IS eist verantwoordelijkheid op voor dodelijke aanval op Iran

De Islamitische Staat (IS) heeft donderdag de verantwoordelijkheid opgeëist voor twee explosies in Iran waarbij bijna 100 mensen omkwamen en tientallen gewonden vielen bij een herdenkingsbijeenkomst voor topcommandant Qassem Soleimani.

In een verklaring op de aangesloten Telegram-kanalen zei de militante soennitische moslimgroep dat twee IS-leden explosievengordels tot ontploffing hadden gebracht in de menigte die zich woensdag had verzameld op de begraafplaats in de zuidoostelijke Iraanse stad Kerman.

De herdenkingsbijeenkomst markeerde de vierde verjaardag van de dood van Soleimani, die in 2020 in Irak werd vermoord door een Amerikaanse drone.

In Washington vertelde Witte Huis-woordvoerder John Kirby aan verslaggevers dat de Verenigde Staten niet in een positie verkeerde om te twijfelen aan de bewering van IS dat zij verantwoordelijk was voor de aanval van woensdag.

Teheran heeft wraak gezworen voor de bloedigste aanval sinds de Islamitische Revolutie van 1979. Bij de dubbele ontploffing raakten ook 284 mensen gewond, onder wie kinderen.

"Een zeer krachtige vergelding zal hen worden opgelegd door de handen van de soldaten van Soleimani", zei de eerste vicepresident van Iran, Mohammad Mokhber, tegen verslaggevers in Kerman.

De Iraanse autoriteiten hebben opgeroepen tot massaprotesten op vrijdag, wanneer de begrafenissen van de slachtoffers van de dubbele explosies zullen plaatsvinden, zo melden staatsmedia.

De machtige Iraanse Revolutionaire Garde omschreef de aanvallen als een laffe daad "gericht op het creëren van onveiligheid en het zoeken naar wraak op de diepe liefde en toewijding van het land voor de Islamitische Republiek".

De Iraanse president Ebrahim Raisi heeft wat hij de "gruwelijke en onmenselijke misdaad" noemde, veroordeeld. De hoogste autoriteit van Iran, de hoogste leider Ayatollah Khamenei, heeft wraak gezworen voor de bomaanslagen.

De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties veroordeelde in een verklaring wat hij de "laffe terroristische aanval" noemde en betuigde zijn medeleven aan de families van de slachtoffers en de Iraanse regering.

Islamitische staat
Meer details over de auteurs van de aanval en hun motieven, konden niet onmiddellijk worden vastgesteld. Maar Aaron Zelin, een expert bij de denktank van het Washington Institute for Near East Policy, zei dat hij niet verbaasd zou zijn als de aanval zou worden uitgevoerd door de tak van de Islamitische Staat in buurland Afghanistan, bekend als ISIS-Khorasan of ISIS-K.

Teheran, zei hij, heeft beweerd dat ISIS-K de afgelopen vijf jaar achter veel verijdelde complotten heeft gezeten. De meeste gearresteerden waren Iraniërs, Centraal-Aziaten of Afghanen van het netwerk van het in Afghanistan gevestigde filiaal, en niet van het Irak- en Syrië-netwerk van de groep.

ISIS, zo zei hij, koestert een virulente haat tegen sjiieten – de dominante sekte van Iran en vaak het doelwit van aanvallen door de groep in Afghanistan – die zij als afvalligen beschouwen, en die al jaren bedreigingen uiten tegen Teheran.

Het harde optreden van de Taliban heeft ISIS-K in Afghanistan verzwakt, waardoor sommige leden gedwongen zijn naar aangrenzende staten te verhuizen, maar de groep is volgens Amerikaanse functionarissen doorgegaan met het beramen van operaties buiten het land.

"De toegenomen externe focus van ISIS-Khorasan is waarschijnlijk de meest zorgwekkende ontwikkeling", aldus een rapport van het Amerikaanse National Counterterrorism Center dat in augustus werd gepubliceerd in CTC Sentinel, een publicatie van het Combating Terrorism Center in West Point.

In 2022 eiste de Islamitische Staat de verantwoordelijkheid op voor een dodelijke aanval op een sjiitisch heiligdom in Iran waarbij 15 mensen om het leven kwamen, terwijl eerdere aanvallen opgeëist door IS onder meer twee bomaanslagen in 2017 omvatten, die gericht waren op het Iraanse parlement en het graf van de oprichter van de Islamitische Republiek, ayatollah Ruhollah Khomeini.

De aanval valt samen met een drie maanden durende uitbraak van nieuwe vijandelijkheden tussen Israël en Gaza. De Iraanse staatstelevisie toonde eerder menigten die zich verzamelden in steden in heel Iran, waaronder Kerman, terwijl ze scandeerden: "Dood aan Israël" en "Dood aan Amerika".

De VS ontkende woensdag elke betrokkenheid bij de explosies en zeiden dat ze ook geen reden hadden om aan te nemen dat Israël erbij betrokken was. Het zei dat de ontploffingen een "terroristische aanval” leken te vertegenwoordigen, zoals die in het verleden door de Islamitische Staat werd uitgevoerd.

Teheran beschuldigt zijn aartsvijanden, Israël en de Verenigde Staten, vaak van het steunen van anti-Iraanse militante groepen die in het verleden aanslagen hebben gepleegd. Baluchi-militanten en etnisch-Arabische separatisten hebben ook aanslagen gepleegd in Iran.

De Amerikaanse moord op Soleimani tijdens een drone-aanval op 3 januari 2020 op de luchthaven van Bagdad, en de vergeldingsmaatregelen van Teheran – door  twee Iraakse militaire bases waar Amerikaanse troepen zijn gehuisvest aan te vallen - bracht de Verenigde Staten en Iran dicht bij een regelrecht conflict.

Als opperbevelhebber van de elite Quds-strijdmacht, de overzeese tak van de Iraanse Revolutionaire Garde, voerde Soleimani clandestiene operaties in het buitenland uit en was hij een sleutelfiguur in de al lang bestaande campagne van Iran om de Amerikaanse troepen uit het Midden-Oosten te verdrijven.