Fotograaf Donk: Spijt van staatsieportret president

In 2010 schiet fotograaf Karel Donk, het staatsieportret van president Desi Bouterse. Vijf jaar later - november 2015 - ondersteunt hij activist Curtis Hofwijks in zijn actie ‘We Zijn Moe’ tegen het beleid van de regering Bouterse. Donk fotografeert de protesten en helpt mee met het beheer van de Facebook pagina van de actiegroep. “Het is zeker ironisch en contrasterend met het verleden, maar zelf ervaar ik het als groei”, geeft Donk aan Starnieuws aan.

Na 2010 doet Donk veel aan zelfstudie en leert over het “antisociaal systeem waarin wij momenteel leven”. Met de opgedane kennis, vindt Donk dat Surinamers nog steeds afhankelijk en slaven zijn gebleven. “Toen ik dit voldoende doorhad, had ik er spijt van dat ik de staatsiefoto heb gemaakt van de president. Ik heb feitelijk een foto gemaakt van de leider van de organisatie die mij en eenieder in de samenleving systematisch aan het onderdrukken is.” Donk is niet trots hierop en zegt nooit meer voor welke regering dan ook te zullen werken.

Presidenten staan volgens het huidige antisociaal systeem aan het hoofd van een criminele en terroristische organisatie. Hij stelt dat de slavernij nooit is afgeschaft. Er is slechts een transitie gemaakt. “En de president is de persoon die ‘lijding’ geeft binnen dat nieuw systeem van slavernij, meer bekend als ‘Statism’.” Hij vergelijkt de president en de totale ‘roverheid’ met de ‘house negroes’ waarover Malcolm X het eens heeft gehad. Donk zegt niets persoonlijks te hebben tegen de persoon Bouterse. Als hij voor zichzelf een foto nodig heeft, schiet Donk die wel. “Als mens respecteer ik zijn recht op leven.”

Niet blij om president te zijn
Donk blikt terug naar 20 augustus 2010. De president poseert voor zijn camera. Voor een ontspannen, betere pose en gezichtsuitdrukking, vraagt hij ‘meneer de president, mag ik nu een glimlach van u, u bent blij om de president te zijn.’ De president reageert op een rustige toon, ‘Blij? Ik ben helemaal niet blij om de president te zijn’. Alle overige aanwezigen lachen. Ook de president lacht, en Donk schiet de foto. “Maar het antwoord van de president verbaasde me wel, en is me altijd bijgebleven. Veel later realiseerde ik me dat hij op dat moment naar alle waarschijnlijkheid de waarheid sprak.” Donk denkt dat Bouterse geen president is omdat hij dat graag wil, maar omdat de omstandigheden waarin hij zich bevindt, hem weinig keus geven. Net als andere leiders in het verleden. “Ik denk dat in een gunstigere samenleving – een die niet vijandig is naar hem toe, hij graag zijn tijd beter zou willen besteden, en dat hij positiever ervaren zou worden.”

Hypocrieten
In Donk’s visie dwingt het antisociaal systeem, de leidinggevende om mee te gaan met het systeem van kwaad. Wie integer en sterk is, stapt zelf op of wordt eruit gekickt. Donk stelt dat de politici van DOE zich nu in allerlei bochten wringen om consistent te blijven. “En toch lukt het hen niet. Ondanks alle goede bedoelingen en intenties zijn ze, net als alle politici verworden tot hypocrieten.” Daarom vindt hij dat niet de mensen het probleem zijn, maar het systeem en verwijst naar zijn blog over zijn denkwijze. “We moeten dit systeem zo gauw mogelijk opdoeken willen we duurzame verbetering brengen voor ons allemaal.”

Waarheidsgetrouwe fotoreportage
De fotograaf vindt Hofwijks moedig, die als enkeling is gestart met een protest tegen het beleid. Hij ondersteunt deze actie door deze zoveel mogelijk waarheidsgetrouw vast te leggen. Hierna publiceert hij de foto’s op social media voor meer bekendheid. Zo zit in de fotoreportage van de actiedag op 3 december 2015, niet alleen het beeld van de president die Hofwijks de hand schudt, maar ook van de president die omhelsd wordt door een voorbijgaande vrouw (deel van het volk), terwijl Hofwijks toekijkt met een bord ‘Volksmisleider’ in de hand. “Veel mensen in Suriname zien Bouterse als een (overwegend) slecht mens en geven hem vaak en graag de schuld van alles, maar de realiteit is niet zo simpel en oppervlakkig, en dat blijkt duidelijk op die foto.”

De ondersteuning naar Hofwijks, gaat een stapje verder. Zo waakt de fotograaf ervoor dat de activist en andere jongeren die hem ondersteunen, misbruikt worden door de politiek. Donk deelt daarom zijn gedachtegang met hen, in de hoop dat zij op hun hoede blijven voor potentieel misbruik door de politiek. Dit, om te voorkomen dat de actievoerenden “vervallen in het maken van dezelfde fouten door steeds weer vast te houden aan hetzelfde systeem dat ons in de huidige crisis heeft gebracht”.