Analyse: Wie de RR en DR zetels wint, kiest de president

Vandaag wordt gestemd op lokaal en nationaal niveau. Er zullen 51 leden van de Nationale Assemblee gekozen worden in 10 districten. Daarnaast moeten ook 752 Ressortraadsleden in 62 ressorten gekozen worden. Op basis van het aantal RR zetels worden dan nog eens 116 zetels van de Districts Raden toegekend. Samen komen we bij deze verkiezingen dus op 919 zetels op de drie verschillende niveaus. Wanneer het de Nationale Assemblee niet lukt om in twee ronden een president te kiezen met een tweederde meerderheid oftewel minstens 34 stemmen, komen de RR en DR leden ook in actie. Als de Nationale Assemblee faalt om een nieuw staatshoofd te kiezen zal dit in augustus gebeuren in de Verenigde Volks Vergadering (VVV), waar zowel DNA, DR en RR leden mogen stemmen.

In de VVV is een gewone meerderheid nodig oftewel 460 stemmen. De afgelopen vier verkiezingen (1991, 1996, 2000 en 2005) werd de president steeds in de VVV gekozen. Alleen in 1987 hoefde men niet naar de VVV te gaan en kon president Shankar in de Assemblee gekozen worden. Gezien de huidige politieke verhoudingen is de kans weer zeer groot dat de presidentsverkiezing in de VVV wordt gekozen.

Verdeling RR zetels in 2005
De zetels van de DR worden toegekend op basis van het aantal behaalde RR zetels. Daarom is dus belangrijk welke partij de meeste RR zetels binnenhaalt. Om de verkiezingsuitslag van 25 mei goed te kunnen volgen is het van belang te weten hoe de verdeling van de verschillende zetels per partij is.

Uit de tabel blijkt dat het Nieuw Front in 2005 een ruime meerderheid aan zetels had voor de VVV, terwijl de A-Combinatie ook nog een behoorlijke bijdrage leverde. Samen met de ene DNA zetel van DA'91 kwam de coalitie van NF-AC-DA91 op 635 zetels oftewel op een ruime meerderheid van 71% van alle zetels. Uit de tabel blijkt dat zes partijen/combinaties de vorige verkiezing zetels hebben behaald. Het meest opvallende gegeven is echter dat het NF met 41% van de stemmen liefst 61% van de zetels binnenhaalde. Op RR niveau wordt niet de partij gekozen, maar de persoon, waarbij degenen met de meeste stemmen binnenkomen. Normaliter wordt er echter disciplinair gestemd op RR niveau, zodat de partij die het grootste is in een ressort vrijwel alle RR zetels haalt. Dat effect is bij het NF duidelijk te zien.

Zetels per district
In Paramaribo behaalde de coalitie in 2005 zo een 84% van alle DNA, DR en RR zetels en in district Wanica was dat zelfs 97%. In Commewijne, Nickerie en Saramacca domineerde het NF ook met respectievelijk 97%, 81% en 60% van de zetels. In vier andere districten domineerde de NDP t.w. Brokopondo (69%), Coronie (69%), Para (68%) en Sipaliwini (56%). In het district Marowijne was de A-Combinatie dominant met 80% van alle zetels. Kortom de coalitie won de meerderheid aan zetels in zes districten en de oppositie in vier districten.

Zoals ik in een eerdere analyse aangaf zal de uitslag van de verkiezingen een behoorlijke verschuiving te zien geven. De belangrijkste verandering bij deze verkiezingen is dat het NF electoraal verzwakt is door het uittreden van de Pertjajah Luhur, waardoor men op RR niveau zeker minder zetels haalt in de districten met een substantiële Javaanse groep kiezers t.w. Paramaribo, Wanica, Commewijne, Saramacca en Nickerie. Dat zijn precies de vijf districten waar het NF in 2005 de regionale zetels domineerde. De NDP heeft in 2005 juist ervaren dat zij weliswaar de grootste zelfstandige partij waren, maar op RR niveau geen vuist kon maken tegen het NF. Dat is de belangrijkste overweging geweest om de Mega Combinatie te vormen. Op het RR niveau zal deze verschuiving zeker merkbaar zijn.

Paramaribo
District Paramaribo telt 26% van alle zetels. Het is daarom interessant te weten hoe de verhoudingen in dit district liggen. Dankzij medewerking van IDOS (John Krishnadath) en SWI (Jack Menke) kon ik in Paramaribo naar wat cijfers op ressortniveau kijken. Er zijn 12 ressorten in Paramaribo. Een vergelijking van deze peilingen die begin en medio mei gedaan zijn toont aan dat wellicht acht ressorten naar de Mega Combinatie gaan en twee naar het NF, terwijl in twee andere ressorten verschillende partijen kansen maken (NF, MC en Volks Alliantie). Dit betekent een forse verschuiving in de Verenigde Volks Vergadering richting Mega Combinatie. In Paramaribo zou MC dan zo een 154 DNA, DR en RR zetels halen en het NF 80 (indien alle bovengenoemde vier ressorten naar het NF zouden gaan). Dit betekent dus ruwweg een verschuiving van 240 zetels in de VVV. Mogelijk zou de verhouding zelfs schever zijn indien MC nog één of twee van de betwiste ressorten zou halen.

Overige districten
Voor de overige negen districten is de zetelverhouding lastiger te voorspellen, omdat ik de data van de peilingen niet heb op ressortniveau. De IDOS peilingen in Wanica, Nickerie, Commewijne en Coronie geven echter aan dat de Mega Combinatie in deze districten groter is dan het NF, zodat verwachtbaar is dat MC in deze districten de meerderheid van de DNA, DR en RR zetels in de wacht zal slepen. In vier van deze districten was in 2005 het NF de grootste partij, zodat het NF hier de meerderheid van zetels zal verliezen.

Aan de andere kant is te verwachten dat de Mega Combinatie haar dominante positie in Para, Brokopondo en Sipaliwini zal moeten prijsgeven. Er is helaas geen makkelijk rekensommetje te maken, omdat veel ook van de lokale politiek afhangt. Ik zal mij dan ook niet aan een voorspelling wagen. Wel staat vast dat de zetelverhouding tussen het NF en de Mega Combinatie veel dichter bij elkaar zal liggen dan in 2005. De mogelijkheid bestaat dat MC de meerderheid in de VVV haalt en daarmee het presidentschap binnen handbereik heeft. Wij zullen echter de exacte uitkomst per ressort moeten afwachten. Daarbij bestaat ook de mogelijkheid dat geen enkele partij op RR en DR niveau een meerderheid behaald. Dat maakt deze verkiezing zo spannend, omdat de wedstrijd waarschijnlijk op het lokaal en regionaal niveau wordt beslist. Helaas hebben opeenvolgende regeringen de Ressortraden en Districtsraden schromelijk verwaarloosd, hetgeen voor hen een zeer pijnlijke ervaring kan worden.

Marten Schalkwijk,
Politiek analist,
24 mei 2010