De sterkte van een ketting wordt bepaald door de  zwakste schakel, luidt een bekend gezegde. Een voetbalcoach kan nog zo bekwaam zijn, als de keeper of de spitsspeler niet deugt, verliest het team toch. Zwakke schakels kunnen elke regering, elk bedrijf, elke instelling gericht op het behalen van resultaten, naar beneden trekken en zelfs kapot maken. Een  paar voorbeelden kunnen dit verduidelijken.

Een aantal jaren terug brandde in de Verenigde Staten een fabriek tot de grond af. De brand begon eenvoudig. Maar helaas, de nachtwaker kon geen Engels lezen en verloor kostbare tijd om uit te vinden hoe hij met het brandblusapparaat moest omgaan. Hij was de zwakke schakel. Wie was hiervoor verantwoordelijk? Toch zeker de personeelschef die hem als goedkope kracht in dienst nam?

Ik zat eens bij een notaris in de wachtkamer, terwijl de telefoon ging. De telefoniste zat rustig haar nagels te vijlen terwijl het apparaat maar rinkelde. “De hele dag wordt gebeld, ik heb mijn rust niet!” vertelde ze me op verontwaardigde toon toen ik daar een opmerking over maakte. Ik dacht bij mezelf: ‘met een dergelijke telefoniste zal de notaris wel niet ver komen. De beller zou weleens een belangrijke cliënt kunnen zijn.’

Ook in de hogere regionen kan men zwakke schakels aantreffen. Zo één was mijn directeur op het ministerie van Economische Zaken toen ik daar werkzaam was. Als iemand met een verzoek kwam om een bedrijf hier te vestigen, wist de man precies te vertellen waarom dat niet kon volgens artikel zus zo, GB nummer zoveel, gewijzigde wet van 19-zoveel. Zo vond geen enkel plan van welke investeerder dan ook genade in zijn ogen. En die mentaliteit heerst hier in feite nog steeds, vandaar dat Suriname op de wereldranglijst onderaan bij de groep van minst investeerders-vriendelijke landen staat.

In Suriname kunnen zelfs kundige mensen zwakke schakels vormen doordat ze geplaatst worden op posten waar ze niet voor opgeleid zijn. Ik was opgeleid door een van de bekendste experts op het gebied van het bankwezen, namelijk prof. mr. dr. Verrein Stuart, directeur van de Amsterdamsche Bank. Ik kwam naar Suriname en werd op het ministerie van Landbouw, Veeteelt en Visserij geplaatst, waar ik totaal geen verstand van had.

Een tijdje terug werd een partijpersoon ergens in het buitenland geplaatst als ambassadeur voor ons land. Met trots werd vermeld dat die persoon Internationaal Recht had gestudeerd. Ons land wemelde van bodemschatten en met de kennis over internationaal recht zou onze nieuwe ambassadeur belangrijke  investeerders stimuleren om in ons land bedrijven op te zetten. Welk een misvatting! Op internationale vergaderingen en recepties zullen zakenlieden onze ambassadeurs belangstellend vragen naar de beschikbaarheid van industrieterreinen, de energieprijs, de infrastructuur, het gemiddelde loon van de arbeiders, het beschikbare kader en de bancaire regels. Is er een stabiele wisselkoers en kunnen ze bijvoorbeeld hun winsten zonder problemen overmaken?

Ze zullen onze ambassadeurs vragen stellen over onze historie, de verschillende talen, culturen en religiën die we rijk zijn, de literatuur, dans, muziek en andere kunstuitingen die we voortbrengen en over onze sportprestaties en wetenschappelijke onderzoekingen.  Wat zullen onze ambassadeurs en ambassadrices dan allemaal over ons land vertellen?  Welke investeerders zijn er zodoende voor ons land de afgelopen decennia binnengehaald, tegenover de miljoenen dollars die onze diplomatieke posten hebben gekost en nog steeds kosten?  

In Engelse gebieden  hebben ze bijna allemaal  een Civil Service  Commission die ambtenaren in dienst neemt, bevordert en ontslaat. Zo een commissie is samengesteld uit de vakbonden, de verenigingen van werkgevers etc. De politiek bepaalt daar niet wie er in overheidsdienst wordt aangenomen of wegens veranderde beleidsinzichten met behoud van salaris thuis gezet wordt. Daardoor zit de ambtenarij van vele Caricomlanden niet vol met zwakke schakels. De politiek hier praat zoveel over ‘institutionele versterking’ van onze overheidsorganen, maar hoe is zij dat van plan uit te voeren, zonder zo een onafhankelijke Civil Service Commission?

mr. dr. W.R.W.Donner