Een persoon loopt door het puin in een straat in de wijk Delmas 30 na een bende-aanval in Port-au-Prince, Haïti. (Foto: AFP)
De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties heeft ingestemd met de uitbreiding van een internationale veiligheidsmacht in Haïti, die wordt omgevormd tot een zogenoemde ‘Bendeonderdrukkingsmacht’. Deze nieuwe missie krijgt als mandaat om samen met lokale autoriteiten bendes te neutraliseren, isoleren en ontmoedigen, essentiële infrastructuur te beveiligen en institutionele stabiliteit te bevorderen.

De resolutie, die vrijdag werd aangenomen, verhoogt het plafond van het aantal personeel van de huidige 2.500 naar 5.550. Deze missie werd oorspronkelijk in 2023 goedgekeurd. Eloy Alfaro De Alba, de Permanente Vertegenwoordiger van Panama bij de VN, benadrukte na de stemming dat deze beslissing een noodzakelijke herconfiguratie op de grond mogelijk maakt om de bendes aan te pakken en de onveiligheid in het land te bestrijden. “Vandaag zeggen wij tegen Haïti: je staat er eindelijk niet meer alleen voor,” aldus Alfaro De Alba.

De resolutie, mede ingediend door Panama en de Verenigde Staten, werd dinsdag met 12 stemmen vóór aangenomen. Permanente leden China en Rusland en het roterende lid Pakistan onthielden zich van stemming. De Russische ambassadeur Vassily Nebenzia bekritiseerde het mandaat als vrijwel onbeperkt geweldsgebruik tegen iedereen die wordt bestempeld als lid van ‘bendes’ en noemde het plan “overhaast en slecht doordacht”.

Haïti heeft een beladen geschiedenis met buitenlandse interventies, vooral vanwege de wijdverbreide seksueel misbruik door vredestroepen na de aardbeving van 2010 en de cholera-uitbraak die aan ongeveer 10.000 mensen het leven kostte.

Laurent Saint-Cyr, voorzitter van de Overgangsraad van Haïti, sprak zich vorige week tijdens de Algemene Vergadering van de VN uit voor de nieuwe missie. Hij wees erop dat de huidige door Kenia geleide missie, die al meer dan 15 maanden actief is, ernstig onderbemand en ondergefinancierd is. Van de beloofde 2.500 agenten zijn er minder dan 1.000 ingezet, terwijl bijna heel de hoofdstad Port-au-Prince nog steeds onder controle staat van machtige bendes.

“Het is een oorlog tussen criminelen die geweld als sociale orde willen opleggen en een ontwapende bevolking die haar menselijke waardigheid probeert te behouden,” zei Saint-Cyr.

Volgens de VN zijn minstens 1,3 miljoen Haïtianen door geweld ontheemd en kampen 5,7 miljoen mensen met voedselonzekerheid. Tussen januari en juni 2025 zijn minstens 3.100 mensen omgekomen bij geweldsincidenten, en zijn ruim 2.300 ernstige schendingen tegen kinderen geregistreerd. Tegelijkertijd verkeert het land in een politieke crisis sinds de moord op president Jovenel Moïse in 2021. De algemene verkiezingen zijn herhaaldelijk uitgesteld vanwege aanhoudende onrust.

De waarnemend premier Alix Didier Fils-Aime prees dinsdag de goedkeuring van de resolutie als een belangrijke stap in de samenwerking tussen Haïti en de internationale gemeenschap.

Mensenrechtenorganisaties zoals Human Rights Watch steunen voorzichtig de nieuwe missie, mits deze voldoende financiering en strikte mensenrechtenbescherming krijgt. De resolutie zelf bevat geen specifieke details over deze waarborgen, maar benadrukt dat regels van betrokkenheid moeten worden opgesteld met respect voor Haïti’s soevereiniteit en in overeenstemming met internationaal recht.

Net als de Keniaanse missie zal de nieuwe Bendeonderdrukkingsmacht grotendeels afhankelijk zijn van vrijwillige bijdragen van VN-lidstaten, wat de voorspelbaarheid en continuïteit kan bemoeilijken.

Juanita Goebertus, directeur Amerika’s bij Human Rights Watch, verklaarde na de stemming: “Na maanden van roekeloze passiviteit heeft de VN-Veiligheidsraad eindelijk een stap gezet om te reageren op de verwoestende crisis in Haïti. Voor effectieve resultaten en het voorkomen van eerdere misstanden, moet de ‘Bendeonderdrukkingsmacht’ beschikken over duurzame financiering, voldoende personeel en robuuste mensenrechtenbescherming.”