Oorlog in Oekraïne: Regering lanceert anticorruptiecampagne

Het is een politieke herschikking geweest met een verschil. Elf functionarissen hebben in de afgelopen dagen ontslag genomen of zijn ontslagen terwijl Kiev de corruptie bij de overheid probeert aan te pakken. Het heeft ertoe geleid dat sommige politici in de VS oproepen om de hulp aan Oekraïne te beperken.

President Volodymyr Zelensky probeert het publieke vertrouwen snel te herstellen, maar de beschuldigingen zijn ernstig en de timing is slecht. Er zijn verschillende claims opgedoken dankzij Mykhaylo Tkach, een onderzoeksjournalist voor de nieuwswebsite Ukrayinska Pravda.

Hij heeft onlangs gemeld dat het bedrijf van de persoonlijke trainer van een hoge ambtenaar naar verluidt miljoenen ponden heeft ontvangen sinds de grootschalige invasie, evenals een verhaal over het plaatsvervangend hoofd van president Zelensky.

Kyrylo Timosjenko stopte twee maanden nadat Tkach had gemeld dat hij met zijn gezin was verhuisd naar het landhuis van een bekende projectontwikkelaar.

De journalist publiceerde ook beelden waarop de ambtenaar een paar maanden in een dure Porsche leek te rijden. Timosjenko heeft ontkend dat hij iets verkeerd heeft gedaan.

"Heel vaak, met parlementsleden en ambtenaren, als de bron van hun geld niet duidelijk is, registreren ze activa van mensen die dicht bij hen staan", legt Tkach uit.

"Dit zijn tekenen van ondoorzichtigheid, in een tijd waarin elke stap van een ambtenaar duidelijk moet zijn voor de samenleving." De verslaggever geeft toe dat er in veel landen corruptie bestaat. Daarom vindt hij de reactie erop het belangrijkst.

Vanuit haar bakkerij in Vorzel, in de buurt van Kiev, is Ivanna minder onder de indruk van het feit dat haar regering wordt beschuldigd van het betalen van hoge prijzen aan een onbekend bedrijf, een minister die naar verluidt steekpenningen ter waarde van $ 372.000 heeft aangenomen, en de dure smaak van een ambtenaar in auto's. "Ik vind het niet goed", zegt ze, terwijl haar man Vyacheslav in de achterkamer deeg roert. "Het zou beter zijn als dit geld naar iets goeds voor Oekraïne gaat."

Ze pauzeert: "We moeten al die politici vervangen die er al vele jaren zitten. Ze zijn eraan gewend geraakt, het voedt ze."

Voor Oekraïne brengt het ontvangen van miljarden dollars aan militaire, humanitaire en financiële hulp verantwoordelijkheid en controle met zich mee. Het vergroot ook de kans dat geld in verkeerde handen terechtkomt.

"We hebben het over het bestaan van Oekraïne", zegt Tkach. "Het is niet zomaar een jaar voor ons land. Dus ik denk dat deze ontslaggolf, geïnitieerd door de president, een belangrijke erkenning en noodzakelijke actie is."

Sinds Oekraïne 31 jaar geleden de onafhankelijkheid uitriep, heeft corruptie zijn openbare diensten en vooral zijn politiek geteisterd.

In 2014 bracht een volksrevolutie de laatste naar Moskou neigende regering ten val omdat mensen eindelijk onder een democratie wilden leven.

Sindsdien heeft Oekraïne geprobeerd een reeks hervormingen door te voeren, met name als gevolg van de daaropvolgende agressiecampagne van Rusland jegens het land. Verandering werd gezien als essentieel om de aanhoudende steun van het Westen veilig te stellen.

Vervolgens werden nieuwe anticorruptiebureaus opgericht, samen met nieuwe systemen voor overheidsuitgaven, een nieuwe politiemacht en werden politici gedwongen hun rijkdom bekend te maken - vaak met oogverblindende bekentenissen.

"We wilden resultaten", vertelt Yaroslav Yurchyshyn. Hij is parlementslid en plaatsvervangend hoofd van de parlementaire anticorruptiecommissie. "Ja, we hebben wat overblijfselen van corruptie in het verleden, maar nu zwijgen we er tenminste niet over. De volgende stop is preventie."

Yurchyshyn gelooft dat er geen beter moment is om wangedrag van de ministers aan de kaak te stellen, zelfs als de westerse hulp in gevaar komt. "Westerse partners begrijpen dat we twee oorlogen hebben", zegt hij. "De eerste is tegen Rusland, dan is er onze interne oorlog voor de toekomst van Oekraïne."

Vóór de grootschalige Russische invasie van februari 2022 waren westerse bondgenoten zoals de Europese Unie en de VS niet blij met het tempo van Kiev's inspanningen om corruptie te bestrijden.

Hoewel het niet duidelijk is wat de politieke schade van de beschuldigingen van 2023 zal zijn voor president Zelensky, wordt zijn reactie hierop deze keer door de VS beschreven als "snel en beslissend". Nu er naar verwachting meer beschuldigingen naar boven komen, hoopt hij dat andere bondgenoten er hetzelfde over denken.