Column: Wereldnieuws nader belicht
13 Nov, 00:59
foto
Marten Schalkwijk


Nicaragua is geen deel meer van de OAS

Nicaragua heeft in november 2021 een brief geschreven aan de Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS) dat het land het lidmaatschap van de OAS opzeggen. Volgens de statuten van de OAS gaat zo een besluit na twee jaar pas in. Op 19 november aanstaande zal Nicaragua geen lid meer zijn van de OAS. Wat is er aan de hand in Nicaragua?

Geen vrije verkiezingen in 2021
Op 7 november 2021 riep de 78-jarige Daniel Ortega zichzelf uit tot winnaar van de verkiezingen in Nicaragua. Die verkiezingen werden door de OAS en een groot deel van de internationale gemeenschap bestempeld als niet vrij en niet fair. Vrijwel alle populaire kandidaten van de oppositie waren buitenspel gezet door de regering van Ortega, sommigen gearresteerd, onder huisarrest geplaatst of hun partijen verboden om deel te nemen. Het was geen echte verkiezing en daardoor miste het democratische legitimiteit. De Inter-Amerikaanse Commissie voor Mensenrechten stelde dat de Nicaraguaanse regering verkiezingen hield “in een context van onderdrukking, corruptie, electorale fraude, en structurele straffeloosheid”.

Volgens een peiling van Cid Gallup, een week voor de verkiezingen, zou 65% van de kiezers bij eerlijke verkiezingen op een kandidaat van de oppositie stemmen en slechts 17% op Ortega. De uitslag van de verkiezingen was volgens het Hoofdstembureaau van Nicaragua echter heel anders nl. Ortega had gewonnen met 75% bij een opkomst van 65%. Volgens een oppositionele organisatie, Open Ballot Boxes, die 1450 personen in het veld had om de verkiezingen te volgen, was de opkomst slechts 18%. 

Ortega die met de uitslag een vijfde termijn als president begon, heeft als vicepresident zijn eigen vrouw, Rosario Murillo. Deze combinatie begon al in de vierde termijn van Ortega in 2017. In veel landen mag een vice president of minister geen directe relatie met de president hebben, laat staan dat zij man en vrouw zijn. In Nicaragua is het blijkbaar geen probleem.

Somoza en de Sandinistas
Nicaragua werd van 1937 tot en met 1978 geregeerd door drie opeenvolgende presidenten uit de familie Somoza. Zij voerden een dictatoriaal bewind en daartegen kwam steeds meer weerstand. Vanaf de zestiger jaren kwam er ook een gewapende opstand van het Sandinistisch Bevrijdingsfront (Frente Sandinista de Liberación Nacional, FSLN). In 1979 werd het Somoza regime verdreven en namen de Sandinistas het bestuur over. Dat duurde tot 1990. Daniel Ortega was van 1985-1990 voor het eerst president namens de FSLN.


President Daniel Ortega en zijn vrouw, tevens vicepresident Rosario Murillo.

Vanaf 1981 werd er door de CIA een tegenhanger van de Sandinistas georganiseerd, welke strijd voerde. Daarnaast waren er ook anderen die zich organiseerden tegen de Sandinistas. Samen stonden ze bekend als de contras. De Verenigde Staten hadden ook een handelsembargo tegen de Sandinistas uitgeroepen. President Ortega kon de economie niet goed krijgen en omdat er niet genoeg inkomsten waren om de uitgaven te dekken, werd er veel (ongedekt) geld bijgedrukt, waardoor de inflatie enorm steeg en in 1987 zelfs meer 13.000% was. Hij verloor de verkiezingen van 1990.

Opnieuw president in 2006
In 2006 kwam Ortega weer aan de macht als president na een verkiezing. Hij won 38% van de stemmen, terwijl twee anti-Sandinistische partijen resp. 26% en 27% van de stemmen haalden. Een vierde partij, van een oud Sandinist, haalde 8% van de stemmen.

Ortega veranderde zijn linkse retoriek en standpunten in meer pro-business en pro-investment beleid. Hierdoor kon de particuliere sector zich beter ontwikkelen en zag de Nicaraguaanse economie een groei van bijna 5% per jaar, weinig inflatie en meer werkgelegenheid. Toerisme werd een nieuwe sector die floreerde. Tegelijk zorgde Ortega voor een goed sociaal programma voor de armen. Die combinatie maakte dat hij in 2010 en 2016 herkozen werd. Ondertussen waren er veel verhalen over zelfverrijking, corruptie en steeds meer autoritair optreden van meneer en mevrouw Ortega. 

Problemen in 2018
Nicaragua had jarenlang steun gekregen van het regime van Chavez en later Maduro in Venezuela. Het ging om honderden miljoenen dollars aan steun. Maar in 2017 stortte de economie van Venezuela in en trok zij de steun in. Ortega op zijn beurt zag dat hij het sociaal programma niet meer op grote schaal kon financieren en kondigde in april 2018 bezuinigingen aan. Kort daarvoor was er een grote bosbrand in een natuurreservaat geweest, waar milieuactivisten en Inheemse groepen de regering verweten dat ze dat gebied verwaarloosd hadden.

Er kwamen protesten tegen de regering vanwege de bezuinigingen, maar ook vanwege het autoritair optreden. De overheid reageerde middels heel hard ingrijpen, wat tot meer protesten leidde. De overheid werd als reactie harder, de pers werd aan banden gele, duizenden werden opgesloten, gemarteld en er vielen honderden doden. Duizenden burgers vluchten. Tussen 2018 en 2020 zijn volgens een schatting van de VN Hoge Commissaris voor Vluchtelingen meer dan 108.000 Nicaraguanen het land uitgevlucht. Volgens de regering moest zij zich verdedigen tegen coup pogingen.

Autoritair optreden
President Ortega en zijn vrouw zijn steeds autoritairder geworden en sinds 2018 bezig elke oppositie uit te schakelen. De Katholieke kerk is slachtoffer geworden, de kantoren van de OAS zijn binnengevallen, meer dan 3000 NGO’s zijn gesloten en velen worden als buitenlandse agenten gekwalificeerd, er zijn geen onafhankelijke media meer, terwijl critici tot staatsvijanden worden verklaard. Critici, of vermeende critici, verliezen hun nationaliteit en hun bezittingen worden in beslag genomen door de Staat. Veel Sandinistas van het eerste uur hebben Ortega de rug toegekeerd en herkennen hem niet meer. Het lijkt een beetje op wat er met de voormalige president van Zimbabwe, Robert Mugabe, is gebeurd. Hij was de held van de onafhankelijkheid, maar bleef te lang aan de macht en werd op het laatst verguisd. Behoud van macht en persoonlijke privileges en rijkdom waren belangrijker geworden dan het dienen van het algemeen belang.

Marten Schalkwijk
Politiek analist 
Advertenties

Wednesday 29 November
Tuesday 28 November
Monday 27 November