Het vouwen en ontvouwen van stembiljetten is nog niet helemaal voorbij, omdat er hertellingen plaatsvinden. Maar vlaggen, verkiezingsborden en parlementskandidaten die je recht in de ogen kijken, kunnen terug in de kast. De electorale koek is bijna ‘broederlijk’ verdeeld tussen NDP en VHP. De officieuze telling was een cliffhanger, waarbij de NDP steeds voorop lag, op de voet gevolgd door de VHP, maar niet ingehaald kon worden. De verkiezingsuitslag is nog niet officieel. Volgens de voorlopige uitslag heeft de NDP ruim vijfduizend stemmen meer behaald dan de VHP. De NDP heeft in elk geval bewezen waar ze goed in is: organiseren, propaganda maken en communiceren. Het lijkt er sterk op dat de VHP haar twintig zetels niet heeft kunnen verdedigen en is gezakt naar voorlopig zeventien. Geen harde klap, maar wel een gevoelige tik op de vingers.

Van een verpletterende overwinning van een politieke partij is geen sprake. De NDP heeft nipt gewonnen, niet adembenemend. Santokhi heeft voorlopig de meeste voorkeurstemmen gekregen. Ondanks zetelwinst stelt de NPS teleur. Ze slaagde er niet in de ontevreden kiezers naar zich toe te trekken. De antiregeringsstemmen lijken vooral naar de NDP te zijn gegaan. De partijen die geen zetels hebben gewonnen zijn ‘dood’ (over vijf jaar weten we of ze zijn begraven, gecremeerd of misschien weer tot leven gewekt).

De NDP en de VHP hebben straks een tweederdemeerderheid in het parlement. Alsof de kiezers een tweeledige boodschap hebben gegeven: ga samenwerken, a bun wroko mus go doro en a system mus kenki. De begrotingsdiscipline moet doorgaan, maar de gewone man moet meer aandacht krijgen. Maar onlangs hebben NDP, NPS, BEP, A20, PL en ABOP op basis van de officieuze telling een intentieverklaring getekend tot coalitievorming. Ik weet niet welke gedachte precies hierachter schuilt, maar politieke of persoonlijke rancune tegen de VHP of haar leider speelt mogelijk ook een rol.

Volgens de officieuze opkomst heeft ongeveer dertig procent van de kiezers niet gestemd. Voor een deel is niet-stemmen een van de weinige wegen van verzet die nog openstaan. Veel niet-stemmers lijden aan het symptoom politieke hopeloosheid. Ze zien door de jaren heen de politieke onwil om corruptie grondig aan te pakken. Corruptie bestrijden lijkt moeilijker dan ontsnappen uit Santo Boma. Niet-stemmers krijgen weer hoop wanneer beloftes worden omgezet in daden en DNA niet blaft maar bijt. Corrupte beerputten moeten niet met parfum worden besprenkeld, maar compleet worden opgeruimd.

Volgens de voorlopige telling heeft Santokhi dus de meeste voorkeurstemmen gekregen. Dit is verrassend, want hij heeft heel wat antipathie opgewekt, niet alleen door zijn gedurfde, keiharde maatregelen om de zinkende economie te redden, maar ook door de schandalen en de blunders die hij nogal arrogant heeft weggewuifd. Het is een beetje zuur voor hem dat zijn motor voorlopig is uitgevallen door de verkiezingsuitslag. Hij heeft Suriname macro-economisch gestabiliseerd en uit zijn internationale isolement gehaald. Hij bracht het licht terug, maar blijkbaar niet genoeg verlichting. De kosten van levensonderhoud bijten hard en hebben de VHP zetels gekost.

Racisme op social media was prevalent tijdens de afgelopen verkiezingscampagnes en niemand kan precies zeggen welk effect dit heeft gehad op de verkiezingsuitslag. Ik kan hierover kort zijn: de meesten die anderen van racisme beschuldigen, zijn zelf racistisch. Hun racisme is als slechte adem – je ruikt het zelf niet.

Met de verkiezingsuitslag gebaart het volk dus dat de NDP en de VHP moeten samenwerken om het huis op de solide fundering goed af te bouwen, want er is nog veel werk aan de winkel voordat de miljarden en miljarden na 2028 binnenstromen. Voor stabiliteit heeft Suriname een regering nodig die zowel numeriek als politiek werkt. Maar de NDP heeft een sluwe zet gedaan op het schaakbord. Ze kiest voor de overige partijen om een coalitie te vormen, want die kunnen helpen om haar kandidaat tot president te kiezen. De kleine partijen zijn ook makkelijker onder de duim te houden. Wie te veel praatjes heeft, kan zo worden bedankt, want er blijven genoeg zetels over. Maar een kabinet met zoveel partijen wordt wel wankel.

Hoe dan ook, de nieuwe regering zal een eerlijk verhaal moeten vertellen: dat een land na decennia van verwaarlozing niet snel weer op de rails kan komen. De overheidscommunicatie moet direct met een flinke dosis realisme worden geïnjecteerd. De nieuwe regering zal zichtbaar en tastbaar moeten ‘leveren’.

De merken paars en oranje hebben bewezen de sterkste te zijn. In beide partijen heeft een middenklasse een politieke thuisbasis gevonden. De NDP wordt alvast gefeliciteerd met haar zetelwinst en Santokhi met zijn troostprijs als voorlopige winnaar van de voorkeursstem. We wachten de officiële uitslag af.

D. Balraadjsing