achtste dag tot aan Holika, wordt als zeer ongunstig beschouwd. Ook volgens de Yotishshastra (hindoe astrologie) mogen vanaf deze achtste dag geen gunstige handelingen gepleegd worden. “Tijdens deze periode zijn de Devta’s (Goden) en de mensen erg emotioneel.

Bekend achtergrondverhaal
Het meest bekende achtergrondverhaal over het Holifeest is dat van de demonenkoning Hiranyakashapu, zijn zus Holika en zoon Prahalad. De koning wilde dat Prahalad hem zou vereren in plaats van God Vishnu. Hij vroeg zijn zus om Prahalad te doden. Zij genoot de zegen van God Brahma, waardoor zij nimmer door vuur gedood kon worden. Samen beraamden zij een plan en maakten een brandstapel, waar zij met Prahalaad op zou gaan zitten.

“Echter door iets goeds voor iets slechts te gebruiken ging die zegen van Holika teniet!” Volgens Mahtabsing is Holi “een afgeleide van het woord welk een zegen was voor Holika en de zegen zelf (vuur = boosheid wat de neergang voor alle wezens is).”

Gekleurd water en poeder
Gisteravond vond de de Holiká Dahan (verbranding van Holika) plaats. In de vroege ochtend van Holi, kwamen de gelovigen en de pandit, weer bijeen rond de veraste brandstapel. Zij hebben gebeden voor zegen en een goed jaar. Er werd weer Cautál muziek gespeeld waarin de overwinning van het goede op het slechte wordt bezongen. Met wat as in de hand en brengt men een geluk stipje (tilak) op elkaars voorhoofd aan, ‘het kwade is overwonnen’. De rest van de dag viert men samen en vooral kleurrijk!

Over het gebruik van gekleurd water en poeder, verwijst de pandit naar de handelingen van God door Shiva en zijn vrouw Parvati. “Doordat Kaamdev vernietigd was, was er soberheid en de planeten waren niet goed gestemd. Hier is eerst door Shiv en Parvati kleur aangegeven door de natuur te kleuren, de natuur in bloei te doen geraken – het begin van de lente.”

Ook hindoe God Krishna gebruikte de verschillende kleuren om onderscheid tussen jong, oud, arm, rijk, hoog of laag weg te nemen en om met kleuren vreugde te brengen. “De link tussen het Holifeest en God Krishna is de meest jongste”, zegt Mahtabsing. “ Hier wordt steeds vaker naar teruggeblikt.”
Holi duurt tot de eerst volgende dinsdag, wanneer de hindoes hun ouderen opzoeken om hen de zegen te vragen. Deze dag heet burhwa mangal en valt voor 2017 gelijk op dinsdag op 14 maart. Op 28 maart begint de eerste periode van de Navratan, de negendaagse vastenperiode, en tevens het hindoe Nieuwjaar 2074.