De knippaplukker

Laatst stond een verdachte van de zoveelste roofoverval voor de rechter. Er waren camerabeelden van hoe hij samen met een ander een winkel binnenging, hoe de winkelier werd bedreigd en hoe de kas werd leeggehaald. Op de vraag van de rechter aan de jonge man wat zijn beroep was, antwoordde hij vol overtuiging: “knippaplukker”. Hij had de tweede klas van de lagere school verlaten en alles wat hij weet, heeft hij van zijn vrienden geleerd. Schrijven doet hij nog steeds als een zevenjarige. En zo zijn er meer in de Surinaamse cellen.

Wie kunnen we hiervan de schuld geven? Zijn het altijd uitsluitend de ouders die tekort zijn geschoten? We kennen het cliché verwijt dat een rijbewijs verplicht is voor alle deelnemers aan het rijverkeer, maar dat er geen enkel diploma nodig is om kinderen op de wereld te zetten. En de gevolgen van de handelingen van mensenkinderen zijn vaak onherstelbaar.
Maar wanneer heeft het kind dat een crimineel is geworden erom gevraagd om op de wereld gezet te worden? En dat, zonder de zo nodige begeleiding bij het opgroeien? Als er op zo grote schaal criminele handelingen worden verricht, is de samenleving zelf ernstig tekort geschoten. Opvoeding en onderwijs zijn niet alleen taken van de ouders, maar evenzeer van de gemeenschap waarvan die ouders deel uitmaken. Leerplicht zonder sancties - bijvoorbeeld - is absoluut zinloos.

Als een samenleving smooth loopt, kan zij zich richten op hogere doelen zoals technologische en economische ontwikkeling die dezelfde samenleving ten goede komen. In het geheel van onderlinge gedragingen dat rechtsverkeer heet, worden tegen ontoelaatbaar gedrag achteraf straffen op het hoogste niveau van de Staat gegeven. Dat heet repressie. Maar waar leer je de regels? Tja, soms thuis en ook wel op school, zolang je naar school gaat. Als je het geluk hebt gehad om op een bijzondere school te hebben gezeten, zijn discipline en bepaalde regels je vanuit een achterliggende filosofie bijgebracht.

Wat hebben de verschillende religieuze richtingen met elkaar gemeen? Dat is dat zij ontzag leren voor een hoger wezen en dat het leven volgens dat besef wordt ingericht. Daarbij horen regels voor onderling gedrag, zoals dat je niet mag stelen.

Laatst viel het mij op dat vooral sterke breedgeschouderde jonge mannen worden aangevoerd om zich als roofverdachten voor de strafrechter te verantwoorden. Niks armoede, zo te zien. Om zo’n atletisch lichaam te vormen, moet je minstens twee keer per week gedisciplineerd de gym bezoeken. En dan vraag je je af: Wat inspireert deze jongens? Het zijn duidelijk niet de gezapige verhalen of wilde dromen van dikbuikige leiders. Door hun omvang alleen al tonen die - enkele uitzonderingen daargelaten - niet aan zelfregulering te kunnen doen.

Helpt straffen door opsluiting werkelijk? Gaan ze niet een andere keer toch weer een gok wagen? Gokken is namelijk wat je overal in het land ziet en leert. Een volgende gok van de veroordeelde arrestant zal hem misschien wèl genoeg geld opleveren om een paar jaar een rustig leventje te leiden. De cellenhuizen puilen intussen uit van - vooral - jongens en mannen die niet hebben geleerd wat wel en niet mag. Maar mogen ze dit alleen achteraf leren?

Wat als de financiële behoefte voor het voeden en bewaken van arrestanten en veroordeelden langzaamaan wordt omgebogen naar fondsen voor een vak als Recht op school? Natuurlijk worden altijd al goede opbouwende gedachten door de leerkrachten doorgegeven, maar er lijkt  meer structuur nodig. Ook godsdienstonderwijs kan meer eenduidig de geboden en verboden doorgeven en allerlei onheil voor de samenleving besparen. Maar kom daarbij niet aanwandelen met de slaapverwekkende geschiedenis van de heersende “wereldgodsdiensten”.  En laten we niet vergeten dat ook atheïsten nadenken over normen en waarden, ieder op zijn manier.

Alleen, om verstaan te worden dien je de taal van de ander te spreken. Wie spreekt de taal van de jeugd? En leert tegelijk dat moeite loont? En ook dat er volgens regels gewerkt wordt? Dat discipline nodig is om vooruit te komen en je talent te ontwikkelen? Vooral de sport eigenlijk. Sport spreekt de meeste jongeren aan. Eigenlijk zou iedere levensbeschouwelijke stroming als opbouwende basis voor de maatschappij een vertaalslag moeten maken naar de sport. Denken als een energieke jongere en op een frisse wijze de krachten bundelen om mensen in alle lagen van de samenleving wegwijs te maken bij de inrichting van hun leven, aansluitend bij hún beleving.

Nog een voorzichtige oproep aan de levensbeschouwelijke/ religieuze en sportorganisaties: verpletter ons land met bijzondere scholen waar eenduidig normen aan kinderen worden bijgebracht. En: infiltreer in alle lagen van de besluitvorming/ leiding van het land om de naleving van de Allerhoogste voorschriften te bewaken.

Zal deze generatie van knippaplukkers de laatste zijn?

Shanti Gopalrai
verenigingharekrishna@gmail.com