Noodtop over Haïti in Jamacia bijeengeroepen

Een regionaal blok heeft Caribische, Noord-Amerikaanse en Europese leiders en gezanten bijeengeroepen voor een noodtop over de crisis in Haïti, omdat pogingen van bendes om de controle van de premier van het door de crisis geteisterde land te ontnemen, nog meer chaos hebben veroorzaakt.

De Caribische Gemeenschap (Caricom) heeft maandag de bijeenkomst gehouden in de hoofdstad van Jamaica, Kingston, omdat meer buitenlandse diplomaten uit Haïti werden geëvacueerd, inclusief personeel van de Europese Unie en al het niet-essentiële Amerikaanse personeel.

De Guyanese president Mohamed Irfaan Ali, de huidige voorzitter van Caricom, zei dat de gesprekken die erop gericht zijn "stabiliteit en normaliteit" in Haïti te brengen, aan de gang zijn, maar dat de Haïtiaanse belanghebbenden "niet zijn waar ze moeten zijn".

"De tijd staat niet aan hun kant als het gaat om de toekomst", waarschuwde Ali in een video op sociale media.

Bende geweld
Machtige bendes begonnen op 29 februari met het lanceren van aanvallen op belangrijke overheidsdoelen in de hoofdstad van Haïti, Port-au-Prince.

Het geweld kwam toen premier Ariel Henry het land uit was, op zoek naar steun voor een door Kenia geleide buitenlandse politie-interventie, die volgens zijn regering nodig is om de orde te herstellen.

Sindsdien is hij effectief het land uitgezet nadat bendes daar luchthavens hadden geblokkeerd. Hij landde vorige week in Puerto Rico nadat hem de toegang tot de Dominicaanse Republiek, die het eiland Hispaniola met Haïti deelt, werd ontzegd.

De leider en woordvoerder van de alliantie van bendes, Jimmy "Barbecue" Cherizier, waarschuwde vorige week dat Haïti "regelrecht afstevent op een burgeroorlog die tot genocide zal leiden" als Henry niet zou aftreden.

Bendes controleren momenteel vrijwel heel Port-au-Prince, evenals de hoofdwegen van en naar de hoofdstad. Ze hebben de afgelopen dagen politiebureaus in brand gestoken, de belangrijkste internationale luchthavens gesloten en de twee grootste gevangenissen van het land overvallen, waarbij meer dan 4.000 gevangenen zijn vrijgelaten.

Het jongste geweld heeft tientallen mensen het leven gekost en nog eens 15.000 ontheemd sinds het begin van de aanvallen.

Oproep tot politieke transitie
De plundering van de belangrijkste haven van het land heeft de dreigende humanitaire crisis verder vergroot, en de onrust heeft het gezondheidszorgsysteem volgens de Verenigde Naties op de rand van instorten gebracht.

Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft gezegd dat minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken maandag de bijeenkomst in Kingston zou bijwonen.

Washington heeft Henry, die aan de macht kwam na de moord op premier Jovenel Moise in 2021, opgeroepen om een politieke transitie te steunen in coördinatie met de inzet van een internationale strijdmacht om de orde te herstellen.

De Haïtiaanse parlementsverkiezingen zijn sinds 2019 uitgesteld.

De VN-Veiligheidsraad gaf in oktober groen licht voor een multinationale politiemissie onder leiding van Kenia, maar die inzet is door Keniaanse rechtbanken tegengehouden.

In een verklaring zei het ministerie van Buitenlandse Zaken dat Blinken een voorstel zal bespreken "om een politieke transitie in Haïti te bespoedigen door de oprichting van een breed gedragen, onafhankelijk presidentieel college en door de inzet van een multinationale veiligheidsondersteuningsmissie om de aanhoudende veiligheidscrisis aan te pakken."

De Amerikaanse adjunct-secretaris voor zaken op het westelijk halfrond, Brian Nichols, schreef in een bericht op X dat de "internationale gemeenschap met de Haïtianen moet samenwerken aan een vreedzame politieke transitie."

De noodtoestand in het departement Ouest, waartoe ook Port-au-Prince behoort, werd begin maart afgekondigd en is verlengd tot 3 april.

Het National Human Right Defense Network, een in Haïti gevestigde overheidswaakhond, heeft opgemerkt dat de maatregel weinig heeft gedaan om het geweld te beteugelen.

De groep heeft de Haïtiaanse Nationale Politie beschuldigd van samenzwering met bendes, die volgens haar blijven profiteren van de "bescherming van de gerechtelijke en politieke autoriteiten van Haïti".