De Wil van het Lot

In vrijwel elk mensenleven rijst vroeg of laat de vraag naar het mysterieuze spanningsveld tussen vrije wil en het lot. Volgens de Vedanta-filosofie – een eeuwenoude spirituele leer uit India – zijn beide krachten werkelijk, én met elkaar verbonden. De mens is volgens deze leer een eeuwige ziel (Atman), tijdelijk geboren in een lichaam, onderhevig aan ervaringen, keuzes en gevolgen. 

Het lot, oftewel karma, bestaat uit de gevolgen van daden uit dit leven en eerdere levens. Maar de vrije wil is ons goddelijke vermogen om hier en nu bewust te handelen. We zijn dus geen slaaf van ons lot, maar ook niet almachtig. We zijn deelnemers aan een kosmisch samenspel. In plaats van te kiezen tussen volledige controle, nodigt Vedanta ons uit tot een andere weg: bewust handelen, met vertrouwen in het grotere geheel. In die balans ligt vrijheid – niet in het beheersen van het leven, maar in het doorzien ervan. 

In het jaar 2015 werd door de Verenigde Naties de datum van 21 juni uitgeroepen tot Internationale Yoga Dag. Sedertdien vieren we wereldwijd de Internationale Yoga Dag, een gelegenheid om de eeuwenoude traditie van yoga te eren. Yoga reikt de mensheid verschillende middelen aan om de weg naar onze innerlijke wereld te bewandelen. Niet alleen via fysieke houdingen, maar door adem, meditatie en zelfonderzoek. Yoga is het pad waarop wil en lot in harmonie komen. Het leert ons handelen zonder gehechtheid aan het resultaat, zoals Lord Krishna in de Bhagavad Gita beschrijft: "Doe je plicht, maar hecht je niet aan de vrucht ervan."

De Vedanta beschrijft ook vier onvermijdelijke levensfasen die elk mens confronteren met zijn vergankelijkheid: geboorte, ouderdom, ziekte en dood. Deze zijn universeel voor ieder mens. Ze vormen de cyclische grenzen van het menselijke bestaan. Maar in plaats van ze te vrezen, worden we uitgenodigd ze te zien als leermeesters. Geboorte is een sluier van vergetelheid, waardoor we opnieuw mogen herinneren wie we werkelijk zijn. Ouderdom leert ons loslaten en waarde geven aan het tijdelijke. Ziekte nodigt ons uit om stil te vallen en te luisteren naar wat werkelijk telt. Dood markeert geen einde, maar een doorgang naar een volgende vorm – of de terugkeer naar de Bron. Juist deze confrontaties brengen velen op het pad van yoga. Niet als ontsnapping, maar als herinnering aan een dieper weten: we zijn meer dan lichaam en geest. We zijn bewustzijn – tijdloos, onaangetast en vrij. We zijn eeuwige zielen.

Yoga betekent letterlijk verbinding: tussen lichaam en geest, mens en natuur, individu en het goddelijke. Het is een pad van herinnering, van thuiskomen bij onszelf. In een wereld die steeds sneller draait, herinnert yoga ons aan de stilte onder de storm. De wil van het lot is dan ook geen tegenstelling, maar een innerlijk samenspel: wanneer we onze wil afstemmen op de diepe wijsheid van de ziel, verandert het lot van iets dat ons overkomt in iets dat ons draagt. Dan herkennen we in iedere gebeurtenis, vreugdevol of pijnlijk, een oproep tot bewustwording. We worden geen slachtoffer van het leven, maar een medeschepper ervan. Yoga is het levende kompas op die reis. Het herinnert ons eraan dat de weg naar buiten altijd terugleidt naar binnen. Dat onder de lagen van gewoonte, haast en angst een onverstoorbare stilte wacht. En juist dáár in die stilte ligt onze werkelijke kracht. 

Op deze Internationale Dag van Yoga worden we uitgenodigd om niet alleen te buigen met het lichaam, maar ook met het hart. Te luisteren. Te herinneren. En opnieuw te kiezen voor wie we werkelijk zijn. Het lot is de waarheid die zich voltrekt in onwetendheid. Wanneer de ziel ontwaakt, wordt het lot een keuze.                                                                 
Ik wens de gehele Surinaamse samenleving alvast een gezegende en vreugdevolle internationale yoga dag toe.