Wereldwijde overstromingen, droogtes verergeren met opwarming

De intensiteit van extreme droogte en regenval is de afgelopen 20 jaar "sterk" toegenomen. Dat staat in een studie die maandag is gepubliceerd in het tijdschrift Nature Water. Dit zijn niet alleen zware weersomstandigheden, ze leiden tot extremen zoals mislukte oogsten, schade aan de infrastructuur, zelfs humanitaire crises en conflicten.

Het grote plaatje over water komt van gegevens van een paar satellieten die bekend staan als GRACE (Gravity Recovery and Climate Experiment) die werden gebruikt om veranderingen in de wateropslag van de aarde te meten - de som van al het water op en in het land, inclusief grondwater, oppervlaktewater, ijs en sneeuw.

"Het is ongelooflijk dat we nu de hartslag van continentaal water vanuit de ruimte kunnen volgen", zegt Park Williams, een bioklimatoloog aan de Universiteit van Californië, Los Angeles, die niet betrokken was bij het onderzoek. "Ik heb het gevoel dat wanneer toekomstige generaties terugkijken en proberen vast te stellen wanneer de mensheid de planeet als geheel echt begon te begrijpen, dit een van de studies zal zijn die wordt benadrukt," zei hij.

De onderzoekers zeggen dat de gegevens bevestigen dat zowel de frequentie als de intensiteit van regenval en droogtes toenemen als gevolg van het verbranden van fossiele brandstoffen en andere menselijke activiteiten waarbij broeikasgassen vrijkomen.

"Ik was verrast om te zien hoe goed de globale intensiteit was gecorreleerd met de wereldgemiddelde temperaturen", zegt Matthew Rodell, auteur van de studie en adjunct-directeur van aardwetenschappen voor hydrosfeer, biosfeer en geofysica bij NASA Goddard Space Flight Center.

Het sterke verband tussen deze klimaatextremen en de stijgende gemiddelde temperaturen op aarde betekent dat de aanhoudende opwarming van de aarde zal leiden tot meer droogte en regenbuien die door veel maatregelen erger zijn - frequenter, heviger, langer en groter.

Onderzoekers keken naar 1.056 gebeurtenissen uit 2002-2021 met behulp van een nieuw algoritme dat identificeert waar het land veel natter of droger is dan normaal.

Dat toonde aan dat de meest extreme regenval blijft plaatsvinden in Afrika bezuiden de Sahara, in ieder geval tot december 2021, het einde van de gegevens. De extreme regenval vond ook plaats in Midden- en Oost-Noord-Amerika van 2018-2021 en Australië in 2011-2012.

De meest intense droogtes waren een record in het noordoosten van Zuid-Amerika van 2015-2016; een evenement in de Cerrado-regio van Brazilië dat begon in 2019 en doorgaat; en de aanhoudende droogte in het Amerikaanse zuidwesten die heeft geleid tot gevaarlijk lage waterstanden in twee van de grootste Amerikaanse stuwmeren, Lake Mead en Lake Powell. Die blijven laag ondanks zware regenval dit jaar.

Droogtegebeurtenissen waren met 10% in de minderheid dan zware regenvalgebeurtenissen. Hun geografische omvang en hoe lang ze duurden, waren vergelijkbaar.

Een warmere atmosfeer verhoogt de snelheid waarmee water verdampt tijdens droge periodes. Het houdt ook meer waterdamp vast, wat zorgt voor hevige regenval.

De studie merkte op dat infrastructuur zoals luchthavens en rioolwaterzuiveringsinstallaties die zijn ontworpen om gebeurtenissen van eens in de 100 jaar te weerstaan, steeds meer worden uitgedaagd, omdat deze extremen vaker en met meer intensiteit voorkomen.

"Vooruitkijkend naar de toekomst, in termen van beheer van watervoorraden en overstromingsbeheersing, moeten we anticiperen dat de natte extremen natter zullen zijn en de droge extremen droger zullen worden", zegt Richard Seager, klimaatwetenschapper bij het Lamont Doherty Earth Observatory aan Columbia University, die niet betrokken was bij het onderzoek.

Seager zei dat het een vergissing is om aan te nemen dat toekomstige natte en droge extremen op dezelfde manier kunnen worden beheerd als in het verleden, omdat "alles aan beide uiteinden van het droog-natte spectrum, zal worden versterkt".

Volgens het Amerikaanse National Integrated Drought Information System is 20% van de jaarlijkse economische verliezen als gevolg van extreme weersomstandigheden in de VS, het gevolg van overstromingen en droogtes.

In sommige regio's komt een drastische omslag tussen extreme droogte en ongekende overstromingen, ook wel 'weerswhiplash' genoemd, steeds vaker voor.

Waterstress zal naar verwachting aanzienlijke gevolgen hebben voor arme, rechteloze gemeenschappen en voor ecosystemen die ondergefinancierd en uitgebuit zijn.

De Verenigde Naties heeft bijvoorbeeld gezegd dat Somalië de langste en meest ernstige droogte doormaakt, een gebeurtenis die heeft geleid tot de dood van miljoenen vee en wijdverbreide honger. Venezuela, een land dat jarenlang met politieke en economische crises te maken heeft gehad, nam in april 2016 zijn toevlucht tot landelijke stroomonderbrekingen als gevolg van de droogte die de waterstanden van de Guri-dam aantastte.

Wat oplossingen betreft, het gebruik van overstromingswater om uitgeputte watervoerende lagen aan te vullen en het verbeteren van de gezondheid van landbouwgrond zodat het water beter kan opnemen en meer koolstof kan opslaan, zijn slechts enkele methoden die de waterbestendigheid in een opwarmende wereld kunnen verbeteren, zegt de studie.